Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh dự lễ khai trương tổng đài bảo hộ công dân. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Năm 2017 có thể đánh giá là một năm đầy biến động, tình hình an ninh quốc tế và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp trên cả khía cạnh an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống tác động trực tiếp đến công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài. 

Trước bối cảnh đó, công tác bảo hộ công dân trong năm 2017 đã đạt được một số kết quả nổi bật như: 8.024 công dân Việt Nam ở nước ngoài (tăng 26% so với năm 2016), 126 vụ/245 tàu/1.977 ngư dân đã được Bộ Ngoại giao phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện các biện pháp bảo hộ; đề nghị phía nước ngoài trao trả và đưa về nước an toàn gần 2.000 ngư dân, số lượng lớn nhất từ trước đến nay, trong đó 934 ngư dân được đưa về nước trong hai đợt bằng tàu công vụ; thực hiện bảo hộ cho 14 doanh nghiệp kinh doanh vận tải biển quốc tế, giải quyết các rủi ro nảy sinh và tranh chấp thương mại với phía nước ngoài, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích của doanh nghiệp. 

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho biết, điểm đáng chú ý của công tác bảo hộ công dân so với những năm trước là có những vụ việc chưa từng có tiền lệ như việc các tàu biển của Việt Nam bị cướp biển tấn công và thuyền viên bị giữ làm con tin, việc bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng cho công dân Đoàn Thị Hương bị bắt và bị xét xử tại Malaysia. Bên cạnh đó, nhiều nước trên thế giới như: Mexico, Zimbabwe, Pháp, Tây Ban Nha, Mỹ, Ai Cập, Qatar, Trung Quốc... cũng xảy ra nhiều tình huống khủng hoảng (động đất, khủng bố, hỏa hoạn quy mô lớn, tai nạn ...) có số người thương vong lớn khiến Bộ Ngoại giao nhiều lần phải chỉ đạo các Cơ quan đại diện Việt Nam tại quốc gia và vùng lãnh thổ có liên quan triển khai các biện pháp ứng phó khủng hoảng, thực hiện công tác tìm kiếm, hỗ trợ công dân Việt Nam bị ảnh hưởng. 

Theo Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, năm 2017 Bộ Ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai và Ủy ban quốc gia về tìm kiếm cứu nạn, chủ động đề nghị các quốc gia, vùng lãnh thổ liên quan tạo điều kiện cho 676 tàu, 1.245 ngư dân được di chuyển vào nơi an toàn để trú, tránh bão, đồng thời hỗ trợ việc cứu nạn đưa về nước 7 vụ/19 ngư dân ngư dân gặp nạn trên biển khi có bão hoặc áp thấp nhiệt đới. 

Chia sẻ những khó khăn trong việc thực hiện công tác bảo hộ công dân, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh, về cơ bản, công tác bảo hộ công dân thời gian qua đáp ứng sự quan tâm của dư luận và sự mong đợi của người dân. Tuy vậy, công tác này còn không ít khó khăn và thách thức, trong đó có vấn đề về nhân lực và kinh phí thực hiện. Trên thế giới có hơn 200 quốc gia, vùng lãnh thổ, nhưng Việt Nam chỉ có 94 Cơ quan đại diện ở nước ngoài thực hiện công tác lãnh sự và bảo hộ công dân. 

Nhiều Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài kiêm nhiệm một số nước, trong khi mỗi cơ quan chỉ có 5 -7 cán bộ, mỗi cán bộ phải thực hiện nhiều chức năng khác (chính trị, đối ngoại, kinh tế, thương mại, báo chí, tuyên truyền…). Do đó, những vụ việc xảy ra ở nước kiêm nhiệm hoặc các địa phương xa xôi, cách trụ sở Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài hàng ngàn km, đi lại khó khăn, là cản trở lớn cho công tác bảo hộ công dân. 

Để công tác bảo hộ công dân phát huy hiệu quả toàn diện hơn, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho biết, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan triển khai đồng bộ các giải pháp một cách chuyên nghiệp, kịp thời, hiệu quả hơn, đáp ứng sự quan tâm của dư luận và yêu cầu ngày càng cao của người dân./.