Lễ hội Lồng Tông của đồng bào dân tộc Tày tỉnh Tuyên Quang được tổ chức vào mồng 8 tháng Giêng âm lịch hằng năm với mong ước cầu cho quốc thái dân an, nhà nhà yên vui hạnh phúc; mưa thuận, gió hoà, mùa màng bội thu.

 

Lễ hội gồm 2 phần: Phần lễ và phần hội. Phần lễ bắt đầu bằng việc rước 9 mâm Tồng từ đền Bách Thần (thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hoá) về trung tâm sân vận động của huyện Chiêm Hoá, với màn múa lân (múa "xuống đồng") của những trai thanh, nữ tú.

 

Các mâm tồng là các sản vật của địa phương để dâng tạ ơn các vị thần đã phù hộ cho nhân dân địa phương có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Sau đó, Thầy Cả (người cúng chính của buổi lễ) và các thầy giúp việc làm lễ đặt mâm Tồng, tạ ơn trời đất, cầu sự ấm no, hạnh phúc cho mọi nhà. Cuối phần lễ là nghi lễ xuống đồng (cày ruộng) với mong muốn đường cày may mắn đầu năm sẽ mang lại dân khang, vật thịnh, mùa màng bội thu...

 

Ông Vũ Văn Vìn, thầy cúng tại lễ hội Lồng Tông cho biết: Ngày xưa, trong các nghi thức tổ chức lễ hội Lồng Tông ở quy mô cấp châu (đơn vị hành chính ở miền núi tương đương với huyện) và tất cả các công đoạn từ việc cúng bái đến các nghi thức của lễ hội đều do Tri châu (người đứng đầu một châu) chỉ đạo, thực hiện. Ngày hôm nay là ngày mở đầu để xuống đồng trồng cấy, buôn bán, công thương, là khởi hành đầu tiên. Lễ tế trời xin được mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, dân giàu, nước mạnh. Lễ hội của Chiêm Hóa khác với các lễ hội các nơi là có lễ tế thần nông và lễ rước thần thánh về chứng kiến cho lễ hội.

Sau phần lễ là đến phần hội với các trò chơi dân gian như: Tung còn, kéo co và các hoạt động văn hóa, thể thao; trưng bày không gian văn hóa các dân tộc, trưng bày quả còn khổng lồ; hội thi làm bánh giầy ngũ sắc… tạo không khí vui tươi nhân dịp xuân mới giữa các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Chủ tịch UBND huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang cho biết, năm nay, lễ hội được tổ chức trong thời tiết thuận lợi, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương đến tham dự. Chúng tôi đã triển khai các phương án đảm bảo an ninh trật tự, đảm bảo an toàn cho mọi người đến dự lễ hội.

 

Bên cạnh đó, huyện tổ chức các gian hàng để giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp, văn hóa, ẩm thực và du lịch. Huyện cũng xác định xây dựng lễ hội Lồng Tông trở thành thương hiệu và là điểm đến của du khách gần xa gắn với phát triển du lịch văn hóa dân gian trên địa bàn.

Đồng bào dân tộc Tày tỉnh Tuyên Quang có trên 215 nghìn người, chiếm 26,9% dân số. Lễ hội Lồng Tông là loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian, cầu mùa của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, thể hiện tín ngưỡng phồn thực cổ xưa và kết hợp với thờ Thành Hoàng làng, Địa thần, những người có công với đất nước, khai lập làng...

 

Lồng Tông cũng là lễ hội tiêu biểu của người Tày tỉnh Tuyên Quang, đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và trở thành sản phẩm du lịch đặc thù trong mỗi dịp Tết đến, Xuân về./.