Theo phóng viên TTXVN tại La Habana, trong bài báo trên của IPS - hãng chuyên cung cấp tin tức về các vấn đề phát triển toàn cầu, môi trường, kinh tế và xã hội với góc nhìn từ các nước đang phát triển - doanh nghiệp tư nhân Agri VMA của Việt Nam đã thuê 1.000 ha đất tại huyện Los Palacios, tỉnh cực Tây Pinar del Río của Cuba, để trồng lúa trong vòng 3 năm. Vụ thu hoạch đầu tiên vào năm 2025 đã đạt năng suất ấn tượng: 7,2 tấn/ha, cao hơn nhiều so với mức trung bình 1,6 tấn/ha của địa phương. Thành công này đến từ việc áp dụng đồng bộ công nghệ Việt Nam, bao gồm giống lúa lai, phân bón, thuốc trừ sâu và kỹ thuật canh tác tiên tiến.
Điểm đáng chú ý là dự án không chỉ giúp Cuba giảm nhập khẩu gạo mà còn tạo ra chuỗi giá trị tại chỗ. Toàn bộ lúa thu hoạch sẽ được bán cho Chính phủ Cuba, thay vì phải nhập khẩu từ Việt Nam, giúp tiết kiệm chi phí vận chuyển và giảm phụ thuộc vào thị trường quốc tế.
Phóng viên IPS dẫn lời ông Ariel García, Giám đốc Công ty Nông nghiệp Los Palacios, khẳng định mục tiêu của dự án là thay thế nhập khẩu, không phải đưa gạo từ Việt Nam sang Cuba. Ông chia sẻ: "Sản xuất tại chỗ hiệu quả hơn nhiều".
Dự án hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam Agri VMA và Cuba tại Los Palacios không chỉ dừng lại ở việc thuê đất trồng lúa, mà còn triển khai hai mô hình kinh doanh đa dạng khác, hướng tới mục tiêu dài hạn là chuyển giao công nghệ toàn diện cho Cuba.
Theo thỏa thuận ký kết tháng 2/2023 sau quá trình đánh giá khả thi kỹ lưỡng, Agri VMA đã mang đến Los Palacios - vùng đất bạc màu do canh tác liên tục - một luồng sinh khí mới. Agri VMA đã vận chuyển toàn bộ hệ thống vật tư nông nghiệp từ giống lúa lai chất lượng cao, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đến máy móc hiện đại và đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm từ Việt Nam sang.
Kỹ sư nông nghiệp Việt Nam Trần Trọng Đại chia sẻ rằng mặc dù điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng thuận lợi nhưng thách thức lớn nhất là hệ thống hậu cần và nguồn cung phân bón tại chỗ, những vấn đề mà hai bên đang tích cực phối hợp giải quyết.
Trước khi mở rộng quy mô lên 1.000 ha như hiện tại, doanh nghiệp Việt Nam đã thí điểm thành công trên 16 ha với năng suất 6,5 tấn/ha ngay trong vụ trái mùa. Theo tính toán, nếu duy trì được hiệu quả sản xuất, diện tích canh tác có thể mở rộng lên đến 5.000 ha trong tương lai gần. Đây là tín hiệu đáng mừng đối với Cuba khi sản lượng lúa nội địa năm 2024 chỉ đạt 80.000 tấn, đáp ứng khoảng 11% nhu cầu tiêu thụ trong nước.
Mô hình hợp tác được thiết kế đa dạng với ba hình thức chính. Thứ nhất là hình thức thuê đất trọn gói với 100% vốn đầu tư từ phía Việt Nam, Cuba thu lợi từ tiền thuê đất và các dịch vụ phụ trợ. Thứ hai là mô hình liên doanh chia sẻ lợi nhuận 50-50, giúp phía Cuba tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị. Thứ ba là hình thức cung ứng vật tư nông nghiệp chất lượng cao, bắt đầu triển khai từ tháng 1/2025 thông qua hệ thống phân phối của Tổng công ty EMSA.
Bài báo cũng ghi nhận những đóng góp thiết thực của Agri VMA trong việc chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và khôi phục cơ sở hạ tầng nông nghiệp tại địa phương. Nhờ dự án, nhà máy sấy và xay xát Camilo Cienfuegos, vốn bị hư hại nặng nề sau cơn bão Ian năm 2022, đã được đưa vào hoạt động trở lại, tạo việc làm cho hàng chục lao động Cuba với mức lương cao hơn gấp nhiều lần thu nhập trung bình.
Giới phân tích đánh giá cao tính đột phá của mô hình hợp tác này, coi đó là giải pháp chiến lược giúp Cuba từng bước giảm phụ thuộc vào nhập khẩu lương thực trong bối cảnh bị cấm vận. Với chi phí sản xuất ước tính 565 USD/tấn so với chi phí nhập khẩu đắt đỏ và nhiều rủi ro, việc phát triển các dự án nông nghiệp công nghệ cao cùng đối tác uy tín như Việt Nam đang mở ra triển vọng mới cho ngành nông nghiệp Cuba. Thành công bước đầu của Agri VMA không chỉ khẳng định vị thế của nông nghiệp Việt Nam mà còn là minh chứng cho hiệu quả của mô hình hợp tác Nam-Nam dựa trên tinh thần cùng có lợi và phát triển bền vững./.
