ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ວຽກງານຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບການປູກຝັງ ແລະ ປະຕິບັດການປູກພືດຫຼາຍປະເພດ ຫຼື ປູກພືດຫຼາຍຊະນິດແນວພັນ ໃໝ່ຫລາຍຢ່າງສັບປົນກັນເຊັ່ນ: ມັນອ້ອນ(Dioscorea alata) , ໝາກນັດ, ໝາກໂມ, ໝາກນາວ, ໝາກສີດາ… ໄປພ້ອມໆກັບ ການປູກເຂົ້າໃນດິນຕອນດຽວກັນທີ່ມີທາດສົ້ມໜັກ ຢູ່ເມືອງ ແຖ້ງຮ້ວາ, ແຂວງລອງອານ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ບັນລຸ ຜົນສຳເລັດໄດ້ດີພໍສົມຄວນ.
ເມືອງແຖ້ງຮ້ວາເປັນພື້ນທີ່ມີເນື້ອທີ່ດິນຖືກຕິດທາດສົ້ມ ແລະ ທາດ ເຄັມຢ່າງໜັກໜ່ວງທີສຸດໃນເຂດທົ່ງພຽງດົ່ງທາບເມື່ອຍ, ເພາະສະ ນັ້ນ ພື້ນຖານເສດຖະກິດກະສິກຳຢູ່ທ້ອງຖິ່ນນີ້ ໃນຊຸມປີຜ່ານມາ ບັນລຸປະສິດທິຜົນຕ່ຳ. ປັດຈຸບັນນີ້, ນອກຈາກການປູກເຂົ້າທີ່ຍັງ ຖືບົດບາດເປັນປະເພດພືດຫຼັກແລ້ວ, ມີຫຼາຍຄອບຄົວຊາວກະ ສິກອນຢູ່ເມືອງແຖ້ງຮ້ວາ ໄດ້ກ້າຕັດສິນໃຈນຳເອົາບັນດາແນວພັນ ຕົ້ນໄມ້ທີ່ເໝາະສົມອື່ນໆມາປູກເພື່ອເພີ່ມປະສິດທິຜົນຂອງການ ປູກຝັງ.
ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄປຢ້ຽມຢາມຄອບຄົວທ່ານ ຫງວຽນແທ່ງຕ່າຍ, ອາຍຸ 38 ປີ ຢູ່ບ້ານ 5, ຕາແສງ ເຕີນໄຕ ໃນຂະນະທີ່ໄຮ່ໝາກນັດ ຂອງ ຄອບຄົວລາວຫາກໍປູກຄືນໃໝ່ໃນລະດູການ. ຕະຫລອດໄລຍະ 10 ກວ່າປີປູກໝາກນັດເທິງດິນສົ້ມ, ທ່ານຕ່າຍໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ: “ຕົ້ນ ໝາກນັດແທດເໝາະທີສຸດກັບດິນສົ້ມ ດັ່ງນັ້ນນັບແຕ່ເມື່ອ ຕົ້ນໝາກ ນັດໄດ້ຮັບການປູກຝັງຢູ່ທີ່ນີ້, ພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງຊາວກະສິກອນໄດ້ມີ ຄຳເວົ້າວ່າ: “ດິນຍິ່ງສົ້ມ-ໝາກນັດຍິ່ງຫວານ”. ສອງສາມປີມານີ້ ໝາກນັດຂາຍໄດ້ລາຄາດີ, ເຮັດໃຫ້ລາຍຮັບມີຄວາມໝັ້ນທ່ຽງ, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນມີຄວາມດີອົກດີໃຈຫຼາຍ”. ໄປຄຽງຄູ່ກັບສວນໝາກ ນັດຍັງມີສວນຕົ້ນໝາກສີດາກວ້າງປະມານ 2 ເຮັກຕາ ຂອງທ່ານ ຕ່າຍກຳລັງຢູ່ໃນໄລຍະດັດປັບໃຫ້ອອກຫມາກກົງກັນຂ້າມກັບ ລະດູການ.
ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຕົ້ນໝາກນັດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີທັງແນວພັນ ຕົ້ນໄມ້ ອື່ນເຊັ່ນ: ມັນອ້ອນ (Dioscorea alata), ຕົ້ນປ່ານ, ໝາກໂມ, ໝາກນາວ, ໝາກສີດາ… ກໍ “ທົນທານ” ມີຊີວິດຢູ່ເທິງດິນສົ້ມໄດ້. ປັດຈຸບັນ, ຄິດໄລ່ສະເພາະແຕ່ຢູ່ຕາແສງຖຸຍອານໄດ້ມີເນື້ອທີ່ດິນປະມານ 3.000 ກວ່າເຮັກຕາແມ່ນປູກມັນອ້ອນ ຍັງບໍ່ທັນຄິດໄລ່ບັນດາ ເຂດພື້ນທີ່ໃກ້ຄຽງ.
ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄປຢ້ຽມຢາມຄອບຄົວທ່ານ ຫງວຽນແທ່ງຕ່າຍ, ອາຍຸ 38 ປີ ຢູ່ບ້ານ 5, ຕາແສງ ເຕີນໄຕ ໃນຂະນະທີ່ໄຮ່ໝາກນັດ ຂອງ ຄອບຄົວລາວຫາກໍປູກຄືນໃໝ່ໃນລະດູການ. ຕະຫລອດໄລຍະ 10 ກວ່າປີປູກໝາກນັດເທິງດິນສົ້ມ, ທ່ານຕ່າຍໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ: “ຕົ້ນ ໝາກນັດແທດເໝາະທີສຸດກັບດິນສົ້ມ ດັ່ງນັ້ນນັບແຕ່ເມື່ອ ຕົ້ນໝາກ ນັດໄດ້ຮັບການປູກຝັງຢູ່ທີ່ນີ້, ພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງຊາວກະສິກອນໄດ້ມີ ຄຳເວົ້າວ່າ: “ດິນຍິ່ງສົ້ມ-ໝາກນັດຍິ່ງຫວານ”. ສອງສາມປີມານີ້ ໝາກນັດຂາຍໄດ້ລາຄາດີ, ເຮັດໃຫ້ລາຍຮັບມີຄວາມໝັ້ນທ່ຽງ, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນມີຄວາມດີອົກດີໃຈຫຼາຍ”. ໄປຄຽງຄູ່ກັບສວນໝາກ ນັດຍັງມີສວນຕົ້ນໝາກສີດາກວ້າງປະມານ 2 ເຮັກຕາ ຂອງທ່ານ ຕ່າຍກຳລັງຢູ່ໃນໄລຍະດັດປັບໃຫ້ອອກຫມາກກົງກັນຂ້າມກັບ ລະດູການ.
ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຕົ້ນໝາກນັດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີທັງແນວພັນ ຕົ້ນໄມ້ ອື່ນເຊັ່ນ: ມັນອ້ອນ (Dioscorea alata), ຕົ້ນປ່ານ, ໝາກໂມ, ໝາກນາວ, ໝາກສີດາ… ກໍ “ທົນທານ” ມີຊີວິດຢູ່ເທິງດິນສົ້ມໄດ້. ປັດຈຸບັນ, ຄິດໄລ່ສະເພາະແຕ່ຢູ່ຕາແສງຖຸຍອານໄດ້ມີເນື້ອທີ່ດິນປະມານ 3.000 ກວ່າເຮັກຕາແມ່ນປູກມັນອ້ອນ ຍັງບໍ່ທັນຄິດໄລ່ບັນດາ ເຂດພື້ນທີ່ໃກ້ຄຽງ.
 ໜານໝາກນັດທີ່ຂຽວງາມເໝາະກັບດິນສົ້ມຢູ່ເມືອງແຖ້ງຮ້ວາ, ແຂວງລອງອານ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ການເກັບກ່ຽວໝາກນັດຈະຖືກທ້ອນໂຮມກັນກ່ອນນຳໄປ ຈຳໜ່າຍ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຊາວກະສິກອນຕາແສງເຕີນໄຕສືບຕໍ່ປູກມັນອ້ອນ ເທິງເຂດດິນສົ້ມ ແລະ ເຄັມ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຊາວກະສິກອນເລີ່ມເຂົ້າລະດູການເກັບກ່ຽວປ່ານ. ພາບ: ເອກະສານ  ຕົ້ນປ່ານໄດ້ຕາກໃຫ້ແຫ້ງກ່ອນຈະນຳໄປປຸງແຕ່ງຂັ້ນຕົ້ນ ແລະ ຜະລິດ ຜະລິດຕະພັນຫັດຖະກຳ. ພາບ: ເອກະສານ  ເກັບກ່ຽວປ່ານຈາກທົ່ງນາ ແລະ ນຳສົ່ງໄປຈຳໜ່າຍດ້ວຍການຂົນ ທາງນ້ຳ. ພາບ: ເອກະສານ  ທ່ານເລວັນຮຸ່ງ (ເບື້ອງຂວາ) ກຳລັງແລກປ່ຽນບົດຮຽນປູກ ຕົ້ນໝາກນາວບໍ່ມີແກ່ນກັບເພື່ອນບ້ານ . ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຫົວມັນອ້ອນໃຫຍ່ໆໄດ້ຖືກວາງຂາຍຢູ່ຕະຫຼາດຜະລິດຕະພັນ ກະສິກຳຂອງທ້ອງຖິ່ນ. ພາບ: ເລມິນ/VNP  ສິນຄ້າກະສິກຳທີ່ເປັນຜະລິດຕະພັນພິເສດຈຳນວນໜຶ່ງຢູ່ແຖ້ງຮ້ວາ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຊຸມຊົນເຂດນຳຖ້ວມໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຢ່າງກວ້າງຂວາງງາມຕາ, ແໜ້ນໜາ ຂອງພີ່ນ້ອງຊາວກະສິກອນຕາແສງເຕີນໄຕ, ເມືອງ ແຖ້ງຮ້ວາ, ແຂວງລອງອານ. ພາບ: ເລມິນ. |
ປີ 1993, ທ່ານເລວັນຮຸ່ງ, ອາຍຸ 58 ປີ (ຢູ່ບ້ານ 6, ຕາແສງເຕີນໄຕ ) ຈາກເມືອງກໍ່ກົງໄດ້ຍົກຍ້າຍມາແຖ້ງຮ້ວາບຸກເບີກ ແລະ ສ້າງອາຊີບ. ເບື້ອງຕົ້ນ, ທ່ານຮຸ່ງກໍເຮັດການປູກເຂົ້າ ແລະ ປູກຕົ້ນວິກຢູ່ເທິງດິນ ສົ້ມແຕ່ປະສິດທິຜົນບໍ່ສູງ. ໃນຊຸມປີມໍ່ໆນີ້, ສັງເກດເຫັນວ່າຕົ້ນໝາກ ນາວບໍ່ມີແກ່ນມີຈຸດດີຢູ່ບ່ອນວ່າ: ໜ່ວຍໃຫຍ່, ເປືອກບາງ, ມີນ້ຳ ຫຼາຍ, ມີປະສິດທິຜົນສູງ, ຂາອອກຂອງຜະລິດຕະພັນມີຄວາມໝັ້ນ ທ່ຽງ ແລະ ເໝາະສົມກັບການປູກຢູ່ເທິງດິນສົ້ມທີ່ສຸດ, ດັ່ງນັ້ນແຕ່ປີ 2012, ທ່ານຮຸ່ງໄດ້ຕັດສິນໃຈຫັນຈາກການປູກເຂົ້າປະມານ 2 ເຮັກ ຕາມາປູກຕົ້ນໝາກນາວບໍ່ມີແກ່ນແທນ.
ທ່ານຮຸ່ງໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ຫຼັງຈາກປູກໄດ້ 18 ເດືອນ ໝາກນາວໄດ້ໃຫ້ ການເກັບກ່ຽວ. ຍ້ອນຮູ້ຈັກວິທີດັດປັບໃຫ້ໝາກນາວອອກຫມາກກົງກັນຂ້າມກັບລະດູການ, ຈິ່ງຂາຍໄດ້ລາຄາສູງປະມານ 30.000 ດົ່ງ/ກິໂລ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດຄອບຄົວ ລາວນັບມື້ນັບ ໝັ້ນຄົງກວ່າໄລຍະຜ່ານມາ. ມາຮອດປັດຈຸບັນ, ໄດ້ມີພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງ ຫຼາຍຄົນທີ່ປູກຕົ້ນໝາກນາວ ແລະ ປູກປະເພດ ຕົ້ນໄມ້ອື່ນໆ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສະຫະກອນ ຫຼື ເຕົ້າໂຮມກັນເປັນໜ່ວຍ, ເປັນຈຸ, ຮ່ວມສຳພັນກັນຜະລິດເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນລາຍຈ່າຍລົງທຶນແລະ ເພີ່ມກຳໄລ.
ສູນຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ພັດທະນາເສດຖະກິດກະສິກຳດົ່ງທາບເມື່ອຍ ໄດ້ມີການຄົ້ນຄວ້າຢ່າງຈິງຈັງກ່ຽວກັບລັກສະນະຂອງດິນ ແລະ ບັນດາແນວພັນທີ່ເໝາະສົມ, ເຕັກນິກບົວລະບັດ ແລະ ສ້າງເປັນຂັ້ນຕອນລະອຽດເພື່ອແນະນຳເຖິງແຕ່ລະຄອບຄົວຊາວກະສິກອນຢູ່ເມືອງແຖ້ງຮ໋ວາ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ຫຼາຍຄອບຄົວໄດ້ກ້າຕັດສິນ ໃຈໝູນໃຊ້ຕົວແບບການປູກພືດກະສິກຳສັບປົນກັນເຊັ່ນ: ປູກຕົ້ນ ປ່ານສັບກັບການປູກເຂົ້າໃນລະດູໜາວ-ລະດູບານໃໝ່, ປູກໝາກ ໂມສັບປົນກັບການປູກເຂົ້າໃນສອງລະດູຄື: ລະດູນາແຊງ ແລະ ລະ ດູໜາວ ຫຼື ນຳໃຊ້ຮູບແບບປູກໝູນວຽນສອງລະດູການປູກໝາກນັດ ແລະ ມັນອ້ອນຢູ່ເທິງດິນສົ້ມແມ່ນມີຜົນຜະລິດໝັ້ນທ່ຽງ.
ຕາມທ່ານເລວັນຮວ່າງ, ຜູ້ອຳນວຍການພະແນກກະສິກກຳ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດແຂວງລອງອານແລ້ວ, ການຫັນປ່ຽນໂຄງປະ ກອບການປູກຝັງປັດຈຸບັນນີ້ແມ່ນແນໃສ່ເພີ່ມປະລິມານການຜະລິດ ແລະ ຫັນເປັນຫຼາກຫຼາຍການປູກປະເພດຕົ້ນໄມ້, ກ້າວໄປສູ່ການຜະ ລິດຕົ້ນໄມ້ຫລາກຫຼາຍປະເພດ ໃນດິນຕອນດຽວກັນເປັນທິດທາງທີ່ໝັ້ນທ່ຽງຂອງທົ່ງດົ່ງທາບເມື່ອຍ.
|
ໄລຍະປີ 2010-2015, ຍອດປະລິມານການຜະລິດສະບຽງອາຫານ ໃນແຕ່ລະປີ ຂອງທົ່ວເມືອງບັນລຸໄດ້ປະມານ 250.000 ໂຕນ, ເທົ່າກັບປະມານ 2.000 ຕື້ດົ່ງ, ສະເລັ່ຍຈັງຫວາະການຈະເລີນເຕີບໂຕ ທາງດ້ານກະສິກຳ ບັນລຸ 5,9% ຕໍ່ປີ. |
ບົດ: ເຊີນເງ້ຍ - ພາບ: ເລມິນ, ທົງຫາຍ ແລະ ເອກະສານ
