ບໍ່ພຽງແຕ່ກາຍເປັນຫນຶ່ງໃນບັນດາປະເທດເປັນແບບຢ່າງກ່ຽວກັບວິວັດການປະຕິບັດເປົ້າໝາຍສະຫັດສະຫວັດ ຂອງ ສະຫະປະຊາຊາດ (ສປຊ) ແລະ ເປົ້າໝາຍພັດທະນາແບບຍືນຍົງເທົ່າເນັ້ນ ຫາກຫວຽດນາມ ນັບມື້ນັບໄດ້ຮັບການຕີລາຄາສູງ, ໄດ້ຮັບຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຈາກປະຊາຄົມສາກົນ ຍ້ອນມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ກັບປະຊາຊົນ ເປັນຕົ້ນໃນສະພາບໂລກລະບາດໂຄວິດ 19 ພວມແຜ່ລະບາດຮ້າຍແຮງ.
ບັນດາຂີດໝາຍແຫ່ງ ຜົນສຳເລັດ
ບົດລາຍງານພັດທະນາມະນຸດທົ່ວໂລກປີ 2020 ໂດຍໂຄງການພັດທະນາຂອງ ສປຊ ຢູ່ ຫວຽດນາມສົມທົບກັບກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ປະກາດໃນກາງເດືອນທັນວາປີ 2020 ເປັນຄັ້ງທຳອິດຫວຽດນາມ ຖືກຈັດເຂົ້າກຸ່ມບັນດາປະເທດມີດັດຊະນີພັດທະນາມະນຸດ (HDI) ຢູ່ລະດັບສູງໃນໂລກ. ລະອຽດຄື: ສຳລັບ HDI ແມ່ນ 0,704, ຫວຽດນາມຖືກຈັດອັນດັບ 117 ໃນຈຳນວນ 189 ປະເທດ ແລະ ເຂດແຄ້ວນ, ຫວຽດນາມ ກໍ່ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາປະເທດ ໄດ້ ແລະ ພວມປະຕິບັດຄວາມສະເຫມີພາບລະຫວ່າງຍິງຊາຍເປັນຢ່າງດີ ດ້ວຍດັດຊະນີພັດທະນາ(GDI) ແມ່ນ 0,997 ຢືນອັນດັບ 65/162 ປະເທດ ແລະ ນອນໃນກຸ່ມສູງສຸດໃນ 5 ກຸ່ມຂອງໂລກ.
ໃນຊ່ວງເວລາເກີດໂລກລະບາດໂຄວິດ 19, ລັດຖະບານຫວຽດນາມໄດ້ມີນະໂຍບາຍຫນູນຊ່ວຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ 13 ລ້ານຄົນທີ່ຖືກຜົນສະທ້ອນ. ສິ່ງທີ່ຫວຽດນາມ ປະຕິບັດໃນຊ່ວງເວລາເກີດໂລກລະບາດ ເປັນການພິສູດໃຫ້ເຫັນ ຈິດໃຈ “ເພື່ອປະຊາຊົນ” ກໍ່ຄືຜົນງານປົກປ້ອງ ແລະຊຸກຍູ້ສິດທິມະນຸດທີ່ເປັນຫນ້າຮັບຮູ້ຂອງຫວຽດນາມ.
ທ່ານນາງ Caitlin Wiesen ຫົວຫນ້າຜູ້ຕາງຫນ້າ UNDP ປະຈຳຫວຽດນາມ ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ: “ຫວຽດນາມ ຮັບມືກັບໂລກລະບາດໂຄວິດ 19 ຢ່າງສຳເລັດຜົນ ແມ່ນເລື່ອງລາວແຜ່ແຮງບັນດາໃຈ”. ປະຊາຄົມສາກົນຖືຫວຽດນາມ ແມ່ນ “ແບບຢ່າງ” ໃນການຮັບມືກັບໂລກລະບາດຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ.
ສື່ມວນຊົນຝ່າຍຕາເວັນຕົກບາງອົງການໄດ້ຂຽນວ່າ: “ດ້ວຍທັດສະນະສະເຫມີຕົ້ນສະເຫມີປາຍ ຍອມເສຍຜົນປະໂຫຍດດ້ານເສດຖະກິດເພື່ອປົກປ້ອງຮັກສາສຸຂະພາບ, ຊີວິດອີນຊີຂອງປະຊາຊົນ, ລັດຖະບານ ຫວຽດນາມໄດ້ຢຶດໝັ້ນຍຸດທະສາດຫລັກແຫລ່ງ: ສະກັດກັ້ນ, ຄົ້ນພົບ, ແຍກຕົວ, ປິດລ້ອມຄວບຄຸມໂລກລະບາດ, ປິ່ນປົວໃຫ້ຄົນເຈັບຢ່າງສຸດຈິດສຸດໃຈສຸດຄວາມສາມາດ ພ້ອມກັບບັນດາມາດຕະການທັນການ, ຂ້ຽວຂາດ, ເປີດເຜີຍ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບເງື່ອນໄຂຕົວຈິງຂອງປະເທດຊາດ.”
ນັກຂ່າວ David Hutt ຮັບຜິດຊອບຂ່າວການເມືອງຢູ່ ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ຂອງວິທະຍຸ BBC News ໄດ້ໃຫ້ຂໍ້ສັງເກດວ່າ: “ພັກກອມມູນິດ ຫວຽດນາມ ໄດ້ມີການກະທຳຢ່າງມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ຖືປະຊາຊົນແມ່ນເຫນືອກວ່າສິ່ງໃດໝົດ”. ສ່ວນຫນ້າເວັບ liberationnews.org ຂອງອາເມລິກາໄດ້ຂຽນວ່າ: ຫວຽດນາມ ແມ່ນລັດຖະບານສັງຄົມນິຍົມ “ຖືປະຊາຊົນເຫນືອກວ່າຜົນປະໂຫຍດດ້ານເສດຖະກິດ”.
ຜົນງານແຜ່ແຮງບັນດານໃຈ
ນອກຈາກບັນດາຜົນງານກ່ຽວກັບການຮັບປະກັນສິດທິມະນຸດຢູ່ຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ຈາກທົ່ວໂລກນັ້ນ ຫວຽດນາມ ຍັງໄດ້ຮັບການຕີລາຄາວ່າ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາປະເທດເປັນແບບຢ່າງໃນວິວັດການປະຕິບັດບັນດາເປົ້າໝາຍສະຫັດສະຫວັດຂອງ ສປຊ ແລະ ເປົ້າໝາຍພັດທະນາແບບຍືນຍົງ. ຈາກພື້ນຖານເສດຖະກິດກະສິກຳຫລ້າຫລັງ ຢູ່ໃນລະດັບ14 ຕື້ USDໃນປີ 1985, ພາຍຫລັງ 35 ປີ ດ້ວຍຂອບຂະຫນາດພື້ນຖານເສດຖະກິດ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທົບເກືອບ 19 ເທົ່າ ດ້ວຍ 262 ຕື້ USD ແລະ ກາຍເປັນຫນຶ່ງໃນ 16 ພື້ນຖານເສດຖະກິດຫາກໍ່ພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນຢ່າງສຳເລັດຜົນທີ່ສຸດຢູ່ໃນໂລກ. ເຖິງວ່າ ງົບປະມານ ຍັງປະສົບກັບຫຍຸ້ງຍາກຫລາຍຢ່າງ ແຕ່ສະພາແຫ່ງຊາດ, ລັດຖະບານ ຫວຽດນາມ ໄດ້ເພີ່ມແຫລ່ງກຳລັງລົງທຶນໃຫ້ແກ່ການຫລຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກຂຶ້ນທົບ 2 ເທົ່າເມື່ອທຽບໃສ່ໄລຍະກ່ອນນີ້. ດ້ວຍ 21% ຈຳນວນງົບປະມານ, ຫວຽດນາມ ພວມແມ່ນປະເທດມີລະດັບງົບປະມານສະຫງວນໃຫ້ແກ່ສະຫວັດດີການສັງຄົມຫລາຍສຸດໃນຈຳນວນບັນດາປະເທດຢູ່ພາກພື້ນ ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້.
ຍ້ອນປະຕິບັດບັນດານະໂຍບາຍສັງຄົມຢ່າງຄົບຊຸດ, ໃນໄລຍະ 2016 – 2020, ອັດຕາສ່ວນຜູ້ທຸກຍາກຢູ່ຫວຽດນາມ ໄດ້ຫລຸດລົງຈາກ 9,88% ໃນປີ 2015 ລົງເຫລືອງພຽງ 3,75% ໃນປີ 2019 ແລະ ຕ່ຳກວ່າ 3% ໃນປີ 2020, ນຳຫວຽດນາມ ກາຍເປັນປະເທດທຳອິດບັນລຸເປົ້າໝາຍສະຫັດສະຫວັດຂອງ ສປຊ ກ່ຽວກັບການຫລຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກກ່ອນກຳນົດເວລາ. ມາຮອດປະຈຸບັນ 100% ຕາແສງ ມີເສັ້ນທາງລົດໂອໂຕເຖິງໃຈກາງ, 99% ຕາແສງ ແລະ 80% ບ້ານ ມີໄຟຟ້າໃຊ້. 100% ປະຊາຊົນຊາວເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍ ແລະ ຜູ້ທຸກຍາກໄດ້ຊົມໃຊ້ປະກັນສຸຂະພາບໂດຍບໍ່ເສຍຄ່າ. ປະຈຸບັນ ທົ່ວປະເທດມີຜູ້ທຸກຍາກ ຜູ້ມີຄວາມສ່ຽງ ເກືອບ 3 ລ້ານຄົນໄດ້ຮັບບັດປະກັນສຸຂະພາບໂດຍບໍ່ເສຍຄ່າ.
ບັນດານະໂຍບາຍ ຄວາມມານະພະຍາຍາມ ແລະ ຜົນງານຂອງຫວຽດນາມໃນການປົກປ້ອງ ຊຸກຍູ້ສິດທິມະນຸດໃນຊຸມປີແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃຫມ່ ພິເສດ ໃນສະພາບເກີດໂລກລະບາດໂຄວິດ 19 ທັງເບິ່ງແຍງສຸຂະພາບໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ ທັງຮັກສາລະດັບການເຕີບໂຕເສດຖະກິດ, ຮັບປະກັນຊີວິດສັງຄົມ ນັ້ນແມ່ນການແຜ່ແຮງບັນດານໃຈກ່ຽວກັບການພັດທະນາມະນຸດຂອງຫວຽດນາມຢ່າງແທ້ຈິງ ແລະມີຊີວິດຊີວາ.
(ແຫຼ່ງຄັດຈາກ VOV)
