Sự công nhận của Tổ chức Kỷ lục Châu Á một lần nữa khẳng định và tôn vinh giá trị có một không hai của ngôi chùa gần nghìn năm tuổi này. Đây là niềm tự hào của những người con đất Thăng Long địa linh nhân kiệt.
 

Chùa Một Cột như một điểm nhấn trong Quần thể di tích lịch sử văn hóa quanh Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chùa Một Cột còn có tên gọi là “Liên hoa đài”, xuất phát từ vẻ đẹp kiến trúc độc đáo của ngôi chùa, được dựng trên một cột, kiến trúc tựa như bông sen nở giữa hồ. Du khách chụp hình lưu niệm trước chùa Một Cột.

Theo "Đại Việt sử ký toàn thư", chùa được xây dựng vào nǎm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1 (1049) đời Lý Thái Tông. Vua Lý Thái Tông (1028-1054) chiêm bao thấy Quan Thế Âm Bồ Tát trên tòa sen đưa tay dắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, vua kể lại cho các quan nghe. Sư Thiên Tuế khuyên nhà vua làm chùa, dựng cột đá ở giữa hồ, làm tòa sen của Quan Thế Âm Bồ Tát như là trong mộng. Chùa xây xong, đài sen nghìn cánh đỡ tòa Phật sắc hồng, trong đặt tượng Phật vàng lấp lánh. Các nhà sư đến làm lễ, đi vòng quanh chùa niệm Phật cầu phúc cho vua sống lâu, vì thế đặt tên là chùa Diên Hựu với nghĩa chiết tự "Diên Hựu" (phúc lành dài lâu).

Chùa Một Cột đã được trùng tu, phục dựng nhiều lần qua các thời Trần, Hậu Lê, Nguyễn..., nhìn từ xa tựa như tòa sen nhô lên mặt nước, vừa thể hiện sự tinh tế trong thẩm mỹ của người xưa, vừa thể hiện triết lý giác ngộ trong đạo Phật. "Chùa Một Cột là biểu trưng của đạo Phật, của giác ngộ tự giác (hạnh phúc, tự do), có ý nghĩa văn hóa, tôn giáo to lớn nhưng quy mô lại thu nhỏ với lối kiến trúc độc đáo vượt qua tất cả các kiến trúc đương thời" - Hòa thượng Thích Đức Nghiệp, Phó Tổng Thư ký Giáo hội Phật giáo Việt Nam khẳng định.

Tượng Quan Thế Âm Bồ Tát được tôn trí trang nghiêm trên đài sen theo giấc mộng của vua Lý Thái Tông. Vẻ đẹp kiến trúc chùa Một Cột. Kiến trúc gỗ góp phần tôn thêm vẻ đẹp của ngôi chùa. Kiến trúc rồng chầu mặt nguyệt trên mái chùa. Vì kèo cổ trong nội điện. Hình tượng mặt nguyệt trên mái chùa.

Câu đối bằng chữ Hán tôn thêm vẻ cổ kính của ngôi chùa.

Câu đối bằng chữ Hán tôn thêm vẻ cổ kính của ngôi chùa.

Chùa Một Cột làm bằng gỗ, lợp ngói ta, mỗi cạnh 3m, dựng trên một trụ đá, đó là nét độc đáo nhất của ngôi chùa. Trụ đá cao 4m (chưa kể phần chìm dưới nước), đường kính 1,2m, gồm hai khối gắn liền nhau, tưởng như chỉ là một khối. Mái chùa có mặt nguyệt và đầu rồng chầu mặt nguyệt. Trong chùa, tượng Quan Thế Âm Bồ Tát được tôn trí tọa trên một tòa sen bằng gỗ sơn son thiếp vàng ở vị trí cao nhất theo như giấc mộng của vua Lý Thái Tông. Nhìn toàn bộ đài Liên Hoa như một đóa sen lớn vươn lên trên mặt nước. Với những giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo, chùa Một Cột đã trở thành một trong những ngôi chùa nổi tiếng và được nhắc đến nhiều lần trong lịch sử Việt Nam.

Sự kiện chùa Một Cột được công nhận là “Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất Châu Á” đã góp phần tôn vinh giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc của một ngôi chùa cổ trên đất Thăng Long./.