Theo phóng viên TTXVN tại Geneva, tại phiên họp thứ 3 trong ngày đầu tiên khai mạc hội nghị, Tổng Kiểm toán nhà nước Việt Nam Ngô Văn Tuấn đã có bài phát biểu chia sẻ kinh nghiệm xoay quanh chủ đề “Kinh nghiệm ứng phó khủng hoảng nợ công tại Việt Nam”. Nợ công là nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, để tránh rơi vào khủng hoảng hoảng nợ thì điều quan trọng nhất phải quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay để có thể trả nợ đúng hạn cả gốc và lãi. Trong bối cảnh thế giới tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn, cùng với các diễn biến khó lường và nhiều thách thức của nền kinh tế, việc thông qua các diễn đàn quốc tế để trao đổi, thảo luận sẽ giúp các quốc gia tìm ra các giải pháp ứng phó với khủng hoảng phù hợp nhất, hiệu quả nhất để từng bước vượt qua khủng hoảng, chung tay xây dựng cộng đồng quốc tế phát triển bền vững, thịnh vượng.
Thế giới phải đương đầu với nhiều yếu tố bất định cả về chính trị, kinh tế, xã hội, thảm họa thiên tai và dịch bệnh từ năm 2020 đến nay. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 tiếp tục diễn biễn phức tạp đã tác động tiêu cực đến các quốc gia về mọi mặt, nhất là kinh tế - xã hội. Tăng trưởng kinh tế ở nhiều nước giảm mạnh, ảnh hưởng lớn đến nguồn thu ngân sách, trong khi vẫn phải tăng chi ngân sách để ứng phó dịch bệnh và kích thích kinh tế; điều này dẫn đến mất cân đối ngân sách, nợ công tăng nhanh. Cùng với việc phải dành nguồn lực để chống đỡ và phục hồi kinh tế, nhiều quốc gia phải đối diện với gánh nặng kép trong việc đáp ứng các nghĩa vụ về tài chính để trả nợ trong dài hạn.
Trong bối cảnh đó, nợ công tại Việt Nam đã và đang được kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn hiệu quả các rủi ro khủng hoảng, đảm bảo an toàn nợ công (với các chỉ tiêu đều đạt dưới ngưỡng cảnh báo an toàn của Quốc hội: nợ công/GDP 43-44%, nợ Chính phủ/GDP 40-41%, nợ nước ngoài của quốc gia/GDP 40-41%, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ/Thu ngân sách nhà nước 18-19%). Theo đánh giá của tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch vào tháng 11/2022, nợ nước ngoài của Chính phủ Việt Nam vẫn trong tầm kiểm soát; từ năm 2019, các quốc gia cùng hệ số tín nhiệm gia tăng gánh nặng nợ, đạt đỉnh 60% GDP năm 2020 và xu hướng này tiếp tục đến năm 2024 ở mức 55% GDP, trong khi đó, nợ của Việt Nam được duy trì ổn định ở mức 40% trong suốt thời gian này.
Tại hội nghị, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn đã chia sẻ 7 giải pháp ứng phó với khủng hoảng nợ công tại Việt Nam, bao gồm: Tiếp tục cải thiện khuôn khổ pháp lý, thường xuyên sửa đổi các quy định về nợ công, ngân sách, đầu tư công cho phù hợp với các thông lệ quốc tế; Kết hợp các chính sách tài khóa và tiền tệ linh hoạt, hài hòa, bám sát kế hoạch tài chính quốc gia cũng như các kế hoạch vay, trả nợ 5 năm và hàng năm của chính phủ đồng thời huy động các nguồn lực ngoài ngân sách trong và ngoài nước để thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; Huy động vốn trái phiếu chính phủ nhằm đáp ứng nhu cầu vốn ngân sách với tỷ lệ lãi suất phù hợp, đồng thời đảm bảo sức hấp dẫn của thị trường. Việt Nam cũng phát hành đa dạng các loại trái phiếu chính phủ, đặc biệt là trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn dưới 5 năm để đáp ứng nhu cầu vay, hài hòa dòng tiền trả nợ, giảm chi phí nợ so với trái phiếu kỳ hạn dài; Cơ cấu lại danh mục nợ trong nước của chính phủ, tranh thủ các nguồn vốn khác như nguồn bổ sung ngân sách, nguồn chi chưa sử dụng, vốn vay từ ngân sách nhà nước để xây dựng các kế hoạch huy động vốn phù hợp, tiết kiệm chi phí nợ cho ngân sách trung ương, tăng cường mối liên kết giữa kho bạc, cơ quan quản lý nợ công và ngân sách nhà nước; Điều chỉnh các chính sách để dành một phần nguồn thu bổ sung cho việc trả nợ gốc, từ đó giảm gánh nặng nợ và áp lực trả nợ trực tiếp của Chính phủ trong trung và dài hạn; Tháo gỡ các rào cản chính sách để giải ngân đầu tư công, đồng thời phân bổ thêm vốn cho các dự án hạ tầng trọng điểm, có tiềm năng lan tỏa và khả năng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cao; Phát huy vai trò của Cơ quan Kiểm toán tối cao trong việc phát hiện và ngăn ngừa rủi ro khủng hoảng nợ công.
Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh, việc duy trì kiểm soát các chỉ tiêu an toàn nợ công là cần thiết nhưng cần đặt trong mối quan hệ với hiệu quả sử dụng vốn vay. Vì vậy, việc sử dụng các biện pháp giám sát ngân sách để đảm bảo các khoản vay được sử dụng đúng mục đích, hiệu quả là chìa khóa để ngăn chặn khủng hoảng nợ công.
Hội nghị năm nay diễn ra vào thời điểm quan trọng khi nền kinh tế thế giới đang chịu ảnh hưởng của nhiều cuộc khủng hoảng toàn cầu, từ những tác động liên tục của đại dịch COVID-19 đến cuộc khủng hoảng về chi phí sinh hoạt và biến đổi khí hậu. Hội nghị tìm hiểu tác động của những cuộc khủng hoảng này đối với tính bền vững của nợ ở các nước đang phát triển, nhằm đánh giá lại cách thức để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và vai trò của công nghệ mới trong việc huy động các nguồn tài chính.
Trong khuôn khổ của chuyến công tác, đoàn công tác của Kiểm toàn nhà nước Việt Nam cũng đến thăm và làm việc với Phái đoàn Việt Nam bên cạnh LHQ, WTO và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva./.
