Nấm ăn là những nấm không độc hại, được con người dùng làm thực phẩm. Nấm được các y thư cổ đánh giá là thứ ăn được, bồi bổ được, có thể dùng làm thuốc.

Trong giới sinh vật có gần 7 vạn loài nấm nhưng chỉ có hơn 100 loài có thể ăn hoặc dùng làm thuốc, thông dụng nhất là mộc nhĩ đen, nấm hương, nấm mỡ, nấm rơm, nấm kim châm, nấm trư linh… Ngoài nguồn thu hái từ thiên nhiên, người ta trồng được hơn 60 loài theo phương pháp công nghiệp cao. Nhiều nhà khoa học cho rằng, nấm sẽ là một trong những thực phẩm rất quan trọng và thông dụng của con người trong tương lai

Ngoài giá trị cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, nấm ăn còn có nhiều tác dụng dược lý phong phú.
 

Nấm tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể:
Các polysac-charide trong nấm có khả năng hoạt hoá miễn dịch tế bào thúc đẩy quá trình sinh trưởng và phát triển của tế bào lympho, kích hoạt tế báo lympho T vàlympho B. Nấm linh chi, nấm vân chi, nấm đầu khỉ và mộc nhĩ đen còn có tác dụng nâng cao năng lực hoạt động của đại thực bào.

Nấm kháng ung thư và kháng virus:
Trên thực nghiệm hầu hết các loại nấm ăn đều có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Với nấm hương, nấm linh chi và nấm trư linh, tác dụng này đã được khảo sát và khẳng định trên lâm sàng. Nhiều loại nấm ăn có công năng kích thích cơ thể sản sinh interferon, nhờ đó ức chế được quá trình sinh trưởng và lưu chuyển của virus. Dự phòng và trị liệu các bệnh tim mạch. Nấm ăn có tác dụng điều tiết công năng tim mạch làm tăng lưu lượng máu động mạch vành, hạ thấp ôxi tiêu thụ và cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim. Các loại nấm như mộc nhĩ trắng, mộc nhĩ đen, nấm đầu khỉ, nấm hương, đông trùng hạ thảo đều có tác dụng điều chỉnh rối loạn lipít máu, làm hạ cholesterol, triglycerid và beta-lipoproteiin trong huyết thanh. Ngoài ra nấm linh chi, nấm mỡ, nấm rơm, nấm kim châm, mộc nhĩ đen có tác dụng làm hạ huyết áp. Giải độc và bảo vệ tế bào gan. Kết quả nghiên cứu cho thấy nhiều loại nấm ăn có tác dụng giải độc và bảo vệ tế bào gan như nấm hương và nấm linh chi có khả năng làm giảm thiểu tác hại đối với các tế bào gan của các chất như carbon tetrachlorid, thioacetamide và prednisone, làm tăng hàm lượng glucogen trong gan và hạ thấp men gan. Nấm bạch linh và trư linh có tác dụng lợi niệu, kiện tỳ, an thần, thường được dùng trong những đơn thuốc Đông dược điều trị viêm gan cấp tính.

Nấm kiện tỳ dưỡng vị:
Nấm đầu khỉ có khả năng lợi tạng phủ, trợ tiêu hoá, có tác dụng rõ rệt trong trị liệu các chứng bệnh như chán ăn, rối loạn tiêu hoá, viêm loét dạ dày tà tràng. Nấm bình có tác dụng ích khí, sát trùng, phòng chống viêm gan, viêm loét dạ dày tá tràng, sỏi mật. Nấm kim châm và nấm kim phúc có chứa nhiều arginine, có công dụng phòng chống viêm gan và loét dạ dày.

Nấm hạ đường máu và chống phóng xạ: Khá nhiều loại nấm ăn có tác dụng làm hạ đường máu như ngân nhĩ, đông trùng hạ thảo, nấm linh chi.

Nhiều loại nấm ăn có tác dụng an thần, trấn tĩnh, rất có lợi cho việc điều chỉnh hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Gần đây, nhiều nhà khoa học còn phát hiện thấy một số loại nấm ăn có tác dụng phòng chống AIDS ở mức độ nhất định, thông qua khả năng nâng cao năng lực miễn dịch của cơ thể.

Nấm hương dùng trong bún thang tạo mùi thơm đặc trưng và dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Ảnh: An Thành Đạt Nấm đùi gà chiên với bột, món ăn ngon, bổ dưỡng và nhiều vitamin A. Ảnh: Hoàng Hà Cháo nấm, món ăn ngon và bổ dưỡng. Ảnh: Trà My Thưởng thức lẩu nấm. Ảnh: Hoàng Hà

Một số loại nấm:
Nấm hương: Còn gọi là nấm đông cô, hương cô được mệnh danh là Hoàng hậu thực vật. Trong 100g nấm có 12-14 protein, có tác dụng điều tiết, chuyển hoá, tăng cường năng lực miễn dịch của cơ thể, ức chế tế bào ung thư, hạ huyết áp, giảm cholesterol máu, phòng ngừa sỏi mật và sỏi tiết niệu, trợ giúp tiêu hoá. Đây là thức ăn lý tưởng cho những người bi thiếu máu do thiếu sắt, cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, trẻ em suy dinh dưỡng.

Nấm rơm: Là loại nấm được sử dụng rộng rãi, có giá trị dinh dưỡng cao, là thức ăn tốt cho những người bị cao huyết áp, rối loạn lipid máu, vữa xơ động mạch tiểu đường, ung thư và các bệnh lý mạch vành tim.

Nấm mỡ: có tác dụng giảm đường và cholesterol máu, phòng chống ung thư và cải thiện chức năng gan. Đây là thực phẩm tốt cho người bị ung thư. Tiểu đường, cao huyết áp, giảm bạch cầu và viêm gan.

Mộc nhĩ đen: Chứa nhiều protid, chất khoáng và vitamin có khả năng ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu, phòng chống tình trạng đông máu do nghẽn mạch, ngăn cản sự hình thành các mảng vữa xơ trong lòng huyết quản. Ngoài ra còn có tác dụng chống lão hoá, chống ung thư và phóng xạ. Bởi vậy, mộc nhĩ đen là thực phẩm lý tưởng cho những người bị cao huyết áp, vữa xơ động mạch, thiểu năng tuần hoàn não, thiểu năng động mạch vành và ung thư./.