Không biết từ bao giờ, khắp chốn kinh kỳ Thăng Long - Hà Nội xưa, nói tới đồ nội thất, người dân kẻ chợ vẫn thường nhắc "Nhà gỗ Khơ Me, nhà tre thợ Hồng" để ca ngợi nghề sản xuất các sản phẩm từ tre trúc có cách đây khoảng 300 năm của làng Thu Hồng, xã Xuân Thu, huyện Sóc Sơn, Hà Nội.
Theo sử sách, từ thời vua Lê Cảnh Hưng (1740 - 1786), làng Thu Hồng xưa, thôn Thu Thủy nay, đã có nghề sản xuất các đồ nội ngoại thất bằng tre. Làng Thu Hồng nằm dọc theo bờ sông Cà Lồ, dân có hàng trăm hộ, trong đó có tới 30% số hộ làm nghề tre trúc như: dựng nhà, làm bàn, ghế, tủ, giường, bàn thờ, tủ đèn lồng, chuông gió, lều câu...
Ông Nguyễn Văn Ký, một chủ hộ nhiều đời sản xuất các sản phẩm từ tre trúc, nhà ngay sát mép sông Cà Lồ cho chúng tôi biết, nguyên liệu tre trúc muốn đẹp thường phải cất công lùng mua ở Bắc Cạn, Hải Dương, Cao Bằng, cẩn thận hơn còn phải vào từng làng mua cả bụi tre. Cây tre lấy thân làm chân giường, chõng, ghế, tay tre làm đồ mỹ nghệ, chữ Nho, trang trí ghế, nan chõng, nan giường tre... Thợ tre Thu Hồng có "ngón nghề" độc đáo đục tre bằng tay vừa bén, vừa chắc, không thể vỡ. Về kỹ thuật, lỗ đục khi cắm các thanh xà vào nhau rất khớp, bền chắc, mối đục không vỡ. Kinh nghiệm nhiều đời với dòng tre ngâm kỹ dưới nước đưa lên mái nhà hay đóng xuống lòng đất đều có độ bền cả trăm năm. Sản phẩm tre trúc Thu Hồng chắc, đẹp, một số sản phẩm như: bàn ghế, trường kỷ, nhà lục lăng bát giác được khách hàng các nước Đức, Nga, Mỹ... ưa chuộng, đặt làm.
Ở làng Thu Hồng, Công ty TNHH mây tre đan Bông Mai là doanh nghiệp đi lên từ một tổ hợp sản xuất cách đây hơn chục năm, nay trở thành điểm sáng trong sản xuất các sản phẩm tre trúc xuất khẩu. Anh Phan Văn Mão, Giám đốc Công ty TNHH mây tre đan Bông Mai, cho biết, Công ty hiện cung cấp các sản phẩm như: trường kỷ, bàn ghế... từ nguyên liệu mây tre đặc trưng, có sự kết hợp phong cách hiện đại và truyền thống. Sản phẩm tre trúc Bông Mai được làm từ bằng đôi bàn tay điệu nghệ của những thợ thủ công lành nghề, nên độ bền cao, mang vẻ đẹp dân dã, đảm bảo tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng, kiểu dáng, độ bền màu sắc, tính đồng đều. Làng nghề truyền thống tre trúc Thu Hồng không chỉ nổi tiếng với các sản phẩm gia dụng làm từ tre trúc mà còn được nhiều người biết đến nhờ sản phẩm tranh tre. Tranh tre đem lại nguồn thu nhập không nhỏ cho người dân trong làng.
Làng nghề truyền thống tre trúc Thu Hồng không chỉ nổi tiếng với các sản phẩm gia dụng làm từ tre trúc
mà còn được nhiều người biết đến nhờ sản phẩm tranh tre.
Tranh tre với chủ đề phố cổ Hà Nội của làng tre trúc Thu Hồng
được các du khách nước ngoài đặc biệt ưa thích. |
Với mong muốn lưu giữ lại một làng nghề truyền thống, chính quyền địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ gia đình làm nghề tre trúc, khuyến khích thành lập doanh nghiệp tư nhân có quy mô lớn nhằm xây dựng thương hiệu tre trúc Thu Hồng phát triển bền vững.
Bài: Vĩnh Hưng - Ảnh: Trịnh Văn Bộ