Anh hùng Lao động, Thầy thuốc Nhân dân, Đại biểu Quốc hội, GS.TS Nguyễn Anh Trí, nguyên Viện trưởng Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương là người những đóng góp trong các hoạt động truyền máu, đặc biệt là xây dựng ngân hàng máu sống với lực lượng hiến máu dự bị thực chất, hiệu quả và bền vững.

Hơn hai thập niên trước, Việt Nam khi đó chưa xuất hiện cụm từ hiến máu tình nguyện (HMTN). Nhưng chỉ hơn chục năm trở lại đây, khi HMTN xuất hiện, nó đã trở thành một phong trào xã hội hóa, với sự tham gia của hầu hết người dân ở đủ mọi ngành nghề, mọi lĩnh vực.

Năm 2017, GS.TS Nguyễn Anh Trí và các đồng nghiệp ở Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về những đóng góp trong các hoạt động truyền máu, đặc biệt là xây dựng ngân hàng máu sống.

Đây được coi là một cuộc cách mạng về nhận thức trong xã hội Việt Nam. Từ một đất nước chỉ thu được 100.000 đơn vị máu/năm, nguồn chủ yếu lại đến từ người bán máu chuyên nghiệp, đến nay, sau nhờ phong trào hiến máu tình nguyện phát triển, Việt Nam thu được xấp xỉ 1 triệu đơn vị máu/năm.

Nổi bật nhất trong các phong trào HMTN hiện nay cả về quy mô lẫn địa bàn tham gia là Lễ hội Xuân Hồng và Hành trình đỏ. Lễ hội Xuân Hồng quy tụ hàng vạn người tham gia trong 1 ngày, trong khi Hành trình đỏ là phong trào diễn ra trên bình diện 25 - 35 tỉnh thành trong cả nước. Người khởi xướng cả hai phong trào HMTN này là GS.TS Nguyễn Anh Trí, người được mệnh danh là “Kiến trúc sư trưởng” của ngành huyết học truyền máu Việt Nam.

GS.TS Nguyễn Anh Trí giới thiệu các đơn vị máu đã qua chế phẩm tại khoa Chế phẩm máu, Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương. PGS.TS Nguyễn Anh Trí với các bác sĩ tại khoa chế phẩm máu của Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương. Các bác sĩ khoa Chế phẩm máu đang cho máu đã qua chế phẩm vào các túi chất dẻo vô trùng có dung dịch chống đông. Các đơn vị máu được kiểm tra và sàng lọc kĩ càng trước khi đem đi bảo quản. Cấc đơn vị máu đã qua chế phẩm, chuẩn bị đưa vào kho bảo quản. GS.TS Nguyễn Anh Trí trong buổi giao ban với khoa Tổ chức hiến máu Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương. GS.TS Nguyễn Anh Trí thăm hỏi người tình nguyện hiến máu theo định kì tại khoa Hiến máu Viện huyết học và Truyền máu Trung ương. GS.TS Nguyễn Anh Trí kiểm tra hồ sơ bệnh án của bệnh nhân tại Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương.

Như lời chia sẻ khiêm tốn của ông, máu được coi là một loại thuốc đặc biệt bởi nó được lấy từ những tấm lòng nhân ái nên người ta ví giọt máu hồng như thứ thuốc của lòng nhân ái. “Bởi vậy, tôi chỉ là người khơi tạo truyền thống tương thân tương ái, thương người của dân tộc Việt Nam”, GS.TS Nguyễn Anh Trí chia sẻ.

Trên 30 năm công tác trong ngành y tế, GS.TS Nguyễn Anh Trí đã trở thành người anh hùng của ngành huyết học và truyền máu trong cả nước. Ông là đại biểu Quốc hội trong kỳ bầu cử Quốc hội 2016 và là người tự ứng cử duy nhất trúng cử.

GS.TS Nguyễn Anh Trí nhớ lại, năm 1994, phong trào HMTN khi đó chỉ mới xuất phát từ một nhóm nhỏ các sinh viên trường Đại học Y Hà Nội. Đến ngày 7/4/2000, khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định lấy ngày 7/4 hàng năm là Ngày toàn dân hiến máu tình nguyện thì phong trào bắt đầu được lan rộng đến tất cả các cơ quan, đơn vị và người dân trên cả nước.

Cũng theo GS.TS Nguyễn Anh Trí, phong trào HMTN ở Việt Nam được phát triển rầm rộ, được xã hội hóa như hiện nay đó chính là nhờ vào truyền thống, tinh thần của dân tộc. Đây là sức mạnh nội lực, lợi thế mà không phải đất nước nào cũng có được. Bởi vậy, để phong trào phát triển bền vững và ngày càng lan rộng, đòi hỏi phải có chủ trương đúng đắn, cùng sự tuyên truyền, vận động để người dân có nhận thức và hiểu biết đúng về việc HMTN.

Sự nghiệp của GS.TS Nguyễn Anh Trí gắn với hai sự kiện  có ý nghĩa nhân văn vô cùng lớn, cũng chính là “cứu cánh” của ngành huyết học Việt Nam, đó là “Lễ hội Xuân Hồng” và “Hành trình Đỏ”.

Vì vậy, với hơn 30 năm công tác trong ngành Y tế, 11 năm trên cương vị Viện trưởng Viện Huyết học Truyền máu Trung ương, GS.TS Nguyễn Anh Trí đã xây dựng mạng lưới chuyên ngành huyết học và truyền máu trên toàn quốc. Đây là mạng lưới chuyên ngành được Bộ Y tế đánh giá là một trong những mạng lưới chuyên ngành hoàn chỉnh và hiệu quả nhất.

Để tăng cường năng lực cán bộ cho hệ thống, chỉ tính trong 3 năm (2007-2009), GS.TS Nguyễn Anh Trí đã kí quyết định cho hơn 350 cán bộ chuyên khoa trong cả nước đi học tập về chuyên môn và quản lý ở nhiều quốc gia như Thái Lan, Nhật Bản, Mỹ... Có thời điểm, đến 40 cán bộ trẻ trong cả nước học tập tại Trung tâm Truyền máu Singapore.

GS.TS Nguyễn Anh Trí cùng các thành viên của chương trình Hành trình đỏ 2014 trước lễ xuất quân. Ảnh: Tư liệu GS.TS Nguyễn Anh Trí đang cùng các thành viên trong Hành trình đỏ 2014 hát vang bài hát truyền thống của chương trình do chính ông sáng tác. Ảnh: Tư liệu GS.TS Nguyễn Anh Trí cùng Hoa hậu Việt Nam Đặng Thị Ngọc Hân trong chương trình “Giọt hồng tri ân”. Ảnh: Tư liệu Trong những Ngày hội hiến máu do Viện Huyết học &Truyền máu Trung ương tổ chức, GS.TS Nguyễn Anh Trí đều trực tiếp tham gia và động viên, thăm hỏi những người tham gia hiến máu. Ảnh: Tư liệu

Năm 2016, GS.TS Nguyễn Anh Trí và các cộng sự đã nhận được Giải nhất, Giải thưởng Nhân tài Đất Việt trong lĩnh vực Y dược với đề tài về tế bào gốc, ứng dụng ngân hàng tế bào máu dây rốn cộng đồng, điều trị các bệnh cơ quan tạo máu. Năm 2017, GS.TS Nguyễn Anh Trí lại được vinh danh trong chương trình “Vinh quang Việt Nam” và đây là lần thứ hai ông được nhận danh hiệu danh giá này (lần thứ nhất năm 2013). Đó là sự ghi nhận những đóng góp không ngừng nghỉ của ông trong vai trò là “Kiến trúc sư trưởng”, với những sáng kiến giúp giải quyết tình trạng thiếu máu tại các bệnh viện, mang lại cơ hội sống và niềm vui cho hàng ngàn bệnh nhân, gia đình./.
 

Bài: Thảo Vy - Ảnh: Trịnh Văn Bộ và Tư liệu