ຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ມີພະລັງຊີວິດອັນແຮງກ້າ. ມັນບໍ່ພຽງ ແຕ່ຄົງຕົວໃນອະດີດເທົ່ານັ້ນ ຫາກມາຮອດປັດຈຸບັນ ຍັງ ມີ ການພັດທະນາຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ ໃນດວງໃຈຂອງປະຊາຊົນ ແຂວງ ເງ້ອານ ແລະ ແຂວງຮ່າຕິ້ງ. ນັ້ນກໍເປັນ ເຫດຜົນທີ່ປະ ຊາຊົນ ສອງແຂວງນີ້ ມີຄຳເວົ້າທີ່ລືຊື່ວ່າ: “ເມື່ອໃດຜູ້ຄົນ ເງ້ອານສູນເສຍນ້ຳສຽງຂອງຕົນ ແມ່ນເມື່ອນັ້ນຈິ່ງຈະສູນເສຍ ສຽງຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ໄດ້”.

     ພາຍຫຼັງການຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ໄດ້ຮັບນາມມະຍົດຈາກ ຢູແນັສໂກ ຢ່າງເປັນທາງການບໍ່ດົນ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ໄປ ແຂວງເງ້ອານ, “ຖິ່ນຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ” ເພື່ອຄົ້ນຫາ ຄຸນລັກສະນະພິເສດຂອງສິລະປະການຂັບລຳດັ່ງກ່າວ. 

1. ໃນເວລາ 6 ໂມງເຊົ້າ ຂອງວັນໜຶ່ງທີ່ອາກາດໜາວຈັດ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ອອກຈາກຮ່າໂນ້ຍ, ເດີນທາງ ໄປຍັງ “ຖິ່ນ ວີ໋, ຢ້ຳ”. ຈຸດໝາຍທຳອິດຂອງພວກຂ້າພະເຈົ້າ ແມ່ນໄປ ຕາແສງ ກິມລຽນ, ເມືອງ ນາມດ່ານ, ແຂວງ ເງ້ອານ ຊຶ່ງເປັນບ້ານເກີດເມືອງນອນ ຂອງທ່ານປະທານ ໂຮ່ຈີມິນ. ສະຖານທີ່ແຫ່ງນີ້ເປັນໜຶ່ງໃນຈຳນວນຖິ່ນ ທີ່ມີຂະບວນການ ຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ພັດທະນາ ຢ່າງແຂງແຮງທີ່ສຸດ ທັງເປັນບ່ອນກຳເນີດ ຂອງທຳນອງ ວີ໋ເຟື່ອງຫວາຍ, ຊຶ່ງເປັນ ໜຶ່ງໃນຈຳນວນທຳນອງເພງ ທີ່ມີຊື່ສຽງໂດ່ງດັງຂອງການ ຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢຳ້ ເງ້ຕິ້ງ.

      ຕ້ອນຮັບຄະນະຂອງພວກຂ້າພະເຈົ້າ ແມ່ນທ່ານ ຈິ້ງຮືງມິນ, ພະນັກງານຮັບຜິດຊອບດ້ານວັດທະນະທຳຂອງເມືອງ ນາມ ດ່ານ. ຜູ້ກ່ຽວເປັນຄົນແຕ່ງເນື້ອເພງ ເກືອບໝົດທຸກບົດຂອງ ບົດເພງພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ໃຫ້ແກ່ ບັນດາສະໂມສອນ ຢູ່ໃນ ເຂດນັ້ນ . ທ່ານມິນ ໄດ້ພາພວກຂ້າພະເຈົ້າ ໄປເຮືອນບູຮານ ຫຼັງໜຶ່ງ ທີ່ມີອາຍຸເຖິງຮ້ອຍປີ ຊຶ່ງເປັນບ່ອນດຳເນີນຊີວິດ ທາງ ດ້ານວັດທະນຳທຳປະຈຳຂອງສະມາຊິກ ປະມານ 30 ຄົນເຄື່ອນໄຫວ ໃນສະໂມສອນ ວີ໋ເຟື່ອງຫວາຍ ກິມລຽນ(ຢູ່ບ້ານຫວາຍ, ຕາແສງ ກິມລຽນ). 

      ຢູ່ທີ່ນີ້, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ພົບນັກສິລະປິນເກົ່າແກ່ ເຈີ່ນວັນຕື. ເຖິງວ່າໃນໄວ 80 ປີ ແລ້ວກໍຕາມ ແຕ່ເພິ່ນຍັງຈົດຈຳ ແຕ່ລະ ຄຳ, ແຕ່ລະປະໂຫຍກ   ໃນບົດເພງ ເກົ່າ ຂອງ ວີ໋ເຟື່ອງຫວາຍ ແລະ ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ ຢ່າງຈະແຈ້ງ ແລະ ຊັດເຈນ. ຕາມນັກສິລະປິນ ຕືແລ້ວ, ແຕ່ກ່ອນ, ຊຸມບ່າວສາວ ຂອງ ໝູ່ບ້ານ ຕ່າງກໍ ຂັບ ວີ໋ເຟື່ອງຫວາຍໄດ້ ຍ້ອນວ່າ ມັນຄ້າຍຄື ການຮ້ອງເພງແບບ ໂອ້ລົມກັນ, ຖາມຕອບກັນ ຢ່າງສະຫຼາດ ສະຫຼຽວ ລະຫວ່າງຫມູ່ຍິງ-ຫມູ່ຊາຍ ໃນໝູ່ບ້ານ ຕຳ່ຫູກທໍໄໝ. ເຂົາເຈົ້າທັງເຮັດວຽກ ທັງຮ້ອງເພງ ເພື່ອເພີ່ມຄວາມມ່ວນຊື່ນ ກັບຊີວິດ, ກັບການອອກແຮງງານ ແລະ ມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ຕໍ່ອະນາຄົດ. ມີຄູ່ບ່າວສາວຫຼາຍຄົນ ກໍໄດ້ກາຍເປັນຄູ່ ຜົວເມຍ ກັນຈາກ ການຂັບ ວີ໋ເຟື່ອງຫວາຍດັ່ງກ່າວ. 

     ຈຸດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຂອງການຂັບ ວີ໋ເຟື່ອງຫວາຍ ນັ້ນແມ່ນການ ໃຊ້ປັນຍາອັນສຽບແຫຼມ ແລະ ມີຄວາມຮັກທີ່ເລິກຊຶ້ງ ໃນເນື້ອ ເພງ ແລະ ທຳນອງສຽງ. ທ່ານຕືໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ແຕ່ຄາວຍັງນ້ອຍ, ລຸງໂຮ່ກໍມັກໄປນຳຜູ້ໃຫຍ່ໃນເຂດ ໄປຟັງ ການຂັບ ວີ໋ເຟື່ອງ ຫວາຍ. ນີ້ແມ່ນ ສິ່ງດົນໃຈ ໃຫ້ນັກດົນຕີ ອານທວຽນ ປະດິດ ແຕ່ງຂຶ້ນບົດເພງ ທີ່ມີຊື່ສຽງໂດ່ງດັງຄື: “ຟັງສຽງ ຂັບລຳພື້ນ ເມືອງໃນຍາມຄຳ່ຄືນຄິດເຖິງລຸງໂຮ່” ຊຶ່ງຕອນ ໜຶ່ງມີເນື້ອເພງ ວ່າ: “ລຸງໄປນຳໝູ່ນັກຮ້ອງ ເພື່ອຟັງຂັບລຳ, ຈ້ອນສົ້ງຂຶ້ນເທິງ ຫົວເຂົ່າ, ຢືນຢູ່ຫົວເດີ່ນບ້ານ…”.

     ປັດຈຸບັນ, ເຖິງວ່າອາຊີບຕຳ່ຫູກທໍໄໝແບບຫັດຖະກຳຢູ່ ນາມ ດ່ານ ບໍ່ຄົງຕົວອີກແລ້ວ ແຕ່ຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ຍັງຮັກ ສາໄວ້ຄືເກົ່າ. ເພື່ອເປັນການພິສູດ, ທ່ານມິນໄດ້ພາ ພວກຂ້າ ພະເຈົ້າໄປຢ້ຽມຢາມໂຮງຮຽນ ມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນ ກິມລຽນ. ໃນຊົ່ວໂມງຮຽນດົນຕີຂອງພວກນັກຮຽນຫ້ອງ ມໍ 3, ເອື້ອຍຄູ ຫງວຽນທິມາຍລານ ໄດ້ສອນວິທີຂັບລຳວີ໋ ຢ້ຳ ໃຫ້ພວກນ້ອງ ນັກຮຽນ, ແທນທີ່ບົດເພງຂອງສະໄໝໃໝ່. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ບັນ ດາບົດເພງພື້ນເມືອງ ຈ່ຶງຄ່ອຍໆເຊື່ອມຊືມ ເລິກເຂົ້າໄປໃນ ດວງໃຈຂອງພວກຊາວໜຸ່ມທ້ອງຖິ່ນນັ້ນ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າ ກໍຮູ້ແລ້ວວ່າ, ປັດຈຸບັນ,ໂຮງຮຽນທຸກໆແຫ່ງ ຢູ່ນາມດ່ານໄດ້ນຳ ເອົາການ ຂັບລຳພື້ນເມືອງ ເຂົ້າໃນຊົ່ວໂມງຮຽນ ທັງໃນ ແລະ ນອກຫຼັກສູດຮຽນ. 

2.  ວັນທີສອງຂອງການເດີນທາງເຖິງ “ຖິ່ນ ວີ໋, ຢ້ຳ”, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄປເມືອງ ແທງເຈືອງ ຊຶ່ງເປັນສະຖານທີ່ ມີຊື່ ສຽງ ໂດ່ງດັງ ກັບທຳນອງ ວີ໋ເຟື່ອງນ້ອນ ທີ່ເປັນການຂັບ ໃນລັກ ສະນະທົ່ວໄປ, ລຽບງ່າຍ ແຕ່ສ້າງແຫຼ່ງອາລົມທີ່ຂຶ້ນໃຈ.

 

       ພວກຂ້າພະເຈົ້າມາສະໂມສອນ ກົງກັບຊ່ວງເວລາ ບັນດາ ນັກ ຮ້ອງ ກຳລັງສຸມໃສ່ກັບການເຝິກສ້ອມກະກຽມພິທີຮັບ ໃບຮັບ ຮອງຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ເປັນມໍລະດົກ ວັດທະນະທຳ ທີ່ບໍ່ມີຕົວຕົນຂອງມະນຸດ ຈາກ ຢູແນັກໂກ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບການຈັດ ຂຶ້ນ ໂດຍອຳນາດການປົກຄອງແຂວງ ເງ້ອານ ແລະ ຮ່າຕິ້ງ ໃນວັນທີ 31 ມັງກອນຜ່ານມາ. ທ່ານນາງ ຫວໍທິເວີນ, ຜູ້ຮັບ ຜິດຊອບສະໂມສອນໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ລາວເອງ ແລະ ທ່ານ ຫວູຈ້ອງ ຖິ່ນ, ເປັນນັກດົນຕີຂອງສະໂມສອນ ຮັບຜິດຊອບ ດ້ານກະ ກຽມລາຍການສະແດງໂດຍກົງ, ເລີ່ມແຕ່ການຈັດເວທີ ຕະ ຫຼອດຮອດການຂຽນເນື້ອເພງໃໝ່ອີກດ້ວຍ.

     ເຖິງແມ່ນວ່າຫາກໍໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງ ເປັນເວລາ 5 ປີ, ແຕ່ມາ ຮອດປັດຈຸບັນ, ສະໂມສອນ ໄດ້ມີສະມາຊິກ 40 ກວ່າຄົນ ແລະ ຮັກສາການເຄື່ອນໄຫວ 2 ຄັ້ງ ຕໍ່ອາທິດ. ເມື່ອປີ 2014, ທ່ານນາງ ຫວໍທິເວີນ ໄດ້ຮັບຮອງເປັນນັກສິລະປິນດີເດັ່ນ ເນື່ອງຈາກມີການປະກອບສ່ວນຫຼວງຫຼາຍ ໃນຂະບວນ ການພັດທະນາ ຂັບລຳ ພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ຂອງທ້ອງຖິ່ນ.

     ທ່ານນາງເວີນໄດ້ລົມກັບພວກຂ້າພະເຈົ້າ ດ້ວຍຄວາມ ສະ ອື້ນ ໃຈວ່າ: “ຜ່ານການລໍຄອຍມາເປັນເວລາ ຫຼາຍປີ, ເມື່ອໄດ້ ຮັບຂ່າວ ການຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ຂອງບ້ານຕົນເອງ ໄດ້ ຮັບຮອງເປັນມໍລະດົກໂລກ, ຂ້າພະເຈົ້າອົດກັ້ນນ້ຳຕາ ບໍ່ໄດ້ ຍ້ອນມີຄວາມດີໃຈ ແລະ ມີຄວາມສຸກຫລາຍທີ່ສຸດ. 

3.   ວັນທີສາມ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ກັບຄືນນະຄອນ ວິງ ເພື່ອ ສືບຕໍ່ການເດີນທາງກັບມາ “ຖິ່ນ ວີ໋, ຢ້ຳ” ຂອງຕົນ.

       ໄປພ້ອມໆກັບການດັດແປງທຳນອງຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ ມາເປັນຮູບແບບ ລະຄອນລຳ ສະແດງເທິງເວທີແລ້ວ, ອຳ ນາດການປົກຄອງ ຂອງສອງແຂວງ ເງ້ອານ ແລະ ຮ່າຕິ້ງ ຍັງປະສານສົມທົບກັນ ຈັດຕັ້ງຫຼາຍຮູບແບບ ໃນການອະນຸລັກ ຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາ ຂັບລຳພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳຄື: ຈັດ ຕັ້ງງານແຂ່ງຂັນຮ້ອງເພງ ພື້ນເມືອງ ວີ໋, ຢ້ຳ; ນຳເອົາຂັບ ລຳພື້ນເມືອງ ເຂົ້າຫລັກສູດໃນໂຮງຮຽນ; ຈຳໜ່າຍ ວາລະ ສານ, ປຶ້ມ, ເທບ ກ່ຽວກັບຂັບລຳພື້ນເມືອງ ເພື່ອຈຸດປະສົງ ໂຄສະນາ ເຜີຍແຜ່.

 

ບົດ: ຖາວວີ - ພາບ: ຈ້ອງຈິ໋ງ, ຫວຽດເກື່ອງ, ສີມິນ