Cơm tấm được nấu hay hấp từ gạo nát, gạo vụn còn gọi là gạo tấm (những hạt gạo bị bẻ đôi, bẻ ba). Tuy là gạo tấm nhưng cơm vừa nấu xong hạt phải rời, không nhão. Cơm tấm có nhiều loại, ngoài cơm tấm bì, cơm tấm sườn còn có cơm tấm xíu mại, cơm tấm ốp la.
 

Cơm tấm bì chế biến từ gạo tấm, bì khô, thịt lợn đùi, mỡ thịt, thính gạo, hành lá, gia vị (muối, tiêu, đường), củ cải trắng, cà rốt, chanh, ớt, dấm, dừa xiêm, nước mắm. Thực hiện món cơm tấm, đầu tiên là chuẩn bị thịt rim bì, làm nước chấm, mỡ hành. Sau đó, nấu cơm tấm, lưu ý có thể cho gạo vào xửng hấp chín như hấp xôi để hạt cơm tơi rời, khô ráo. Cơm chín xới ra đĩa, trét mỡ hành và cho thịt rim bì lên trên. Lựa ít đồ chua, dưa leo để vào đĩa nhỏ bên cạnh chén nước chấm. Tuỳ sở thích, người ăn có thể dùng cơm tấm bì với chả trứng hấp hay sườn nướng. Cơm tấm bì rời hạt, chín dẻo, hơi khô, thơm. Món ăn có màu sắc đẹp tươi, có mùi thơm đặc trưng. Vị thịt rim vừa, thơm. Nước mắm mặn vừa, hơi ngọt, chua dịu.

Món cơm tấm sườn nướng, chả trứng.

Hàng cơm tấm thường có 4 món chủ đạo: sườn, nướng bì, chả trứng, ốp la. Nghệ thuật chế biến khéo léo ở chỗ sườn ướp thơm, miếng bì mượt mà, chả trứng chắc nhưng không khô, trứng ốp la với vành tròn trắng bên ngoài lòng đỏ ươm bên trong. Món cơm tấm ngon bởi được nấu từ những hạt tấm nhỏ, xốp, mềm, kết hợp cùng mỡ hành phi thơm phức, nước mắm ớt chua cay cùng đồ chua, dưa leo. Màu xanh lá hành rắc trên đĩa cơm tấm trắng mịn cùng màu vàng của sườn nướng làm món ăn ngon và hấp dẫn.

Cơm tấm sườn non nướng nguyên liệu được lựa chọn từ đoạn sườn có phần thịt bao quanh đoạn sụn trắng, sau đó tẩm ướp kỹ cho đủ độ thấm. Có nhiều vị nướng sườn non như: sườn non nướng sả ớt, sườn non nướng mật ong, sườn non nướng nước mắm. Sườn non nướng ăn kèm cơm tấm thường được nướng trên than hồng có độ nóng cao, đều lửa, miếng sườn chín kỹ bên trong, mặt ngoài không quá khô. Cơm tấm sườn non nướng hấp dẫn ở vị thơm dậy và màu sắc bắt mắt, phần sụn chín vừa tới thấm gia vị ăn rất thích. Món cơm tấm với bì chả, sườn nướng, bì lẫn đậu phụng… là món ngon vừa dân dã vừa sang trọng.

Cách đây chưa lâu, ngày 1/8/2012, Tổ chức kỷ lục Châu Á đã xác nhận Cơm tấm Sài Gòn là món ăn đạt giá trị ẩm thực châu Á.