Y võ khí công là một môn võ thuộc dòng họ Trần nổi tiếng ở vùng đất võ Tây Sơn, tỉnh Bình Định. Trải qua nhiều đời chỉ được lưu truyền trong nội tộc, đến nay môn võ đã được truyền bá rộng rãi đến với cộng đồng, đặc biệt phát triển mạnh mẽ ở TP. Thủ Dầu Một (Bình Dương) và các địa phương lân cận.
Người có công trong việc xây dựng và phát triển môn phái là võ sư Trần Đình Dương, người cháu đích tôn của gia tộc họ Trần. Theo võ sư Trần Đình Dương, dòng họ của ông nhiều đời nổi tiếng về y võ, biết chế biến các loại thuốc từ thiên nhiên theo phương pháp y học cổ truyền, kết hợp với việc luyện tập các bài võ của gia đình giúp phòng bệnh, tăng cường sức khỏe. Những phương thuốc của gia đình còn giúp trị các bệnh về hệ cơ, khớp rất hiệu quả, đã giúp điều trị cho một số bà con trong vùng.
Tuy nhiên, do nội quy chỉ truyền võ cho người trong nội tộc nên suốt nhiều năm nghề y võ của gia đình không được nhiều người biết đến. Sau này, với tinh thần mong muốn được chia sẻ và phục vụ cộng đồng nên trước khi bố của võ sư Trần Đình Dương mất, ông đã cho phép người con truyền bá môn võ của dòng họ ra bên ngoài.
 Y võ khí công thu hút đông đảo người gia luyện tập nhằm rèn luyện sức khỏe và nhân tâm.  Y võ khí công dựa trên ba yếu tố ý – khí – lực làm nền tảng trong suốt quá trình luyện tập.  Võ sư Trần Đình Dương thể hiện những động tác nhanh mạnh, dứt khoác của môn phái với cặp song tô.  Võ sư Nguyễn Thị Phương Trang thể hiện bài “Kim ngư thảo bộ” với các động tác uyển chuyển, mềm mại, dứt khoát nhưng cũng không kém phần đẹp mắt.  Võ sư Trần Đình Dương tận tay hướng dẫn môn sinh luyện tập.  Lớp Y võ khí công dưỡng sinh giành cho người già tại TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương do võ sư Trần Đình Dương trực tiếp giảng dạy. |
Trong quá trình vào Nam lập nghiệp, ông bắt đầu mở các lò võ ở Tp. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương để dạy võ cho thanh niên. Sau đó, võ sư Trần Đình Dương chọn vùng đất Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương làm nơi dừng chân, cùng với vợ là võ sư Nguyễn Thị Phương Trang mở lớp dạy võ và chữa bệnh.
Dựa trên nền tảng y võ của gia tộc, võ sư Trần Đình Dương đã đúc kết, chắc lọc và hệ thống lại một cách bài bản để giới thiệu đến với người học một cách thống nhất với tên gọi Y võ khí công. Tuy chỉ mới giới thiệu đến cộng đồng từ năm 2014 nhưng đã thu hút nhiều môn sinh theo học, trở thành một nội dung huấn luyện trong hệ thống Võ Cổ truyền Việt Nam. Với tư cách là Chủ tịch Hội Võ thuật cổ truyền tỉnh Bình Dương, võ sư Trần Đình Dương mong muốn giới thiệu Y võ khí công đến rộng rãi cộng đồng cùng luyện tập, là một cách để rèn luyện sức khỏe và nhân tâm.
Hai võ sinh Lê Tấn Lợi và Nguyễn Văn Phương thực hiện bài đối luyện côn mạnh mẽ, dứt khoát.
Y võ khí công vừa giúp người tập dưỡng sinh, tự vệ, rèn luyện sức khỏe vừa rèn luyện đạo đức, nhân cách.
Các động tác đồng đều, mềm mại của lớp Y võ khí công dưỡng sinh ở Tp. Thủ Dầu Một.
Các môn sinh lớp Y võ khí công dưỡng sinh thể hiện bài “Ngũ hành” với các động tác mềm mại, uyển chuyển.
Võ sư Trần Đình Dương ần cần hướng dẫn từng động tác cụ thể cho các môn sinh.
Lớp Y võ khí công dành cho thiếu niên luyện tập ở Tp. Thủ Dầu Một.
Y võ khí công dành cho thanh, thiếu niên luyện tập thì động tác mạnh mẽ,
nhanh nhẹn, cương nhu uy dũng, chiêu pháp kín đáo, đa biến chặt chẽ.
Tuy chỉ mới giới thiệu đến công chúng gần đây nhưng môn phái đã thu hút nhiều môn sinh
theo học ở nhiều lứa tuổi khác nhau.
Y võ khí công với hệ thống 18 bài võ vừa quyền thuật vừa binh khí, dựa trên ba yếu tố ý – khí – lực làm nền tảng trong suốt quá trình luyện tập. Các bài võ của môn phái là sự phối hợp giữa các động tác một cách nhuần nhuyễn và cân xứng, có sự tương thích giữa các nguồn lực và có sự biến hóa cho phù hợp với từng lứa tuổi theo học. Y võ khí công dành cho lão niên luyện tập thì thiên về ý và khí, lực phải uyển chuyển nhẹ nhàng, mềm mại. Còn khi áp dụng cho thanh, thiếu niên luyện tập thì động tác mạnh mẽ, nhanh nhẹn, cương nhu uy dũng, chiêu pháp kín đáo, đa biến chặt chẽ. Các đòn thế phát ra nhanh mạnh, gọn gàng, khác hẵn trạng thái luyện tập dưỡng sinh mềm mại bình thường. Y võ khí công vừa giúp người tập dưỡng sinh, tự vệ, rèn luyện sức khỏe vừa rèn luyện đạo đức, nhân cách. Thông qua các bài thiệu kèm theo mỗi bài võ luôn mang tính răn dạy, giáo dục, trong đó, các bài: Kim ngư thảo bộ, Bát bộ bồi nguyên, Ngũ hành,… là những bài võ cơ bản nhất và thể hiện được sự độc đáo nhất của môn võ này.
Bà Trần Thị Nhạn, 62 tuổi, đã theo học môn võ hơn một năm nay cho biết: “Nhờ theo học Y võ khí công mà chứng đau nhức đầu gối, mỏi lưng của tôi nay đã thuyên giảm hẵn nhờ các bài võ kết hợp với uống thuốc. Tôi mong muốn môn võ này được giới thiệu rộng rãi đến nhiều người cùng luyện tập, vừa để chữa bệnh, vừa để phòng bệnh, nâng cao sức khỏe”./.
Bài: Sơn Nghĩa - Ảnh: Nguyễn Luân
