Theo những già làng đến từ các buôn người Gia Rai cho biết, trước khi làm lễ cầu mưa, bà con tổ chức họp và phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Nhiệm vụ của đàn ông là lên rừng khai thác nguyên vật liệu để làm cây nêu và đi phát dọn ngoài bờ suối nơi tiến hành làm lễ cầu khấn các thần. Còn phụ nữ thì đi hái các loại rau rừng để chế biến các món ăn truyền thống dùng trong tiệc rượu của lễ hội.

Sau khi công tác chuẩn bị đã hoàn tất, già làng đánh trống tập trung toàn bộ dân làng đến nhà rông để làm lễ khấn thần linh. Tại đây, già làng sẽ cùng các thanh niên to khỏe lấy tiết các con vật hiến sinh (thường là lợn, gà) cùng ghè rượu cần linh thiêng để bắt đầu làm lễ tế. Già làng sẽ lấy phần gan và tiết của con vật hiến tế đặt trên tai ghè rượu cầu khấn các thần linh, vừa khấn già làng vừa rót rượu vào bầu nước đã đập vỡ một nửa, đồng thời lúc này dân làng hú to vang dội cả núi rừng.
 

Già làng tiến hành nghi lễ khấn thần linh tại nhà rông. Sau khi làm lễ tại nhà rông, già làng cùng dân làng đi ra bờ suối để tiến hành làm lễ ở cây nêu. Lễ vật cúng tế ở ngoài bờ suối là một con gà trống được cột vào cây nêu. Già làng chọn một thanh niên khỏe mạnh để cột vào cây nêu cùng con gà trống để làm lễ tế. Chàng thanh niên to khỏe đang được già làng cột vào cây nêu. Dân làng tiến hành nghi lễ dùng tay té nước vào con gà và chàng thanh niên to khỏe. Sau khi làm lễ xong tại bờ suối, người dân tiếp tục quay lại nhà rông để làm lễ. Thanh niên trai tráng trong bản đánh trống mừng lễ hội cầu mưa. Dân làng mở hội múa hát mừng lễ cầu mưa.

Làm lễ tại nhà rông xong, già làng cùng dân làng mang cây nêu và một con gà trống ra bờ suối tiến hành làm lễ dựng cây nêu. Dân làng tập trung xung quanh cây nêu. Tại đây, già làng buộc con gà và một người thanh niên khỏe mạnh vào cây nêu rồi tiến hành nghi lễ cầu khấn các thần linh phù hộ cho được hạt mưa to để trồng trọt, để có nước uống, cơm ăn và dân làng được khỏe mạnh.

Tiếng cầu khấn của già làng vừa dứt, toàn thể dân làng sẽ tập trung xuống bến nước, dùng tay tát nước vào con gà cho đến chết, riêng người thanh niên bị buộc vào cây nêu thì phải chạy vòng quanh cho đến khi dây đứt mới được về.

Kết thúc lễ cầu mưa là bài khấn tạ ơn của già làng tại nhà rông. Lời khấn có đoạn như sau: “Ơi thần núi, thần nước, thần sấm, thần sét... Chúng tôi kính mời các thần linh xuống uống rượu cùng ăn thịt heo, thịt gà và phù hộ cho dân làng được khỏe mạnh, cho dân làng cái mưa để sản xuất, có cơm ăn, vật nuôi đầy sân...”

Sau khi làm lễ cầu khấn xong, dân làng cùng nhau mở tiệc liên hoan đến khi mặt trời xuống núi, rượu nhạt, người say mới về nhà nghỉ ngơi. Lễ hội cầu mưa là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Gia Rai cho đến nay vẫn còn được lưu giữ, thể hiện sự tin tưởng mãnh liệt vào trời đất và ước nguyện của con người mong muốn cuộc sống được ấm no, hạnh phúc./.

Bài: Quỳnh Anh -  Ảnh: Trịnh Bộ