ຈ່າງອານ - ຈຸດໝາຍປາຍທາງ ຂອງສິ່ງມະຫັດສະຈັນ
ດິນແດນ ນິງບິ່ງ ຖືກອ້ອມຮອບດ້ວຍ ສາຍພູເຂົາຫີນປູນ ທີ່ສະຫຼັບ ຊັບຊ້ອນ ແລະ ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ ຄ້າຍຄື ແຜ່ນກຳແພງ ທີ່ໝັ້ນ ແກ່ນ. ກ່ອນນີ້ 30 ພັນກວ່າປີ, ນິງບິ່ງ ແມ່ນສະຖານທີ່ ໄດ້ຄົນສະ ໄໝກ່ອນ ເລືອກເປັນບ່ອນເຕົ້າໂຮມດຳລົງຊີວິດ. ຮວາລື ຕັ້ງຢູ່ໃຈ ກາງ ຂອງ ສາຍພູເຂົາ ຫີນປູນ, ເຄີຍເປັນເມືອງຫຼວງ ຂອງ ປະເທດ ຫວຽດນາມ ໃນສະໄໝ ສາມລາຊະວົງ ດິງ-ເລ-ຫຼີ, ແຕ່ປີ 968 ຫາປີ 1010. ບັນດານັກປະຫວັດສາດ ຍັງເອີ້ນ ຮວາລື ວ່າ “ນະຄອນ ຫຼວງຫີນ”.
ໃນຕະຫຼອດປະຫວັດສາດ ອັນຍາວນານຂອງຊາດ, ນັບຕັ້ງແຕ່ ຮວາລື ເປັນສູນກາງ ທາງການເມືອງ, ເສດຖະກິດ, ການທະຫານ, ວັດທະນະທຳ, ສາສະໜາ ຂອງ ປະເທດ, ມີຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງ ເຮືອງ, ເສື່ອມໂຊມ, ຜ່ານເສິກສົງຄາມ ບໍ່ຈັກວ່າເທົ່າໃດ, ແຕ່ເມືອງຫຼວງເກົ່າ ຮວາລື ຍັງຄົງເປັນບ່ອນເຕົ້າໂຮມ ຂອງສະຖາປັດຕະຍະ ກຳ ວັດວາອາຮາມ, ຫໍວິຫານ, ສຸສານ ແລະ ຮ່ອງຮອຍກຳແພງ ເມືອງຫຼວງ ເຄີຍມີຊ່ວງໄລຍະໜຶ່ງ ທີ່ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ.
ໂດຍຕັ້ງຢູ່ຕາແສງ ເຈື່ອງອຽນ-ເຄີຍເປັນຈຸດໃຈກາງ ກໍາແພງ ເມືອງ ດົງ ຂອງ ນະຄອນຫຼວງເກົ່າ ຮວາລື ໃນເມື່ອກ່ອນ, ວິຫານ ເຈົ້າຊີ ວິດ ດິງຕຽນຮ່ວາງ ມີຈຸດທີ່ຕັ້ງທ່ີເໝາະສົມ ໃນດ້ານຮວງຈຸ້ຍຄື ດ້ານໜ້າແມ່ນພູ ມ໊າອຽນ, ບ່ອນສຸສານ ອັນຍິ່ງໃຫ່ຍ ຂອງເຈົ້າຊີວິດ ດິງ, ຊື່ນຊົມຄວາມງາມ ຂອງ ແມ່ນໍ້າລໍາເຊ. ຫໍວິຫານ ໄດ້ຮັບການກໍ່ ສ້າງ ໃນສະໄໝລາຊະວົງ ຫຼີ ຕາມແບບ “ໂນ້ຍກົງ ງ້ວາຍກວກ”, ຈຳລອງ ສະຖາປັດຕະຍະກຳ ຂອງ ນະຄອນຫຼວງເກົ່າ, ຫຼັງຈາກນັ້ນໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຄືນໃໝ່ ໃນສະໄໝລາຊະວົງ ເຮົ້າເລ.
ເປັນໜຶ່ງໃນ ສະຖາປັດຕະຍະກຳ ທີ່ເປັນເອກະລັກ ຂອງ ຫວຽດ ນາມ ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງໃນສະຕະວັດ ທີ XVII, ວິຫານ ດິງຕຽນ ຮ່ວາງ ແມ່ນກຸ່ມສະຖານປັດຕະຍະກຳ ປະກອບດ້ວຍ ກິດຈະການຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ປະຕູໂຂງ ງໍ້ໂມນ, ພູ ຈໍາລອງ, ໜອງບົວ, ສວນດອກໄມ້, ປະຕູໂຂງພາຍນອກ, ປະຕູໂຂງພາຍໃນ ພ້ອມກັບ ຫໍບູຊາ, ຫໍ ທຽນເຮືອງ ແລະ ວັງໃນ. ຢູ່ດ້ານຫຼັງ ມີຮູບປັ້ນ ເຈົ້າຊີວິດ ດິງ ແລະ ບັນດາລູກຊາຍ ເພື່ອສັກກາລະບູຊາ. ປັດຈຸບັນ ຢູ່ພື້ນທີ່ ວິຫານ ເຈົ້າຊີວິດ ດິງ ຍັງຄົງມີວັດຖຸບູຮານ ອັນລ້ຳຄ່າເຊັ່ນ: ຊ້າງ ຂະນາບຂ້າງ, ຕຽງຫີນສອງໜ່ວຍ ຊຶ່ງເປັນວັດຖຸລໍ້າຄ່າ ຖືກຈັດວາງ ຢູ່ ເດີ່ນມັງກອນ ຖືກແກະສະຫຼັກ ຈາກຫີນສີຂຽວ ທັງໝົດ ດ້ວຍລວດລາຍທີ່ລະອຽດອ່ອນ.
ຂະໜານກັບຫໍວິຫານເຈົ້າຊີວິດ ດິງ, ຫ່າງຈາກນັ້ນ ປະມານ 500ມ, ແມ່ນຫໍວິຫານເຈົ້າຊີວິດ ເລດ້າຍແຮ່ງ ມີຂະໜາດນ້ອຍກວ່າ. ຢູ່ຕໍ່ໜ້າວິຫານ ແມ່ນສະໜາມຫຼວງໃຈກາງ ຂອງເມືອງຫຼວງເກົ່າ ຮວາ ລື, ຢູ່ເບື້ອງຫຼັງ ວິຫານແມ່ນຮ່ອງນໍ້າ ປົກປັກຮັກສາ ນະຄອນຫຼວງເກົ່າ ໃນເມື່ອກ່ອນ ຊຶ່ງໄຫຼອ້ອມຕີນພູ ເດ່ຍ. ປັດຈຸບັນ, ຢູ່ວິຫານເຈົ້າຊີວິດ ດິງ ຍັງມີຮ່ອງຮອຍ ສະຖາປັດຕະຍະ ກຳບູຮານທີ່ມີການແກະສະຫຼັກຢ່າງລະອຽດ ແລະ ມີທັງຮ່ອງຮອຍຂອງພື້ນວັງເກົ່າ. ໂດຍຖືເອົາວິຫານ ເຈົ້າຊີວິດ ດິງ ແລະ ເຈົ້າຊີວິດ ເລ ເປັນຈຸດໃຈ ກາງ ຂອງເຂດປູຊະນີຍະສະຖານ ກຸງເກົ່າ ຮວາລື, ອ້ອມຮອບ ລັດ ສະໝີປະມານ 20 ກມ, ມີວັດວາອາຮາມ, ຫໍວິຫານ ຫຼາຍພັນແຫ່ງ ສັກກະລະບູຊາຜູ້ກໍ່ຕັ້ງປະເທດ ແລະ ວິລະຊົນ ສະໄໝ ເຈົ້າຊີວິດ ດິງ-ຕົ້ນສະໄໝເຈົ້າຊີວິດ ເລ ດ້ວຍສະຖາປັດຕະຍະກໍາຫີນ ທີ່ເປັນເອກະລັກ. ເຊັ່ນ: ວິຫານ ຖ໋າຍວີ- ເປັນວິຫານສັກສິດ ທີ່ມີຊື່ສຽງມາແຕ່ດົນນານ, ແມ່ນສະຖານທີ່ ສັກກະລະບູຊາ ບັນດາເຈົ້າຊີວິດສະໄໝລາຊະວົງ ເຈິ່ນ. ວິຫານ ຕັ້ງຢູ່ເບື້ອງຂວາແມ່ນ້ຳ ໂງຢາງ, ເບື້ອງຊ້າຍມີພູ ໂກ໊ຍຫຼິງ ມີທິວທັດທຳມະຊາດ ປະສານກົມ ກຽວກັນນັບພັນປີ, ສ້າງເປັນ ແຖບດິນ ມະຫັດສະຈັນ ຕາມກົກ ຊຶ່ງຖືກຂະໜານນາມວ່າ “ອ່າວຮ້າລອງຢູ່ເທິງບົກ”.
ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນສະຖານທີ່ສັກສິດ, ມີວັດວາອາຮາມ ແລະ ຫໍວິຫານຫຼາຍແຫ່ງເທົ່ານັ້ນ, ຈ່າງອານ ຍັງເປັນບໍ່ເກີດຂອງພຸດທະສາສະໜາ ຫວຽດນາມ. ຫວນຄືນປະຫວັດສາດ ໃນສະໄໝລາຊະວົງ ຫຼີ, ພະມະຫາອາຈານ ຫງວຽນມິງຄົງ ໄດ້ເລືອກ ບ໋າຍດິ໋ງ ເປັນສະຖານທ່ີປະຕິບັດທໍາ, ສ້າງວັດ ທຳພິທີບູຊາ ກອບກູ້ປະຊາລາດ, ເຮັດໃຫ້ຮວາລື-ບ໋າຍດິ໋ງ ກາຍເປັນຈຸດໃຈກາງຂອງພຸດທະສາສະໜາ ຂອງ ຫວຽດນາມ ໃນສະຕະວັດທີ X. ຄຽງຄູ່ກັບການອຸທິດຕົນ ແລະ ບຸນຍາການກໍ່ສ້າງ ຂອງ ຊາວ ຫວຽດ ຫຼາຍຮຸ່ນຄົນ, ປັດຈຸບັນ, ເຂດວັດພູບ໋າຍດິ໋ງ ສັງກັດຕາແສງ ຢາຊິງ, ເມືອງ ຢາວ໊ຽນ ດ້ວຍເນື້ອທີ່ 700 ເຮັກຕາ ໄດ້ມີບັນດາ ກິດຈະການ ສະຖາປັດຕະຍະກຳ ສາສະໜາພຸດ ທີ່ມີຄວາມໃຫຍ່ໂຕງົດງາມ, ສ້າງຫຼາຍສະຖິຕິ ເຊັ່ນ: ວັດ ແຫ່ງນີ້ ເປັນສູນກາງ ວັດທະນະທໍາ ທາງຈິດວິນຍານ ໃຫຍ່ທີສຸດ ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້; ວັດມີ ພະພຸດທະຮູບ ຟອກຄຳ ປິວ ທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ອາຊີ; ວັດມີລະບຽງທາງຍ່າງ ພະອໍລະຫັນຍາວທີສຸດ ອາຊີ, ວັດມີເຈດີ ສູງທີ່ສຸດອາຊີ ແລະ ພະພຸດທະຮູບ ພະຢູລາຍ ດ້ວຍທອງແດງ ທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸດ ອາຊີຕາເວັນອອກ ສ່ຽງໃຕ້.
ຫ່າງຈາກວັດ ບ໋າຍດິ໋ງ, ໄປທາງທິດເໜືອ 15 ກມ, ຄື ວັດ ບິກໂດ້ງ (ບ້ານ ດາມເຄຈອງ, ຕາແສງ ນິງຫາຍ, ເມືອງ ຮວາລື) ເປັນໜຶ່ງ ໃນທັດສະນີຍະພາບ ທີ່ລືຊື່ ຂອງ ແຂວງ ນິງບິ່ງ ແລະ ໄດ້ຮັບຂະ ໜານນາມວ່າ “ນາມທຽນເດ້ຍີ້ໂດ້ງ” (ຖໍ້າງາມທີສອງ ຫວຽດນາມ). ນີ້ແມ່ນກິດຈະການສະຖາປັດຕະຍະກຳບູຮານ, ເປັນສະຖານທີ່ ມີຄວາມປະສົມກົມກຽວກັນ ລະຫວ່າງພູ, ຖ້ຳ ແລະ ວັດ ທີ່ຕັ້ງລັບໆ ຢູ່ລະຫວ່າງບັນດາຕົ້ນໄມ້ເກົ່າແກ່ທີ່ຂຽວອຸ່ມທຸ່ມ ຊ່ຶງສ້າງ ເປັນພາບ ທິວທັດທຳມະຊາດທີ່ມີຄວາມລຶກລັບຫຼາຍຢ່າງຢູ່ສະຖານທີ່ທາງ ຈິດວິນຍານ.
ສາຍພູເຂົາຫີນປູນ ຢູ່ ນິງບິ່ງ ຜ່ານການປ່ຽນແປງດ້ານທໍລະນີສາດ ເມື່ອ ກວ່າ 300 ລ້ານປີກ່ອນ ໄດ້ສ້າງເປັນກຸ່ມປູຊະນີຍະສະຖານ ທັດສະນີຍະພາບ ຈ່າງອານ, ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກອົງການ UNESCO ເປັນມໍລະດົກ ວັດທະນະທຳ ແລະ ທຳມະຊາດໂລກ ໃນປີ 2014.
ຈ່າງອານ ປຽບເໝືອນ “ຮ້າລອງ ຢູ່ເທິງ ບົກ” ດ້ວຍຄວາມສະຫງ່າງາມ ທີ່ຖືກສ້າງຂຶ້ນ ດ້ວຍລະບົບພູຫີນ ທີ່ຫຼາກຫຼາຍຮູບແບບ ສະ ທ້ອນເງົາລົງແມ່ນໍ້າ, ຫ້ວຍຮ່ອງຄອງບຶງ ທ່ີໄຫຼ ຄົດລ້ຽວ ແລ້ວເຊື່ອມຕໍ່ບັນດາຖ້ຳ ແລະ ຮ່ອມພູ. ຄວາມປະສົມກົມກຽວລະຫວ່າງຫີນ, ແມ່ນໍ້າລຳເຊ, ປ່າໄມ້ ແລະ ທ້ອງຟ້າ ຢູ່ ຈ່າງອານ ສ້າງເປັນໂລກທຳມະຊາດ ທີ່ມີຊີວິດຊີວາ ແລະ ໜ້າຈັບໃຈ. ສະຖານທີ່ ແຫ່ງນີ້ ຍັງເປັນບ່ອນ ອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ບັນຈຸລະບົບນິເວດ ປ່ານໍ້າຖ້ວມ, ປ່າເທິງ ພູຫີນປູນ, ວັດຖຸບູຮານ ແລະ ຮ່ອງຮອຍ ປະຫວັດ ສາດ ວັດທະນະທຳ ທີ່ເປັນເອກະລັກຫຼາຍແຫ່ງ.
ໂດຍຕັ້ງຢູ່ເຂດທ່ອງທ່ຽວນິເວດ ຈ່າງອານ, ກຸ່ມປູຊະນີຍະສະຖານ ທັດສະນີຍະພາບ ຕາມກົກ-ບິກໂດ້ງ ແມ່ນໜຶ່ງໃນຈຸດໝາຍປາຍ ທາງ ທີ່ດຶງດູດໃຈຂອງແຂວງ ນິງບິ່ງ. ຕາມກົກ ມີຄວາມໝາຍ ວ່າ 3 ຖໍ້າ, ລວມມີຖ້ຳກ໊າ (ກົກ), ຖ້ຳຮາຍ (ສອງ) ແລະ ຖ້ຳບາ (ສາມ). ແຕ່ລະລະດູຈະມີຄວາມງາມຕ່າງກັນ, ຕາມກົກ ຍາມໃດກໍ່ດຶງດູດ ນັກທ່ອງທ່ຽວມາຊົມຄວາມງາມ ທີ່ທຳມະຊາດ ໄດ້ປະທານ ໃຫ້ນະ ແຫ່ງນີ້. ສະຖານທີ່ ດີທີ່ສຸດ ເພື່ອເພີດເພີນ ຄວາມງາມຂອງ ຕາມ ກົກ ຈາກຂ້າງເທິງແມ່ນ ຖໍ້າ ມົ໋ວ. ຫຼັງຈາກໄດ້ເອົາຊະນະຂັ້ນໄດຫີນເກືອບ 500 ຂັ້ນແລ້ວ, ຍ່ານເວຫາທີ່ເປີດອອກຕໍ່ໜ້ານັກທ່ອງທ່ຽວຈະແມ່ນພາບພູຜາປ່າໄມ້ ແມ່ນ້ຳລຳເຊ ທີ່ປະສົມກົມກຽວກັນ, ທັງມີຄວາມງາມແບບທຳມະຊາດ, ທັງໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ, ມີຮົ່ມໄມ້ຂຽວສົດໃສ ແລະ ສາຍແມ່ນ້ຳໃສໄຫຼລະອິດລະອ້ຽວ.
ຈາກວັດ ບິກໂດ້ງ ຍ່າງຕາມທາງ ປະມານ 4 ກມ, ນັກທ່ອງທ່ຽວຈະໄປຮອດ ທຸງຍາມ-ດິນແດນ ຂອງ ຝຸງນົກຫຼາຍຊະນິດ. ສວນນົກ ທຸງຍາມເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງ ນົກ ກວ່າ 400 ຊະນິດ, ພົບເຫັນຫຼາຍທີ່ສຸດແມ່ນນົກຍາງ, ນົກເຈົ່າ, ນົກ ເປັດນໍ້າ, ນົກກາງເຂນດົງ, ນົກອ້ຽງ... ແລະ ມີທັງນົກບາງຊະນິດທີ່ຫາຍາກ ຖືກບັນທຶກໄວ້ ໃນປຶ້ມແດງ. ຄວາມງາມຂອງ ທຸງຍາມ ແມ່ນຄວາມປະສົມປະສານ ຢ່າງກົມກຽວກັນ ລະຫວ່າງ ຄວາມໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານຂອງພູຫີນ, ຖໍ້າ ກັບຮ່ອມພູ ແລະ ຕົ້ນໄມ້ຂຽວ ທີ່ຫຼາກຫຼາຍ... ເຮັດໃຫ້ທິວທັດ ຢູ່ທີ່ນີ້ມີຄວາມປອດໂປ່ງ ແບບ ຊວນຝັນ.
ນັກຂ່າວ Toshiyuki Hayakawa (ໜັງສືພິມ Sekai Nippo, ໂຕ ກຽວ - ຍີ່ປຸ່ນ) ຮູ້ສຶກແປກໃຈຢ່າງຍິ່ງ ແລະ ຊື່ນຊົມຄວາມງາມຂອງ ຈ່າງອານ ວ່າ: “ແມ່ນ້ຳ, ພູເຂົາຫີນປູນ, ຖ້ຳ ທີ່ມີຫີນຍ້ອຍສະທ້ອນແສງ ເຫຼື້ອມລະຍິບລະຍັບ ແລະ ວັດວາອາຮາມ ທ່ີເກົ່າແກ່ ເຮັດ ໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າປະທັບໃຈຫຼາຍ. ຫຼັງຈາກກັບຄືນປະເທດ ຍີ່ປຸ່ນ, ຂ້າພະເຈົ້າຈະຂຽນບົດຂ່າວ ເພື່ອແນະນຳຮູບພາບເຫຼົ່ານີ້ ໃຫ້ຊາວ ຍີ່ປຸ່ນ ໄດ້ຮູ້ກ່ຽວກັບທັດສະນີຍະພາບ ທີ່ສວຍງາມ, ປະເທດຊາດ ແລະ ຜູ້ຄົນ ຫວຽດນາມ. ຂ້າພະເຈົ້າຢາກມີໂອກາດ ກັບຄືນ ມາທີ່ ນີ້ອີກຄັ້ງໜຶ່ງ”.
ບົດ: ນິງດຶກເຟືອງ, ທົງທ້ຽນ
ພາບ: VNP ແລະ ນິງດຶກເຟືອງ, ລືວຈ້ອງຖັ໋ງ, ຟ້າມກວກຢຸ໊ງ
ເຕັກນິກກະຣາຟິກ: ຈາງຍູງ - ແປໂດຍ: ບິກລຽນ