ລະບົບອຸມົງ ທີ່ລຶກລັບ
ອຸມົງ ກູ່ຈີ ລວມມີລະບົບ ອຸມົງ ຫຼາຍແຫ່ງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ຕັ້ງ ຢູ່ ສອງຕາແສງ ເຕິນຝູ໋ຈຸງ ແລະ ເຟືອກຫວິງອານ ສັງກັດເມືອງ ກູ່ຈີ. ໃບເບື້ອງຕົ້ນເປັນພຽງອຸມົງ ສັ້ນໆ, ມີໂຄງປະກອບແບບງ່າຍໆ ໃຊ້ ເພື່ອການຫຼົບໜີ, ເຊື່ອງຊ້ອນເອກະສານ, ອາວຸດ, ຊຸກເຊື່ອງຜູ້ ເຂົ້າຮ່ວມການຕໍ່ຕ້ານ... ແຕ່ລະໝູ່ບ້ານ ມີອຸມົງ ຕ່າງຫາກ, ຫຼັງ ຈາກນັ້ນ ຍ້ອນຄວາມຕ້ອງການ ກ່ຽວກັບ ການໄປມາ, ຕິດຕໍ່ລະ ຫວ່າງໝູ່ບ້ານ, ຕາແສງ, ລະບົບອຸມົງ ໄດ້ເຊື່ອມຕໍ່ເຂົ້າກັນ ໃຫ້ ກາຍເປັນລະບົບອຸມົງ ຕິດຕໍ່ນໍ່ເນື່ອງກັນ. ມາຮອດປີ 1965 ມີ ອຸ ມົງ ຍາວປະມານ 200 ກິໂລແມັດ ແລະ ຂຸມຄອງ ຢູ່ອ້ອມຂ້າງ ຍາວ 500 ກິໂລແມັດ. ອຸມົງ ໃນເວລານີ້ ໄດ້ປະກົດເປັນຮູບເປັນ ຮ່າງຢ່າງມີແບບມີແຜນ ແລະ ມີວິທະຍາດ ລວມມີ 3 ຊັ້ນ ດ້ວຍ ຄວາມເລິກທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ຊັ້ນເທິງຫ່າງຈາກໜ້າດິນປະມານ 3 ແມັດ, ຊັ້ນກາງຫ່າງຈາກໜ້າດິນ ປະມານ 6 ແມັດ, ຊັ້ນໃຕ້ສຸດມີ ຄວາມເລິກແຕ່ 8-12 ແມັດ ກັບ ສາຍທາງໃຕ້ດິນໃຫຍ່ ນ້ອຍ ຫຼາຍສາຍ ຊຶ່ງໄດ້ແບ່ງປັນ ຕາມບົດບາດ ໜ້າທີ່ການແຕກຕ່າງ ກັນ ເຊັ່ນ: ຫ້ອງອາຫານ, ຫ້ອງປະຊຸມ, ຫ້ອງພະຍາບານ, ຫ້ອງ ສາຍຮູບເງົາ, ນໍ້າສ້າງ, ຫ້ອງເຮືອນຄົວ ກັບ ປະເພດເຕົາ ຮວ່າງ ເກີ່ມ (ປະເພດເຕົາ ເກັບຄວັນ), ທາງອອກ ສຸກເສີນ ປ່ອງອອກ ແມ່ນໍ້າ ໄຊງ່ອນ... ພ້ອມກັບ ລະບົບລະບາຍອາກາດ ສູ່ໜ້າດິນ ຊຶ່ງໄດ້ແຊມຟົດໄມ້ ຢ່າງປິດລັບ ແລະ ມີວິທະຍາສາດ.
| ມາຮອດປີ 1965 ມີ ອຸ ມົງ ຍາວປະມານ 200 ກິໂລແມັດ ແລະ ຂຸມຄອງ ຢູ່ອ້ອມຂ້າງ ຍາວ 500 ກິໂລແມັດ. |
ທະຫານ ແລະ ປະຊາຊົນ ຕາແສງ ຍ້ວນດຶກ, ເມືອງ ກູ່ຈີ ຂຸດອຸມົງ ໃນຕະຫຼອດ ໄລຍະເວລາ 22 ປີ ແຕ່ປີ 1946-1968. ພາບ: ເອກະ ສານ ເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ
ປະຊາຊົນຕາແສງ ຈຸງເລິບຫ້າ, ເມືອງ ກູ່ຈີ ຂຸດຂຸມຄອງ ຮັບໃຊ້ການ ສູ້ຮົບ (ປີ 1966). ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ
ຫ້ອງປະຊຸມໃຫຍ່ໃນ ອຸມົງ ກູ່ຈີ ສາມາດບັນຈຸໄດ້ 20 ກວ່າຄົນໃນ ເວລາດຽວກັນ. ພາບ: ເລມິນ/VNP
 ທາງຍ່າງໃນ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ເລມິນ/VNP  ຮູບຈຳລອງ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຮູບຈຳລອງ ຫ້ອງຜ່າຕັດໃນອຸມົງ. ພາບ: ເລມິນ/VNP  ນັກທ່ອງທ່ຽວຢ້ຽມຊົມເຂດເຮືອນຄົວ ຮວ່າງເກີ່ມ ໃນເຂດອຸມົງ. ພາບ: ເລມິນ/VNP  ເຄື່ອງມືເຮັດວຽກຂອງທະຫານໃນອຸມົງ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຢູ່ພາຍໃນອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍ ປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ  ນໍ້າສ້າງ ພາຍໃນອຸມົງ. ພາບ: ເລມິນ/VNP 
ນັກທ່ອງທ່ຽວ ຢູ່ພາຍໃນອຸມົງ. ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍ ປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ
 ນັກທ່ອງທ່ຽວ ໝົ້ນອອກຈາກ ອຸມົງ ຂຶ້ນສູ່ໜ້າດິນ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ຮູບຈຳລອງ ບ່ອນພັກຜ່ອນ ແລະ ບ່ອນເຮັດວຽກຂອງ ທະຫານ ໃນສະໄໝສົງຄາມ ພາຍໃນອຸມົງ. ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍ ປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ  ພາຍໃນອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍ ປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ |
ເພື່ອໃຫ້ອຸມົງ ສົມບູນແບບ ຄືດັ່ງກ່າວ, ນັກຮົບ ແລະ ປະຊາຊົນ ກູ່ ຈີ ນັບຫຼາຍໝື່ນຄົນ ບໍ່ເອົາຫົວຊາ ຕໍ່ການ ບຸກທຳລາຍເປັນ ປະ ຈຳ ຂອງສັດຕູ ໄດ້ປ່ຽນຜຽນກັນ ຂຸດເປັນເສັ້ນທາງຫຼາຍສາຍ ຢູ່ ໃຕ້ດິນ ຕະຫຼອດວັນຄືນ ໃນຄວາມລັບ ແລະ ໄດ້ຂົນສົ່ງດິນ ດ້ວຍ ບໍລິມາດ ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ດ້ວຍກຳລັງແຮງຄົນ ແລະ ບັນດາເຄື່ອງ ມື ປະຖົມປະຖານ ດ້ວຍການແຊມຟົດໄມ້ຢ່າງຄ່ອງແຄ້ວ. ມີອຸມົງ ຫຼາຍໄລຍະ ຕ້ອງຖົມດິນຄືນໃໝ່ຫຼາຍເທື່ອ ຍ້ອນຖືກລະເບີດ ລູກ ປືນ, ລົດຕັງ ຂອງ ສັດຕູທຳລາຍ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວ ຍິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນ ຄວາມອົດທົນພະຍາຍາມ ແລະ ຄວາມປະດິດສ້າງ ຂອງທະຫານ ແລະ ປະຊາຊົນ ກູ່ຈີ ໃນສະໄໝ ສົງຄາມ ຕໍ່ສູ້ກູ້ຊາດ.
|
ເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມ ອຸມົງ ກູ່ຈີ ປີ 1995, ທ່ານ Armando Hart Davalos ລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງ ວັດທະນະທຳ ກູບາໄດ້ ບັນທຶກ ລົງໃນປຶ້ມອະນຸສອນວ່າ: “ມີພຽງນ້ຳໃຈພິລະອາດຫານ ແລະ ກຽດ ສັກສີ ຂອງ ມະນຸດຈຶ່ງເຂົ້າໃຈ ກູ່ຈີ ໄດ້. ຈິນຕະນາການ ທີ່ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ພື້ນຖານວັດທະນະທຳ ຫວຽດນາມ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ແຫ່ງນີ້ ກາຍເປັນສະຖານທີ່ສັກສິດ ແລະ ເປັນໜຶ່ງ ໃນບັນດາສິ່ງມະຫັດສະຈັນ ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ແຫ່ງຍຸກສະໄໝ ຂອງ ພວກເຮົາ”. |
ອຸມົງ ກູ່ຈີ ໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ ໃນການຕໍ່ສູ້, ໃນບັ້ນ ຮົບໂຈມຕີ ສັດຕູຫຼາຍຄັ້ງເຊັ່ນ: ບັ້ນຮົບບຸນເຕັດ ປີ 1968, ໄຊຊະນະ ທ່ີຍິ່ງໃຫຍ່ ລະດູບານໃໝ່ 1975 ໂຮມປະເທດຊາດ ເປັນປຶກແຜ່ນດຽວກັນ...
ເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມ ອຸມົງ ກູ່ຈີ ປີ 1995, ທ່ານ Armando Hart Davalos ລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງ ວັດທະນະທຳ ກູບາໄດ້ ບັນທຶກ ລົງໃນປຶ້ມອະນຸສອນວ່າ: “ມີພຽງນ້ຳໃຈພິລະອາດຫານ ແລະ ກຽດ ສັກສີ ຂອງ ມະນຸດຈຶ່ງເຂົ້າໃຈ ກູ່ຈີ ໄດ້. ຈິນຕະນາການ ທີ່ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ພື້ນຖານວັດທະນະທຳ ຫວຽດນາມ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ແຫ່ງນີ້ ກາຍເປັນສະຖານທີ່ສັກສິດ ແລະ ເປັນໜຶ່ງ ໃນບັນດາສິ່ງມະຫັດສະຈັນ ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ແຫ່ງຍຸກສະໄໝ ຂອງ ພວກເຮົາ”. ນີ້ເປັນພຽງ ຄວາມຮູ້ສຶກສ່ວນໜຶ່ງ ໃນຈຳນວນ ຫຼາຍພັນ ທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນ ຄວາມເຄົາລົບນັບຖື ຈາກເພື່ອນມິດ ທົ່ວໂລກ ເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມ ອຸມົງ ກູ່ຈີ.
ດ້ວຍຄຸນຄ່າພິເສດ ທາງດ້ານການສະຖາປັດຕະຍະກຳ ທ່ີເປັນ ເອກະລັກສະເພາະ ແລະ ຄວາມໝາຍປະຫວັດສາດ ອັນຍິ່ງໃຫຍ່ ຂອງ ອຸມົງ ກູ່ຈີ, ຄະນະກຳມະການ ປະຊາຊົນ ນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ ກຳລັງຈັດທໍາ ບັນທຶກອຸມົງ ກູ່ຈີ ເພື່ອຍື່ນຕໍ່ອົງການ UNESCO ຮັບຮອງເປັນມໍລະດົກໂລກ.
ຮູບຈໍາລອງເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດພິເສດ
ຫຼັງປີ 1975, ອຸມົງ ກູ່ຈີ ໄດ້ຮັບການອະນຸລັກຮັກສາ, ບູລະນະໃຫ້ ກາຍເປັນ ເຂດປູສະນີຍະສະຖານ ປະຫວັດສາດ ປະຕິວັດ, ເປີດ ຕ້ອນຮັບນັກທ່ອງທ່ຽວ ທີ່ມາຢ້ຽມຢາມ ແລະ ຊອກຮູ້ ກ່ຽວກັບ ສະ ຖາປັດຕະຍະກຳ ແລະ ຂະບວນການຕໍ່ສູ້ ທ່ີຍາກລຳບາກ ກໍຄື ຊີ ວິດການເປັນຢູ່ ຂອງ ນັກຮົບໃນອຸມົງ ກູ່ຈີ ໃນຊຸມປີ ຂອງ ສົງຄາມ ທີ່ດຸເດືອດ.
ຕາມຄະນະຄຸ້ມຄອງ ເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ, ປັດຈຸບັນ, ສະເລັ່ຍ ແຕ່ລະປີ ໄດ້ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວ ຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະ ເທດ ທີ່ມາຢ້ຽມຢາມປະມານ 1,5 ລ້ານເທື່ອຄົນ. ນະແຫ່ງນີ້ ໄດ້ຕ້ອນຮັບຄະນະການຜູ້ນຳຂັ້ນສູງ, ກອງທັບ ຂອງ ບັນດາປະເທດ ຢູ່ໃນໂລກ ອີກດ້ວຍ.
ມາຍັງອຸມົງ ກູ່ຈີ, ນັກທ່ອງທ່ຽວ ມີໂອກາດໄດ້ເຫັນກັບຕາ ລະບົບ ອຸມົງ ຂະໜາດໃຫຍ່, ມີແບບແຜນ ແລະ ແໜ້ນໜາ ແຕ່ເຮັດດ້ວຍ ມື ແລະ ກຳລັງແຮງ ຂອງ ມະນຸດ ຊຶ່ງໄດ້ຄົງຕົວຕະຫຼອດ 75 ປີ ຜ່ານມາ.
ຄະນະກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ສ ລັດເຊຍ ເຂົ້າຢ້ຽມຊົມ ອຸມົງ ກູ່ຈີ (ວັນທີ 24 ກຸມພາ 2019). ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍປະ ຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ
 ຂຸມຄອງ ພາຍໃນໝູ່ບ້ານປົດປ່ອຍ ສັງກັດ ເຂດຮ່ອງຮອຍປະ ຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ທາງພາບ: ເລມິນ/VNP  ໂຮງງານຜະລິດຄືນໃໝ່ ລະເບີດລູກບົມຊະນິດຕ່າງໆ ສັງກັດ ເຂດ ຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ເລມິນ/VNP 
ຮູບຈຳລອງ ທະຫານ ເລື່ອຍລູກບົມ ສັງກັດ ເຂດຮ່ອງຮອຍ ປະ ຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP
 ນັກທ່ອງທ່ຽວຢ້ຽມຊົມ ບັນດາປະເພດແຮ້ວສ້າງເອງ ສັງກັດ ເຂດ ຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ເລມິນ/VNP  ຟື້ນຄືນໃໝ່ ຍ່ານບັນຍາກາດ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ ໃນໝູ່ບ້ານປົດປ່ອຍ ສັງກັດເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ເລມິນ/VNP  ລະເບີດ ລູກບົມຊະນິດຕ່າງໆ ທີ່ວາງສະແດງຢູ່ ອຸມົງ ກູ່ຈີ. ພາບ: ທົງຫາຍ/VNP  ນັກທ່ອງທ່ຽວ ຢ້ຽມຊົມ ເຂດວາງສະແດງ ລົດຕັງ. ພາບ: ເລມິນ/VNP 
ເຮືອບິນ C130 ທີ່ເຂດວາງສະແດງ. ພາບ: ເລມິນ/VNP
ນັກທ່ອງທ່ຽວຢ້ຽມຢາມໝູ່ບ້ານປົດປ່ອຍ. ພາບ: ເອກະສານ ເຂດ ຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ
ຫໍວິຫານ ບູຊາ ບັນດາຜູ້ເສຍສະຫຼະຊີວິດເພື່ອຊາດ ເບັ໋ນເຢືອກ. ພາບ: ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ
|
| ຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ ສົມ ຄວນໄດ້ຮັບກຽດຈາກ UNESCO ຮັບຮອງເປັນມໍລະດົກໂລກ. |
ມາຍັງເຂດດິນ ກູ່ຈີ, ນັກທ່ອງທ່ຽວ ຍັງໄດ້ສໍາຜັດຕົວຈິງ ກັບ ບັນດາ ກິດຈະກໍາ ດຳນາ, ຈັບປາ, ເຂົ້າຮ່ວມການຫຼິ້ນ ກິລາ ຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຍິງເພນບອນ (ປືນນໍ້າສີ), ຍິງກະສູນແທ້, ຖີບລົດຖີບ, ນອກຈາກ ນັ້ນ ຍັງຈະໄດ້ເພີດເພີນ ກັບລາຍການອາຫານ ສະເພາະຂອງ ກູ່ຈີ, ພິເສດ ແມ່ນມັນຕົ້ນລວກ, ຊຶ່ງເປັນລາຍ ການອາຫານ ມູນເຊື້ອ ຂອງ ທີ່ນີ້ ໃນຊ່ວງສົງຄາມ ທີ່ ລຳບາກ ກາກກຳ.
ຜ່ານການເວລາ, ຮ່ອງຮອຍສົງຄາມ ກໍໄດ້ຖືກຈາງຫາຍໄປ, ແຕ່ ຍັງຄົງຕົວນັ້ນຄື ລະບົບອຸມົງ ກູ່ຈີ ເກືອບວ່າ ຍັງຄົງຮັກສາໄວ້ໄດ້ ສະພາບເດີມ ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ, ກາຍເປັນເຂດດິນແດນປະຫວັດ ສາດ ທີ່ລືຊ່ື່ ເປັນພິເສດ. ຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ ອຸມົງ ກູ່ຈີ ສົມ ຄວນໄດ້ຮັບກຽດຈາກ UNESCO ຮັບຮອງເປັນມໍລະດົກໂລກ.
ບົດ: ເຊີນເຫງ້ຍ
ພາບ: ເລມິນ, ທົງຫາຍ ແລະ ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດອຸມົງ ກູ່ຈີ
ແປໂດຍ: ບິກລຽນ
ພາບ: ເລມິນ, ທົງຫາຍ ແລະ ເອກະສານເຂດຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດອຸມົງ ກູ່ຈີ
ແປໂດຍ: ບິກລຽນ
