Tham gia Liên hoan có 5 đội pháo đất gồm đội Tranh Xuyên (xã Ninh Giang) và 4 đội pháo đất Vạn Phúc, Hồng Đức, Tân Phong, An Đức (xã Tân An). Không chỉ mang đến ngày hội cho người dân mà còn là nỗ lực của chính quyền địa phương nhằm tăng cường tình đoàn kết trong cộng đồng và gìn giữ, bảo tồn một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Pháo đất là trò chơi dân gian có lịch sử lâu đời tại nhiều vùng quê ở Hải Dương (cũ) nay là Hải Phòng. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tân An Hà Trọng Nguyện cho biết, đây là nét văn hóa dân gian đặc sắc, hình thành trong quá trình người Việt chống chọi với thiên tai, địch họa… Mọi người đều tin rằng: Tiếng pháo càng to sẽ có thêm mùa mưa nắng thuận hòa, cây cối tốt tươi…
Trò chơi còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, nổi bật là thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc ta với hàng ngàn năm lịch sử. Thông qua đó, để người dân rèn luyện sức khỏe, thể hiện ý chí của mỗi người dân anh hùng của một dân tộc anh hùng...
Xã Tân An được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 xã thuộc huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương (cũ), gồm: Tân Phong, An Đức và Đức Phúc với diện tích 26,16 km2 và dân số gần 27.600 người. Đây đều là những địa phương vẫn gìn giữ được trò chơi pháo đất suốt nhiều năm qua. Liên hoan pháo đất năm 2025 là liên hoan đầu tiên được địa phương tổ chức sau khi xã Tân An được thành lập, trực thuộc thành phố Hải Phòng. Hoạt động thu hút rất đông người dân địa phương đủ mọi tầng lớp, lứa tuổi, trẻ em và phụ nữ theo dõi và cổ vũ.
Bầu không khí sôi động với tiếng trống, tiếng reo hò của khán giả càng làm cho màn so tài của các pháo thủ như cuộc trình diễn sức khỏe và vẻ đẹp của đôi bàn tay khéo léo của người lao động nông thôn thêm phần hào hứng, kịch tính.
Theo thể lệ, mỗi đội có 20 thành viên chính thức và 10 thành viên dự bị. Mỗi đội thi đấu 4 sòng pháo, mỗi sòng được gieo 20 pháo (mỗi pháo thủ gieo 1 lần) trong khoảng thời gian 40 phút.
Pháo thủ Đỗ Văn Tuấn, 55 tuổi, đội pháo Vạn Phúc đã có hơn 20 năm say mê môn pháo đất cho biết, “Pháo đất này là trò chơi cổ truyền của ông cha để lại. Không chỉ tôi mà nhiều anh em trong làng đều thích vì vừa có sức khỏe vừa mang lại niềm vui, tiếng cười sau những ngày lao động vất vả”. Theo ông Tuấn, để gieo được quả pháo chất lượng, dài dây, không bị đứt manh thì cần phải kỹ thuật cao. Đất được chọn để làm pháo phải là đất được tuyển chọn, sơ chế và bảo quản kỹ theo bí quyết riêng từng đội. Mỗi quả pháo tiểu nặng khoảng 40kg đất, pháo đại nặng trên 70kg. Sau công đoạn nặn pháo đến công đoạn nâng pháo và gieo pháo. Do trọng lượng khác nhau, mỗi quả pháo đòi hỏi số lượng người nâng pháo khác nhau (4 người nâng nếu là pháo tiểu, 6 người nâng nếu là pháo đại). Khi quả pháo đã được đưa lên cao ở vị trí thích hợp, chỉ còn 1 pháo thủ chính được thực hiện thao tác gieo quả pháo xuống đất. Rời khỏi tay pháo thủ, quả pháo đất rơi xuống phát tiếng nổ, đồng thời manh pháo văng ra càng dài thì tiếng reo hò cổ vũ của người dân càng lớn.
Như bao bạn bè đồng trang lứa, anh Nguyễn Văn Cường (sinh năm 1983), pháo thủ đội pháo đất Tân Phong đến với trò chơi pháo đất bắt nguồn từ việc hâm mộ các bậc cha, chú từ bé qua các cuộc thi pháo đất ở quê tổ chức. Ở quê anh, pháo đất được tổ chức vào các ngày lễ, Tết, đặc biệt là dịp Quốc khánh 2/9 và ngày Giải phóng miền Nam 30/4. Hễ đến những ngày này là xóm làng mở hội tưng bừng. “Tham gia pháo đất này rất vui. Cái hay của trò chơi là không giới hạn lứa tuổi. Như đội thi của chúng tôi, thành viên trẻ nhất chỉ ngoài 20 tuổi nhưng cũng có những người 60-70 tuổi rất kỳ cựu, chinh chiến rất nhiều giải đấu. Vì thế, trò chơi pháo đất giúp cho tinh thần giao lưu đoàn kết giữa các thôn được tăng cường”, anh Cường chia sẻ.
Bí thư Đảng ủy xã Tân An Nguyễn Gia Bảng cho biết, thông qua Liên hoan pháo đất, địa phương mong muốn gìn giữ phong tục lâu đời, bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc; đồng thời tăng cường sự đoàn kết giữa các thế hệ, đặc biệt là trong bối cảnh hiện đại hóa. “Đến với liên hoan pháo đất, thế hệ trẻ được học hỏi và gìn giữ những giá trị truyền thống, từ đó nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa, để đất nước Việt Nam phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế mà vẫn đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc”, ông Nguyễn Gia Bảng chia sẻ./.
