Bảo tàng Kiên Giang vốn là dinh thự của một địa chủ phong kiến thời xưa, tọa lạc tại số 27 Nguyễn Văn Trỗi, phường Vĩnh Thanh Vân, TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang, được xem là tòa nhà có kiến trúc đẹp và cổ kính nhất ở địa phương còn được lưu giữ đến nay.
Bảo tàng được xây dựng vào năm 1911, khánh thành năm 1920 với diện tích khoảng 2000m2. Đội ngũ thợ xây, thợ mộc được mời từ Sài Gòn - Gia Định về thực hiện; thợ chạm khắc đều là thợ giỏi của miền Bắc, còn nguyên vật liệu xây dựng như gỗ, gạch, ngói đều mua từ miền Đông.
Bên trong bảo tàng có kiến trúc theo kiểu nhà cổ, bên ngoài được xây dựng theo kiểu nhà hộp trang trí hoa văn theo lối kiến trúc phương Tây. Kiến trúc nội thất độc đáo, thông qua các mảng trang trí chạm khắc vô cùng tỉ mỉ, tinh tế trên nền gỗ quý. Các đề tài chủ đạo hướng về đời sống dân gian, như các hoa văn trang trí đủ các loại, từ hoa (tùng, trúc, cúc, mai), chim (dơi, công, phượng, trĩ), các loại dây leo cho đến muông thú (hươu, nai…), quả (đu đủ, nho, lựu…) cho thấy có sự kiết hợp kiến trúc giữa Đông – Tây trong các chủ đề điêu khắc. Đây là những hình tượng rất được ưa chuộng, có ý nghĩa mang lại sự hài hòa, may mắn.
Hiện tại, bảo tàng Kiên Giang đang trưng bày 6 chuyên đề, gồm: Kiên Giang - vùng đất, con người; Văn hóa Óc Eo trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Họ Mạc với công cuộc khai phá trấn Hà Tiên; Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực; Quân và dân Kiên Giang qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp - Mỹ và chuyên đề trưng bày về các hiện vật được trục vớt tại vùng biển Kiên Giang. Trong đó, chuyên đề văn hóa Óc Eo trên địa bàn tỉnh Kiên Giang là một hạng mục trưng bày rất hấp dẫn với nhiều hiện vật quý hiếm được tìm thấy tại địa phương có giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng, là điểm nhấn trong các chuyên đề trưng bày của bảo tàng.
Trong những năm gần đây, bảo tàng Kiên Giang thường xuyên phối hợp cùng với các bảo tàng trong khu vực giới thiệu, trưng bày các chuyên đề văn hóa khác nhau. Ngoài ra, bảo tàng còn thực hiện nhiều cuộc trưng bày lưu động tại với nhiều chủ đề khác nhau, góp phần quảng bá, giới thiệu văn hóa, lịch sử về vùng đất, con người Kiên Giang đến công chúng gần xa.
Bảo tàng Kiên Giang được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 1990./.
Bảo tàng được xây dựng vào năm 1911, khánh thành năm 1920 với diện tích khoảng 2000m2. Đội ngũ thợ xây, thợ mộc được mời từ Sài Gòn - Gia Định về thực hiện; thợ chạm khắc đều là thợ giỏi của miền Bắc, còn nguyên vật liệu xây dựng như gỗ, gạch, ngói đều mua từ miền Đông.
 Bảo tàng Kiên Giang tọa lạc tại số 27 Nguyễn Văn Trỗi, phường Vĩnh Thanh Vân, TP Rạch Giá, Kiên Giang.  Hình tượng điêu khắc về chim và muôn thú rất đẹp mắt, cân đối.  Đề tài trang trí thường về các loài hoa, quả, chim, muôn thú rất kỳ công.  Chi tiết chạm khắc gỗ rất tỉ mỉ, cân đối.  Du khách đến tham quan bảo tàng Kiên Giang. |
Bên trong bảo tàng có kiến trúc theo kiểu nhà cổ, bên ngoài được xây dựng theo kiểu nhà hộp trang trí hoa văn theo lối kiến trúc phương Tây. Kiến trúc nội thất độc đáo, thông qua các mảng trang trí chạm khắc vô cùng tỉ mỉ, tinh tế trên nền gỗ quý. Các đề tài chủ đạo hướng về đời sống dân gian, như các hoa văn trang trí đủ các loại, từ hoa (tùng, trúc, cúc, mai), chim (dơi, công, phượng, trĩ), các loại dây leo cho đến muông thú (hươu, nai…), quả (đu đủ, nho, lựu…) cho thấy có sự kiết hợp kiến trúc giữa Đông – Tây trong các chủ đề điêu khắc. Đây là những hình tượng rất được ưa chuộng, có ý nghĩa mang lại sự hài hòa, may mắn.
Hiện tại, bảo tàng Kiên Giang đang trưng bày 6 chuyên đề, gồm: Kiên Giang - vùng đất, con người; Văn hóa Óc Eo trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Họ Mạc với công cuộc khai phá trấn Hà Tiên; Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực; Quân và dân Kiên Giang qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp - Mỹ và chuyên đề trưng bày về các hiện vật được trục vớt tại vùng biển Kiên Giang. Trong đó, chuyên đề văn hóa Óc Eo trên địa bàn tỉnh Kiên Giang là một hạng mục trưng bày rất hấp dẫn với nhiều hiện vật quý hiếm được tìm thấy tại địa phương có giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng, là điểm nhấn trong các chuyên đề trưng bày của bảo tàng.
 Nhiều hiện vật quý hiếm được trưng bày, giới thiệu đến công chúng.  Khuôn đúc đồ trang sức của cư dân văn hóa Óc Eo thuộc niên đại từ khoảng thế kỷ 1 – 6 sau công nguyên.  Mảnh miệng bình gốm của văn hóa Óc Eo với nhiều kích cỡ khác nhau.  Một số loại đèn tự tạo năm 1968.  Xuồng độc mộc làm từ một thân gỗ to được lưu giữ tại bảo tàng.  Một số vật dụng nông nghiệp của cư dân địa phương được gìn giữ tại bảo tàng.  Bộ sưu tập nhạc cụ Đờn ca tài tử.  Góc sưu tập một số đồ dụng cụ bếp.  Chày và cối gỗ cùng những vật dụng nông nghiệp của cư dân địa phương.  Một số sản phẩm thủ công của người dân địa phương sản xuất.  Các sản phẩm gốm truyền thống của huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. |
Trong những năm gần đây, bảo tàng Kiên Giang thường xuyên phối hợp cùng với các bảo tàng trong khu vực giới thiệu, trưng bày các chuyên đề văn hóa khác nhau. Ngoài ra, bảo tàng còn thực hiện nhiều cuộc trưng bày lưu động tại với nhiều chủ đề khác nhau, góp phần quảng bá, giới thiệu văn hóa, lịch sử về vùng đất, con người Kiên Giang đến công chúng gần xa.
Bảo tàng Kiên Giang được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 1990./.
Bài và ảnh: Sơn Nghĩa
