Đây là chuỗi các sự kiện cấp cao và quan trọng nhất của ASEAN trong năm; là hoạt động đối ngoại đa phương chính thức có quy mô nhất trong năm mà Thủ tướng Chính phủ tham dự sau khi Việt Nam có Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026 được Quốc hội khóa XV phê chuẩn. Đây là dịp để Việt Nam tiếp tục khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng.
ASEAN khẳng định tinh thần cộng đồng, chủ động đối mặt thách thức
Những nội dung được bàn thảo, nhất trí và thông qua tại các hội nghị đã thể hiện quyết tâm của ASEAN cùng nhau vượt qua nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh tình hình khu vực và quốc tế tiếp tục có những diễn biến phức tạp, đặc biệt dịch bệnh COVID-19 vẫn bùng phát ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến trình phục hồi, phát triển kinh tế của các nước trong khu vực.
Kết quả đạt được tại các hội nghị cũng một lần nữa khẳng định năng lực, vị thế và vai trò trung tâm của ASEAN trong nhiều vấn đề khu vực và quốc tế.
Một trong những kết quả quan trọng của hội nghị là việc lãnh đạo các nước ASEAN đã tái khẳng định cam kết tăng cường hơn nữa Cộng đồng ASEAN cũng như vai trò trung tâm và sự thống nhất của ASEAN nhằm giải quyết các thách thức chung, trước hết là đưa khu vực sớm vượt qua đại dịch COVID-19 (vốn đã cướp đi sinh mạng của khoảng 277.000 người dân ASEAN) cũng như thúc đẩy sự phục hồi toàn diện hậu đại dịch COVID-19.
Để đạt được mục tiêu trên, ASEAN nhắc lại cam kết hợp tác thông qua 5 chiến lược rộng lớn của Khung phục hồi tổng thể ASEAN (ACRF) nhằm giảm thiểu tác động kinh tế-xã hội của đại dịch COVID-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện trong ASEAN.
Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã thông qua một loạt văn kiện, trong đó có Khuôn khổ toàn diện ASEAN về nền kinh tế chăm sóc nhằm ứng phó với các cuộc khủng hoảng phức tạp và các thách thức ngày càng gia tăng; Khung thỏa thuận hành lang đi lại ASEAN (ATCAF) nhằm tạo thuận lợi cho di chuyển thiết yếu trong khu vực; Khung kinh tế tuần hoàn ASEAN, trong đó xây dựng lộ trình hướng tới các mục tiêu dài hạn đầy tham vọng về khai thác hiệu quả tài nguyên, phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững...
Việc ASEAN nhất trí thông qua những khuôn khổ và kế hoạch hành động chung một lần nữa chuyển đi thông điệp về tinh thần hợp tác, đồng lòng cùng nhau kiểm soát đại dịch và thúc đẩy phục hồi kinh tế, đúng như chủ đề năm ASEAN 2021: “Chúng ta quan tâm, chúng ta chuẩn bị và chúng ta cùng phát triển thịnh vượng.”
Việc ASEAN tăng cường hợp tác với các đối tác bên ngoài, trước hết là thúc đẩy nỗ lực nhằm cùng nhau ứng phó với COVID-19, tiến tới phục hồi tổng thể và bền vững, giải quyết các thách thức chung và chuẩn bị cho tương lai, cũng là một điểm nhấn của hội nghị.
Tại các hội nghị ASEAN với các đối tác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Nga...., lãnh đạo các nước đã khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ và tiếp tục hợp tác với ASEAN ứng phó dịch COVID-19, nhất là nâng cao năng lực y tế, tự chủ về vaccine và sớm phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội, khôi phục đi lại giữa các nước trong điều kiện bình thường mới.
Hiện, các nước thành viên và các đối tác bên ngoài đã cam kết đóng góp cho Quỹ ASEAN ứng phó với COVID-19 số tiền lên tới 25,8 triệu USD, trong đó 10,5 triệu USD sẽ được trích để mua vaccine.
Các nước cũng nhất trí cần đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực như chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, hướng tới phục hồi và phát triển bền vững.
Đáng chú ý, tại hội nghị lần này, lãnh đạo ASEAN và Australia đã nhất trí nâng cấp quan hệ hai bên lên Đối tác chiến lược toàn diện.
ASEAN cũng đã thể hiện vai trò chủ động và trách nhiệm tham gia giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế, khẳng định quan điểm và tiếng nói trong những vấn đề toàn cầu.
Trong khi đó, các đối tác tiếp tục đề cao vai trò trung tâm của ASEAN tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ủng hộ các nỗ lực của ASEAN nhằm duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực; lãnh đạo nhiều nước đối tác cũng khẳng định các tiến trình do ASEAN đứng đầu và dẫn dắt đang tiếp tục là cách thức để ứng phó hiệu quả với các thách thức.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đánh giá vai trò trung tâm của ASEAN luôn là ưu tiên quan trọng đối với New Delhi.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida hoan nghênh ASEAN đã giữ vai trò trung tâm và thống nhất, đưa ra định hướng rõ ràng thông qua Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định Washington cam kết đối với vai trò trung tâm của 10 quốc gia ASEAN trong khu vực. Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh ASEAN có vai trò, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới; Trung Quốc ủng hộ ASEAN đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực....
Việt Nam cùng các nước ASEAN giữ vững đoàn kết, ứng phó thách thức
Phát huy kết quả tốt đẹp của nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam tiếp tục tham gia chủ động, tích cực, đóng góp trách nhiệm vào công việc chung của ASEAN, phối hợp với Chủ tịch Brunei thúc đẩy các ưu tiên của Việt Nam trong năm ASEAN 2020 gắn với các ưu tiên của năm 2021, đặc biệt về ứng phó COVID-19, đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 và thúc đẩy vai trò của ASEAN trong hợp tác tiểu vùng.
Tại các sự kiện, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đều có bài phát biểu quan trọng, tập trung các vấn đề trọng tâm và thách thức mới nổi mà ASEAN đang ứng phó. Trong đó có các vấn đề như ứng phó với COVID-19, khôi phục kinh tế sau đại dịch, vấn đề Biển Đông, Myanmar, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 và thúc đẩy vai trò của ASEAN trong hợp tác tiểu vùng...
Qua đó tiếp tục khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng của Việt Nam; khẳng định Việt Nam là thành viên chủ động, tích cực, đóng góp có trách nhiệm vào công việc chung của ASEAN; đồng hành cùng các nước vượt qua khó khăn; giữ vững đoàn kết; ứng phó hiệu quả các thách thức đang nổi lên; củng cố vai trò trung tâm và vị thế, tiếng nói quốc tế của ASEAN.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đề xuất 2 trọng tâm phát triển ASEAN cần tập trung trong thời gian tới. Thứ nhất, ASEAN cần có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ, linh hoạt về kiểm soát đại dịch COVID-19 với sự tham gia của “cả Cộng đồng,” hướng đến người dân, doanh nghiệp là trung tâm và chủ thể, tích cực tháo gỡ khó khăn do tác động của dịch bệnh trên tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ.”
Muốn thực hiện trọng tâm này, ASEAN cần chuyển sang chiến lược mới để quản lý sự thay đổi với cách tiếp cận toàn dân để thích ứng an toàn, ứng phó linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, song song với đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Thứ hai, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị ASEAN cần định vị chỗ đứng mới trong tương quan các mối quan hệ kinh tế-chính trị đang tái định hình của thế giới, củng cố vai trò là hạt nhân của các tiến trình đối thoại, hợp tác và liên kết kinh tế đa phương, đa tầng nấc ở khu vực.
Nhìn chung, bên cạnh những thành công chung của các hội nghị, sự đóng góp của Việt Nam tiếp tục được duy trì, thúc đẩy, qua đó, hình ảnh và vai trò của Việt Nam tiếp tục được khẳng định.
ASEAN khẳng định tinh thần cộng đồng, chủ động đối mặt thách thức
Những nội dung được bàn thảo, nhất trí và thông qua tại các hội nghị đã thể hiện quyết tâm của ASEAN cùng nhau vượt qua nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh tình hình khu vực và quốc tế tiếp tục có những diễn biến phức tạp, đặc biệt dịch bệnh COVID-19 vẫn bùng phát ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến trình phục hồi, phát triển kinh tế của các nước trong khu vực.
| Tại hội nghị, ASEAN đã đưa ra Tuyên bố của lãnh đạo ASEAN về Đề cao chủ nghĩa đa phương, Tuyên bố của lãnh đạo ASEAN về Kinh tế biển xanh, Tuyên bố của ASEAN gửi đến Hội nghị các bên tham gia công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP 26)... |
Một trong những kết quả quan trọng của hội nghị là việc lãnh đạo các nước ASEAN đã tái khẳng định cam kết tăng cường hơn nữa Cộng đồng ASEAN cũng như vai trò trung tâm và sự thống nhất của ASEAN nhằm giải quyết các thách thức chung, trước hết là đưa khu vực sớm vượt qua đại dịch COVID-19 (vốn đã cướp đi sinh mạng của khoảng 277.000 người dân ASEAN) cũng như thúc đẩy sự phục hồi toàn diện hậu đại dịch COVID-19.
Để đạt được mục tiêu trên, ASEAN nhắc lại cam kết hợp tác thông qua 5 chiến lược rộng lớn của Khung phục hồi tổng thể ASEAN (ACRF) nhằm giảm thiểu tác động kinh tế-xã hội của đại dịch COVID-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện trong ASEAN.
Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã thông qua một loạt văn kiện, trong đó có Khuôn khổ toàn diện ASEAN về nền kinh tế chăm sóc nhằm ứng phó với các cuộc khủng hoảng phức tạp và các thách thức ngày càng gia tăng; Khung thỏa thuận hành lang đi lại ASEAN (ATCAF) nhằm tạo thuận lợi cho di chuyển thiết yếu trong khu vực; Khung kinh tế tuần hoàn ASEAN, trong đó xây dựng lộ trình hướng tới các mục tiêu dài hạn đầy tham vọng về khai thác hiệu quả tài nguyên, phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững...
 Sáng 26/10/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 38 theo hình thức trực tuyến. Trong ảnh: Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 38 tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Các thành viên đoàn Việt Nam tham dự tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Dương Giang / TTXVN.  Trưa 26/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Hàn Quốc lần thứ 22 theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Quang cảnh Hội nghị cấp cao ASEAN - Hàn Quốc lần thứ 22 tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Chiều 26/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 24 theo hình thức trực tuyến. Trong ảnh: Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Tối 26/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 9 theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Dương Giang / TTXVN |
Việc ASEAN nhất trí thông qua những khuôn khổ và kế hoạch hành động chung một lần nữa chuyển đi thông điệp về tinh thần hợp tác, đồng lòng cùng nhau kiểm soát đại dịch và thúc đẩy phục hồi kinh tế, đúng như chủ đề năm ASEAN 2021: “Chúng ta quan tâm, chúng ta chuẩn bị và chúng ta cùng phát triển thịnh vượng.”
Việc ASEAN tăng cường hợp tác với các đối tác bên ngoài, trước hết là thúc đẩy nỗ lực nhằm cùng nhau ứng phó với COVID-19, tiến tới phục hồi tổng thể và bền vững, giải quyết các thách thức chung và chuẩn bị cho tương lai, cũng là một điểm nhấn của hội nghị.
| Về vấn đề Biển Đông, Lãnh đạo các nước đều đề cao trách nhiệm, tinh thần thượng tôn pháp luật, giải quyết bất đồng bằng biện pháp hòa bình, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982. |
Hiện, các nước thành viên và các đối tác bên ngoài đã cam kết đóng góp cho Quỹ ASEAN ứng phó với COVID-19 số tiền lên tới 25,8 triệu USD, trong đó 10,5 triệu USD sẽ được trích để mua vaccine.
Các nước cũng nhất trí cần đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực như chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, hướng tới phục hồi và phát triển bền vững.
Đáng chú ý, tại hội nghị lần này, lãnh đạo ASEAN và Australia đã nhất trí nâng cấp quan hệ hai bên lên Đối tác chiến lược toàn diện.
ASEAN cũng đã thể hiện vai trò chủ động và trách nhiệm tham gia giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế, khẳng định quan điểm và tiếng nói trong những vấn đề toàn cầu.
 Sáng 27/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 24 theo hình thức trực tuyến. Trong ảnh: Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 24. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Cũng trong sáng 27/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Australia thường niên lần thứ nhất theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Chiều 27/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN+3 (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) lần thứ 24 theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Tối 27/10/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 16 theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Lãnh đạo các nước ASEAN và Ấn Độ tham gia Hội nghị theo hình thức trực tuyến. Dương Giang-TTXVN |
Trong khi đó, các đối tác tiếp tục đề cao vai trò trung tâm của ASEAN tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ủng hộ các nỗ lực của ASEAN nhằm duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực; lãnh đạo nhiều nước đối tác cũng khẳng định các tiến trình do ASEAN đứng đầu và dẫn dắt đang tiếp tục là cách thức để ứng phó hiệu quả với các thách thức.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đánh giá vai trò trung tâm của ASEAN luôn là ưu tiên quan trọng đối với New Delhi.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida hoan nghênh ASEAN đã giữ vai trò trung tâm và thống nhất, đưa ra định hướng rõ ràng thông qua Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định Washington cam kết đối với vai trò trung tâm của 10 quốc gia ASEAN trong khu vực. Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh ASEAN có vai trò, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới; Trung Quốc ủng hộ ASEAN đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực....
 Chiều 28/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Nga lần thứ 4, kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ đối thoại ASEAN-Nga theo hình thức trực tuyến. Trong ảnh: Thủ tướng Phạm Minh Chính và các thành viên đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN-Nga lần thứ 4 tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Chiều 28/10/2021, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Lễ bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 38, 39 và các hội nghị cấp cao với các đối tác; Lễ chuyển giao cương vị Chủ tịch ASEAN cho Vương quốc Campuchia theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Dương Giang-TTXVN |
Việt Nam cùng các nước ASEAN giữ vững đoàn kết, ứng phó thách thức
Phát huy kết quả tốt đẹp của nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam tiếp tục tham gia chủ động, tích cực, đóng góp trách nhiệm vào công việc chung của ASEAN, phối hợp với Chủ tịch Brunei thúc đẩy các ưu tiên của Việt Nam trong năm ASEAN 2020 gắn với các ưu tiên của năm 2021, đặc biệt về ứng phó COVID-19, đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 và thúc đẩy vai trò của ASEAN trong hợp tác tiểu vùng.
Tại các sự kiện, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đều có bài phát biểu quan trọng, tập trung các vấn đề trọng tâm và thách thức mới nổi mà ASEAN đang ứng phó. Trong đó có các vấn đề như ứng phó với COVID-19, khôi phục kinh tế sau đại dịch, vấn đề Biển Đông, Myanmar, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 và thúc đẩy vai trò của ASEAN trong hợp tác tiểu vùng...
 Tối 27/10/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tiếp xã giao Đại sứ, đại biện các nước ASEAN và các đối tác tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 16. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Thủ tướng Phạm Minh Chính với các Đại sứ, đại biện các nước ASEAN tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 16. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Quang cảnh Hội nghị cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 18 theo hình thức trực tuyến tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Dương Giang / TTXVN  Các thành viên đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Dương Giang / TTXVN |
Qua đó tiếp tục khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng của Việt Nam; khẳng định Việt Nam là thành viên chủ động, tích cực, đóng góp có trách nhiệm vào công việc chung của ASEAN; đồng hành cùng các nước vượt qua khó khăn; giữ vững đoàn kết; ứng phó hiệu quả các thách thức đang nổi lên; củng cố vai trò trung tâm và vị thế, tiếng nói quốc tế của ASEAN.
| Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam đã tham dự 14/17 hoạt động chính gồm các Hội nghị Cấp cao ASEAN 38 và 39; các Hội nghị Cấp cao giữa ASEAN với các đối tác Hàn Quốc, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Australia, Ấn Độ, Nga, ASEAN+3 và Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 16. |
Muốn thực hiện trọng tâm này, ASEAN cần chuyển sang chiến lược mới để quản lý sự thay đổi với cách tiếp cận toàn dân để thích ứng an toàn, ứng phó linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, song song với đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Thứ hai, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị ASEAN cần định vị chỗ đứng mới trong tương quan các mối quan hệ kinh tế-chính trị đang tái định hình của thế giới, củng cố vai trò là hạt nhân của các tiến trình đối thoại, hợp tác và liên kết kinh tế đa phương, đa tầng nấc ở khu vực.
Nhìn chung, bên cạnh những thành công chung của các hội nghị, sự đóng góp của Việt Nam tiếp tục được duy trì, thúc đẩy, qua đó, hình ảnh và vai trò của Việt Nam tiếp tục được khẳng định.
TTXVN / Báo ảnh Việt Nam
