Dựa trên các hoạt động của con gà, Võ Cổ truyền Việt Nam đã sáng tạo ra nhiều bài võ hay, thể hiện được những đòn thế hiểm hóc, đẹp mắt.
Hiện nay, trong hệ thống Võ Cổ truyền Việt Nam sở hữu nhiều bài võ gà đặc sắc như: Hùng kê quyền, Quyền kê nhất túc, Kim kê quyền, Kim kê đao...
Hùng kê quyền (quyền gà chọi) tương truyền do Nguyễn Lữ (một trong ba nhà lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nhà Tây Sơn, thế kỷ 17) sáng tạo dành cho quân lính luyện tập. Bài võ này dựa trên việc mô phỏng các kỹ thuật của con gà chọi trong chiến đấu, được chọn là một trong 10 bài danh võ của Liên đoàn võ thuật cổ truyền Việt Nam.
Môn phái Võ Lâm Tân Khánh - Bà Trà (Takhado) cũng có bài Hùng kê quyền, nhưng các động tác, thế võ hoàn toàn khác với bài của Liên đoàn võ thuật cổ truyền Việt Nam.
 Thế “Song trảo hùng kê” trong bài Hùng kê quyền của môn phái Tân Khánh – Bà Trà.  Bài võ “Hùng kê khởi chiến” dựa trên thế con gà đang trong tư thế chuẩn bị chiến đấu.  Bài võ “Hùng kê uế đầu” dựa trên tư thế mỏ con gà đá mổ vào đầu đối phương.  Bài võ “Dực kê lạc địa” dựa trên tư thế con gà hạ cánh sát mặt đất.  Bài võ “Hùng kê song túc” dựa trên thế con gà nhảy hai chân để đá đối thủ.  Bài võ “Kim kê độc lập” dựa trên thế con gà vàng đứng vững trên một chân.  Bài võ “Dực kê đảo sơn” dựa trên thế cánh con gà quét ngang qua với sức mạnh làm nghiêng núi.  Bài võ “Kê trảo hồi đầu” dựa trên thế cựa gà quay trở lại tấn công trên đầu.  Cặp song kiếm hoặc đao tượng trưng cho hai móng chân trong thế “Song trảo hạ kê” dựa trên thế con gà núp người xuống thấp giương hai móng chân lên chống lại đối thủ.  Hai thanh kiếm tượng trưng cho hai cựa gà sắt nhọn của con gà chọi.  Bài võ “Hùng kê khởi chiến” với cặp song đao dựa trên thế con gà trong tư thế chuẩn bị đá nhau, thể hiện 2 cánh bằng song đao (kiếm).  Bài võ “Hùng kê song dực” dựa trên thế con gà đá dang rộng 2 cánh ra.  Bài võ “Lưỡng kê khởi chiến” dựa trên thế 2 con gà bắt đầu trận đá nhau, thể hiện bằng hai đầu nhìn chăm chăm vào nhau, 2 cánh danh rộng.  Môn sinh Lê Minh Hải (phải) thể hiện động tác mỏ gà mổ vào đầu đối thủ rất hiểm hóc.  Hai chân gà nhảy tấn công đá vào lưng đối thủ.  Bài võ “Hùng kê đảo thế" dựa trên thế con gà quật ngã được đối thủ.  Hai môn sinh Nguyễn Văn Trong (trái) và Nguyễn Trung Nam thể hiện song đấu đao với liễu kiếm, dựa trên thế 2 móng chân gà bấu vào yếu hầu đối thủ.  Hai môn sinh môn phái Tân Khánh – Bà Trà thể hiện màn song đấu đao và song liễu kiếm trong thế “Kê dực thăng thiên” - Gà vỗ cánh nhảy lên. |
Theo võ sư Hồ Tường, môn phái Võ Lâm Tân Khánh - Bà Trà. các bài võ gà thường tập trung nhiều nhất những đòn thế bằng chân (cước pháp), bằng tay (quyền pháp), bằng sự di chuyển của thân thể (thân pháp) giống các động tác tấn công, phòng thủ, tránh né của con gà chiến trong trận chọi gà. Hình ảnh các móng vuốt gà quào, chụp được thể hiện qua các ngón tay (gọi là trảo). Các cú mỗ bằng chiếc mõ nhọn của loài gà thể hiện bằng năm ngón tay chụm lại tấn công vào mắt đối thủ. Các đòn đá một chân hay hai chân thể hiện những cú đá sở trường của con gà đang chiến đấu trước đối thủ, các thế gạt đỡ thể hiện tư thế đỡ đòn của gà đá, hay là những tư thế tránh né, hụp, lòn thể hiện cách di chuyển của con gà trong trận đá gà.
Võ gà thích hợp cho lối đánh cận chiến, áp sát tập trung đánh vào một điểm, hoặc đánh từ dưới thấp lên cao, từ trên cao phủ đầu xuống thấp. Những động tác, đòn thế võ gà không chỉ hiểm hóc, nhanh nhẹn, bất ngờ mà còn thể hiện được sự đẹp mắt, ấn tượng. Ngoài ra, việc dùng thêm cây đao (Kim kê đao), hay song kiếm tượng trưng cho cặp cựa sắc nhọn của chú gà chọi càng làm tăng thêm sức chiến đấu.
Môn sinh trong hệ thống Võ Cổ truyền Việt Nam muốn luyện tập các bài võ gà, thế võ gà phải có trình độ từ trung cấp (hồng đai) trở lên. Bởi vì ở cấp đai này, các môn sinh mới có được sự nhanh nhẹn, vững vàng để tập luyện được những bài võ gà một cách tốt nhất. Có như vậy, hiệu quả mang lại cho môn sinh đó là sử dụng được các thế võ gà trong tự vệ, chiến đấu thực tế đạt hiểu quả cao nhất, chứ không phải chỉ là những động tác “múa võ”./.
Bài: Sơn Nghĩa - Ảnh: Nguyễn Luân
