Các đại biểu dự họp đều nhất trí cho rằng đây là dự án Luật quan trọng. Do đó, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 457/Q Đ-TTg thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi) do Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang là Trưởng ban.
* Sửa đổi tổng thể, toàn diện
Theo báo cáo do Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy trình bày, Luật Khoa học và Công nghệ 2013 có hiệu lực thi hành từ 1/1/2014. Sau 10 năm triển khai, bối cảnh trong nước và quốc tế đã nhiều thay đổi, tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực kinh tế-xã hội. Do vậy, Luật Khoa học và Công nghệ 2013 cần được nghiên cứu, sửa đổi toàn diện để thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; cập nhật những vấn đề mới của khoa học và công nghệ trong nước và thế giới; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn triển khai thi hành Luật.
Việc sửa đổi Luật Khoa học và Công nghệ nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý quy định về hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển và ứng dụng công nghệ theo cách tiếp cận toàn diện của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, thúc đẩy cả ba chức năng tạo ra tri thức, ứng dụng tri thức và truyền bá tri thức mạnh mẽ hơn trong đời sống xã hội. Từ đó, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an ninh, an toàn cho quốc gia, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân; đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực để hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, có 8 nhóm chính sách liên quan được đề xuất trong quá trình xây dựng Luật. Đó là, đổi mới hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo, quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; đổi mới hoạt động của tổ chức khoa học và công nghệ; phát triển nhân lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; đổi mới phương thức triển khai chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ gắn với hiệu quả; thu hút đầu tư, tạo thuận lợi sử dụng ngân sách cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; phát triển hạ tầng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. 8 chính sách này có mục tiêu bao quát hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở cả 3 trụ cột chính của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia là tạo ra tri thức, ứng dụng tri thức và phổ biến tri thức.
Về tên Luật, Bộ Khoa học và Công nghệ đưa ra hai phương án: Phương án 1: Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi); phương án 2: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Bộ đề xuất phương án 2 để phù hợp với việc mở rộng phạm vi và đối tượng điều chỉnh.
Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đề xuất một số nội dung liên quan đến quy định đối với các quỹ trong lĩnh vực khoa học và công nghệ như: Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia; Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ của Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh; Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia cùng một số nội dung đề xuất khác.
* Tạo sự thống nhất với các Luật liên quan
Nêu ý kiến tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc nhất trí tầm quan trọng của dự án Luật và trách nhiệm của Ban Chỉ đạo rất lớn trong thời gian tới. Đồng ý với cách tiếp cận của Bộ Khoa học và Công nghệ đưa ra trong quá trình xây dựng dự án Luật nhưng Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc vẫn băn khoăn về tính kết nối, đồng bộ với các Luật liên quan.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc lấy ví dụ, lĩnh vực công nghệ có các Luật liên quan như: Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Công nghệ cao, Luật Công nghệ thông tin; như vậy là có sự chồng lấn giữa nội dung của các Luật khác. Do đó, cần đặt vấn đề sửa tổng thể, toàn diện đối với dự án Luật này; trong đó cần có sự thống nhất với các luật liên quan. Đồng ý với đề xuất phương án 2 của Bộ Khoa học và Công nghệ về tên gọi của Luật, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng, với tên gọi này, phạm vi điều chỉnh có 3 nhóm vấn đề: Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Ba nhóm vấn đề này cần được gắn trong một thể thống nhất.
Cũng theo Tiến sỹ Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, để dự án Luật được sửa đổi đạt yêu cầu như mong muốn của Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo, cần có bước đánh giá Luật hiện hành để nhìn nhận những nội dung không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay; từ đó có hướng nghiên cứu, bổ sung những quy định phù hợp tình hình mới.
Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ghi nhận công tác chuẩn bị, xây dựng dự án Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi) của cơ quan thường trực là Bộ Khoa học và Công nghệ; yêu cầu Bộ cung cấp hồ sơ xây dựng Luật cho từng thành viên Ban Chỉ đạo để có đóng góp xác đáng cho dự án Luật quan trọng này.
Trên cơ sở các ý kiến tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhất trí với đề xuất của Bộ Khoa học và Công nghệ lựa chọn phương án 2 cho tên gọi Luật là: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Tất cả những điều khoản khác không hợp lý cho việc thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở các luật khác đều có quyền được đề cập và sửa đổi theo Luật này”.
Thống nhất đề xuất về quy chế làm việc của Ban Chỉ đạo do Bộ Khoa học và Công nghệ soạn thảo, Phó Thủ tướng góp ý, quy chế cần theo hướng ngắn gọn hơn; đề nghị, các thành viên cần nghiên cứu, vận dụng kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng dự án Luật theo hướng tiệm cận với thế giới. Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo nêu cao tinh thần trách nhiệm để nghiên cứu, biên soạn được dự án Luật thực sự có chất lượng, đi sâu vào thực tiễn, phấn đấu đạt kế hoạch trình Quốc hội dự án Luật vào tháng 5/2025./.
