Nhà tù Hỏa Lò ở số 1 phố Hoả Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, là một địa danh nổi tiếng bởi từng là nơi giam giữ rất nhiều nhà cách mạng lớn của Việt Nam trong chiến tranh Đông Dương và phi công Mỹ trong chiến tranh Việt Nam. “Đêm thiêng liêng – Sáng ngời tinh thần Việt” được Ban quản lý di tích nhà tù Hỏa Lò phối hợp với Công ty Lữ hành Hanoitourist tổ chức. Kiểm tra thân nhiệt và sát khuẩn tay đối với du khách vào tham quan. Qua từng lời thuyết minh, du khách hiểu hơn về ý chí kiên cường, sắt đá, kiên trung của các chiến sĩ cách mạng. Dù bị bắt, tù đày, tra tấn, sống trong điều kiện sinh hoạt thiếu thốn nhưng các chiến sĩ vẫn một lòng vì Tổ quốc, vững niềm tin vào cách mạng. Du khách khi tham quan sẽ đi bộ qua những không gian tối tăm, mờ ảo của những khu giam giữ tù nhân trong nhà tù Hỏa Lò. Kỹ thuật nhấn sáng, hắt bóng được sử dụng, tạo điểm nhấn trong các phòng trưng bày; hệ thống âm thanh, tiếng động thay đổi qua từng điểm tham quan.  Trải nghiệm ở khu tù tập thể nam, với những câu chuyện hết sức kiên cường của người chiến sĩ cách mạng, bên cạnh đó là những âm thanh tra tấn khắc nghiệt của quân xâm lược.  Câu chuyện về ngục tối biệt giam dành cho tù chính trị. Tại đây, căn phòng được thiết kế đánh dốc 15 độ, chân ở vị trí cao hơn đầu khiến các chiến sỹ khi nằm thì bị máu dồn xuống não gây nên những cơn đau đầu thường xuyên, chân bị cùm không thể ngồi dậy được hoàn toàn. Các chiến sỹ ở cảnh nằm không được, ngồi cũng không xong bởi độ dốc của sàn. Căn phòng cũng không có đường dẫn nước thải, toàn bộ chuyện vệ sinh đều tại chỗ... Trong tour khám phá đêm, du khách còn được xem phần biểu diễn sáo tại gốc bàng lịch sử, để hiểu hơn tinh thần lạc quan của các chiến sĩ cách mạng. Các chiến sĩ năm xưa đã sử dụng lá bàng, quả bảng để làm thuốc chữa bệnh, dùng cành bàng để làm đũa và sáo. Du khách được nghe lại câu chuyện vượt ngục của các tù nhân chính trị. Đồng thời, còn được trải nghiệm cảm giác vượt ngục để hiểu hơn tinh thần "thép" của các chiến sĩ cộng sản năm xưa. Hình tượng mô phỏng nhiệm vụ cưa song sắt để giúp các chiến sĩ vượt ngục của đồng chí Vũ Đức Chính. Du khách chiêm ngưỡng 2 chiếc cống ngầm, là nhân chứng cho những cuộc vượt ngục kỳ diệu của các chiến sĩ cách mạng. Không gian nơi giam tù nữ, với câu chuyện về bà Nguyễn Thị Quang Thái - vợ đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng rất nhiều câu chuyện nhớ con, nguyện vọng gặp con lần cuối trước khi hy sinh tại nhà tù của các nữ chiến sĩ đem đến cho du khách sự xúc động, nỗi đau thắt lòng về sự chia ly của tình mẫu tử. Du khách nghe những câu chuyện về chiếc máy chém thời trung cổ khủng khiếp nhất ở nhà tù Hỏa Lò. Vũ khí man rợ này trong nhà tù hoạt động liên tục, được dùng lưu chuyển từ nhà giam này tới nhà giam khác khắp xứ Bắc Kỳ. Buồng giam cho phạm nhân nữ được nới lỏng hơn khi tù nhân không bị cùm chân để có thể chăm sóc con nhỏ. Khung cảnh tra tấn được tái hiện trong nhà tù Hoả Lò. Tái hiện hoạt cảnh cuộc gặp mặt xúc động giữa đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và mẹ được diễn ngay tại khu xà lim tử hình. Du khách thắp hương tưởng niệm trong không gian thiêng liêng tại Đài tưởng niệm các chiến sĩ cách mạng hi sinh tại nhà tù Hỏa Lò. Du khách được thưởng thức hạt bàng và trà hạt bàng trong khi tham gia tour. Được biết, hạt bàng từng là thần dược giúp các chiến sỹ cách mạng có thể giữ được sức khoẻ, sự minh mẫn và tinh thần trong suốt quá trình bị giam cầm. Chuyến khám phá đêm tại nhà tù Hỏa Lò đã mang đến cho khách tham quan những trải nghiệm đặc biệt về một di tích lịch sử mang trong mình nhiều câu chuyện bi hùng.

Đan xen trong hành trình cảm xúc nghẹt thở đến thắt tim của câu chuyện ngục tù, du khách được thả lỏng khi bước qua không gian của sân tù. Dưới bóng cây bàng cổ thụ, khúc nhạc của cựu tù nhân nhà tù Hỏa Lò - nhạc sỹ Đỗ Nhuận - vang lên, để du khách nhớ đến những người chiến sỹ cách mạng bất khuất, kiên dũng từng bị giam cầm nơi đây.

Du khách được xem phần biểu diễn sáo tại gốc bàng lịch sử, để hiểu hơn tinh thần lạc quan của các chiến sỹ cách mạng; được nghe hướng dẫn viên kể, các chiến sỹ năm xưa đã sử dụng lá bàng, quả bàng để làm thuốc chữa bệnh, dùng cành bàng để làm đũa và sáo...

Cũng trong hành trình khám phá nhà tù Hỏa Lò về đêm, du khách sẽ được đến đài tưởng niệm để thắp nén hương tưởng nhớ và tri ân các anh hùng liệt sỹ. Đây là những phút giây lắng đọng cảm xúc trong mỗi người.

Kết thúc hành trình khám phá, ai nấy đều cảm thấy cảm xúc tròn đầy khi được thưởng thức những thức uống và đồ ăn được chính những nhân viên làm việc tại khu di tích làm từ quả bàng, lá bàng và nhận được một phần quà mang giá trị tinh thần, đặc trưng của di tích nhà tù Hỏa Lò./.

Di tích nhà tù Hỏa Lò đã trở thành “Địa chỉ đỏ”, nơi giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng tới mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ của Thủ đô;  nơi thu hút đông khách trong nước và quốc tế đến tham quan, nghiên cứu và học tập.

 

Bài và ảnh: Công Đạt