Gần 30 năm trước, cậu bé 10 tuổi Lâm Ngọc Vinh nhìn thấy bức ảnh chụp một cây cảnh bé tí trên chuyến bay cùng cha. Từ đó Vinh bắt đầu mê mẩn, tò mò và thể nghiệm làm bonsai mini. Năm 14 tuổi, Vinh cho ra đời tác phẩm bonsai đầu tiên mang tên “Bonsai ớt thác đổ mini”. Đây là bước ngoặt lớn trong cuộc đời, thôi thúc sự sáng tạo không ngừng và tạo nên tên tuổi nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh - người đã và đang cho ra đời nhiều tác phẩm bonsai tí hon tuyệt đẹp và có giá trị.
Đến thăm vườn cây cảnh của nghệ nhân Vinh vào một buổi sáng đẹp trời ở số 6/4 Ấp Xuân Thới Sơn, Huyện Hóc Môn, Tp. Hồ Chí Minh. Tôi không khỏi ngạc nhiên và thích thú với nhiều tiểu cảnh sân vườn tuyệt đẹp và những hàng dài cây bonsai tí hon được trưng bày. Mỗi cây cao chưa tới 15cm được xếp ngay ngắn với nhiều hình dáng và chủng loại. Nhận thấy sự thích thú của tôi, nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh liền tận tình giải thích về bonsai mini. Chúng là những cây cảnh nhỏ, được chia thành nhiều cấp độ dựa theo chiều cao: Bonsai siêu mini (dưới 7cm), bonsai mini (từ 7-15cm). Bonsai mini được trồng từ nhiều loại cây, phổ biến là Duyên Tùng, Mai Chiếu Thủy lá kim, Linh Sam lá rí, Sơn Liễu lá nhỏ, Dương (phi lao) mini,…
Bonsai mini là bộ môn nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn trong một thời gian dài. Để có một tác phẩm bonsai mini, người nghệ nhân phải mất từ 3 – 7 năm chăm sóc và tạo dáng. Cây bonsai thường có các thế cơ bản như “trực - siêu – bay - huyền” nghĩa là cây dáng thẳng, cây dáng nghiêng, cây dáng uốn lượn và cây dáng thác đổ. Trong đó, sức hấp dẫn đặc biệt của cây nằm ở phần gốc và bộ rễ. Đó là nơi người nghệ nhân gởi gắm tâm tư, tình cảm của mình và là nơi tốn nhiều thời gian chăm sóc cũng như tạo dáng nhất.
Bên cạnh đó, để chậu tiểu cảnh bonsai sinh động, người nghệ nhân phải vận dụng các cảm quan về nghệ thuật và óc quan sát, tư duy tinh tế để thu gọn thế giới quan bên ngoài gởi gắm vào tác phẩm. Chính vì vậy mà khi đưa ra thị trường, cây bonsai mini có giá trị rất cao. Sản phẩm của nghệ nhân Vinh không chỉ cung cấp cho thị trường trong nước mà còn được xuất đi nước ngoài. Thương hiệu bonsai mini của ông luôn được khách hàng ưa chuộng và thường xuyên “cháy hàng”, không đủ cung cấp cho thị trường.
Trong cuộc sống sôi động hiện nay, với lợi thế không tốn nhiều không gian như những cây bonsai lớn, cây bonsai mini không những mê hoặc các nghệ nhân lão làng và các tay chơi cảnh sành sỏi mà còn thu hút rất nhiều người trẻ. Anh Nguyễn Văn Thương, một người chơi bonsai mini cho biết: “Cây bonsai mini hấp dẫn bởi người tạo tác ra nó đã cô đọng đường nét, hình dáng của một cây cổ thụ cả trăm năm tuổi vào một cây bé xíu trong chậu chưa tới 15cm nhưng vẫn tràn đầy sức sống. Là nhân viên văn phòng nhưng tôi cảm thấy rất thú vị với các tác phẩm bonsai mini. Sau những giờ làm việc căng thẳng, được nhìn ngắm, chăm sóc các cây bonsai mini và thưởng trà bên cạnh chúng là tôi quên hết mệt nhọc”./.
Đến thăm vườn cây cảnh của nghệ nhân Vinh vào một buổi sáng đẹp trời ở số 6/4 Ấp Xuân Thới Sơn, Huyện Hóc Môn, Tp. Hồ Chí Minh. Tôi không khỏi ngạc nhiên và thích thú với nhiều tiểu cảnh sân vườn tuyệt đẹp và những hàng dài cây bonsai tí hon được trưng bày. Mỗi cây cao chưa tới 15cm được xếp ngay ngắn với nhiều hình dáng và chủng loại. Nhận thấy sự thích thú của tôi, nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh liền tận tình giải thích về bonsai mini. Chúng là những cây cảnh nhỏ, được chia thành nhiều cấp độ dựa theo chiều cao: Bonsai siêu mini (dưới 7cm), bonsai mini (từ 7-15cm). Bonsai mini được trồng từ nhiều loại cây, phổ biến là Duyên Tùng, Mai Chiếu Thủy lá kim, Linh Sam lá rí, Sơn Liễu lá nhỏ, Dương (phi lao) mini,…
 Nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh và một tác phẩm bonsai siêu mini.  Nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh đang tạo tiểu cảnh để sắp đặt bonsai mini.  Cây bonsai thường có các thế cơ bản như “trực - siêu – bay - huyền".  Bonsai mini được trồng từ nhiều loại cây, phổ biến là Duyên Tùng, Mai Chiếu Thủy lá kim, Linh Sam lá rí, Sơn Liễu lá nhỏ, Dương (phi lao) mini,…  Một góc vườn trưng bày bonsai mini của nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh.  Người nghệ nhân phải mất từ 3 – 7 năm chăm sóc và tạo dáng bonsai mini.  Các tiểu cảnh cho bonsai mini cũng được tạo tác hết sức công phu.  Cây bonsai mini mang đường nét, hình dáng của một cây cổ thụ cả trăm năm tuổi trong chậu chưa tới 15cm nhưng vẫn tràn đầy sức sống.  Tiểu cảnh bonsai mini trong vỏ ốc. |
Bonsai mini là bộ môn nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn trong một thời gian dài. Để có một tác phẩm bonsai mini, người nghệ nhân phải mất từ 3 – 7 năm chăm sóc và tạo dáng. Cây bonsai thường có các thế cơ bản như “trực - siêu – bay - huyền” nghĩa là cây dáng thẳng, cây dáng nghiêng, cây dáng uốn lượn và cây dáng thác đổ. Trong đó, sức hấp dẫn đặc biệt của cây nằm ở phần gốc và bộ rễ. Đó là nơi người nghệ nhân gởi gắm tâm tư, tình cảm của mình và là nơi tốn nhiều thời gian chăm sóc cũng như tạo dáng nhất.
Bên cạnh đó, để chậu tiểu cảnh bonsai sinh động, người nghệ nhân phải vận dụng các cảm quan về nghệ thuật và óc quan sát, tư duy tinh tế để thu gọn thế giới quan bên ngoài gởi gắm vào tác phẩm. Chính vì vậy mà khi đưa ra thị trường, cây bonsai mini có giá trị rất cao. Sản phẩm của nghệ nhân Vinh không chỉ cung cấp cho thị trường trong nước mà còn được xuất đi nước ngoài. Thương hiệu bonsai mini của ông luôn được khách hàng ưa chuộng và thường xuyên “cháy hàng”, không đủ cung cấp cho thị trường.
Trong cuộc sống sôi động hiện nay, với lợi thế không tốn nhiều không gian như những cây bonsai lớn, cây bonsai mini không những mê hoặc các nghệ nhân lão làng và các tay chơi cảnh sành sỏi mà còn thu hút rất nhiều người trẻ. Anh Nguyễn Văn Thương, một người chơi bonsai mini cho biết: “Cây bonsai mini hấp dẫn bởi người tạo tác ra nó đã cô đọng đường nét, hình dáng của một cây cổ thụ cả trăm năm tuổi vào một cây bé xíu trong chậu chưa tới 15cm nhưng vẫn tràn đầy sức sống. Là nhân viên văn phòng nhưng tôi cảm thấy rất thú vị với các tác phẩm bonsai mini. Sau những giờ làm việc căng thẳng, được nhìn ngắm, chăm sóc các cây bonsai mini và thưởng trà bên cạnh chúng là tôi quên hết mệt nhọc”./.
Một số tác phẩm bonsai mini của nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh:         |
Bài và ảnh: Nguyễn Luân
