ບວນມາຖວດ - ຈຸດໝາຍປາຍທາງຂອງກາເຟໂລກ
ເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ ກາເຟ ຂອງ ຫວຽດນາມ ໄດ້ຢືນຢັນທີ່ຕັ້ງຂອງຕົນ ໃນຕະຫຼາດໂລກ ມາແຕ່ດົນນານ. ປີ 2022, ເຖິງວ່າສະພາບເສດຖະກິດໂລກ ປະສົບກັບ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຫຼາຍປະການ ພາຍ ຫຼັງການລະບາດໂຄວິດ-19ແລະ ສົງຄາມຢູ່ ອູແກຣນ ກໍ່ຕາມ, ແຕ່ການສົ່ງອອກ ກາເຟ ຂອງ ຫວຽດນາມ ຍັງຢືນອັນດັບທີ 2ໃນໂລກ (ຖັດຈາກ ບຣາຊິນ) ດ້ວຍຍອດປະລິມານການຜະລິດເກືອບ 1,8 ລ້ານໂຕນ, ໄປຍັງກວ່າ 70 ປະເທດ ແລະ ເຂດແຄວ້ນ, ກັບລາຍ ຮັບ ເກືອບ 4 ຕື້ ໂດລາສະຫະລັດ; ໃນນັ້ນ ກາເຟ ດັກລັກ ກັບເຄື່ອງ ໝາຍການຄ້າ ແລະ ສິ່ງບົ່ງບອກທາງພູມສາດ “ກາເຟ ບວນມາ ຖວດ” ກວມເອົາ ກວ່າ 30%ປະລິມານ ການສົ່ງອອກ ກາເຟ ທັງ ໝົດ ຂອງປະເທດ. ນີ້ແມ່ນພື້ນຖານ ເພື່ອໃຫ້ແຂວງ ດັກລັກ ສ້າງ ບວນມາຖວດ ກາຍເປັນ “ຈຸດນັດໝາຍ ຂອງ ກາເຟໂລກ” ໂດຍອີງໃສ່ທ່າແຮງ ສະເພາະຂອງຕົນ.
ແຮງບັນດານໃຈ ບວນມາຖວດ
ໄຕງວຽນ ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຊື່ສຽງໂດ່ງດັງ ກັບມໍລະດົກ ວັດທະນະທຳ ຂອງ ໂລກ ກ່ຽວກັບຄ້ອງ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີ, ງານບຸນ ທີ່ເປັນ ເອກະລັກສະເພາະ ຂອງບັນດາເຜົ່າຄື: ເອເດ, ບານາ, ເກີຮໍ, ເມີນົງ, ເຊີດັງ ແລະ ອື່ນໆ... ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງມີຊື່ສຽງ ກ່ຽວກັບ ຜະລິດຕະ ພັນ ກາເຟ robusta ທີ່ມີປະຫວັດສາດມາກວ່າ 100 ປີ. ຢູ່ນະຄອນ ບວນມາຖວດ, ເມືອງເອກຂອງແຂວງ ດັກລັກ, ງານບຸນກາເຟລະ ດັບຊາດ ໄດ້ຈັດຂຶ້ນທຸກໆ 2 ປີ ດ້ວຍລາຍການເຄື່ອນໄຫວທີ່ດຶງດູດໃຈຫຼາຍຢ່າງ ເພື່ອໂຄສະນາ, ເຊີດຊູປະຫວັດສາດ ແລະ ຄຸນຄ່າຂອງ ອາຊີບປູກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກາເຟ.
ຕົ້ນກາເຟ robusta ໄດ້ຊາວ ຝຣັ່ງ ນຳເຂົ້າປູກຢູ່ ບວນມາຖວດ ໃນ ລະຫວ່າງ ຕົ້ນສະຕະວັດທີ XX. ນັບແຕ່ເວລານັ້ນ, ຊາວ ຝຣັ່ງ ໄດ້ ຄົ້ນພົບ ຄຸນຄ່າພິເສດ ຂອງ ກາເຟ robusta ບວນມາຖວດ ຍ້ອນກິ່ນ ຫອມ ທໍາມະຊາດ, ລົດຊາດ ແຕກຕ່າງກັບກາເຟ arabica ທີ່ຊາວ ຕາເວັນຕົກ ເຄີຍໃຊ້ຢ່າງຂາດຂັ້ນ, ເພາະສະນັ້ນ ກາເຟ ທີ່ຜະລິດ ອອກມາ ສ່ວນຫຼາຍ ເພື່ອສົ່ງອອກໄປຍັງ ປະເທດ ຝຣັ່ງ.
ນັກຄົ້ນຄວ້າຫຼາຍຄົນ ແລະ ວົງການນັກທຸລະກິດກາເຟ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ກາເຟ robusta ຂອງ ບວນມາຖວດ ແມ່ນ ກາເຟ ແຊບທີ່ສຸດ ໃນ ໂລກ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວຍັງຂຶ້ນກັບວັດທະນະທໍາ, ຄວາມຊິນເຄີຍ ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງແຕ່ລະຄົນ ແລະ ແຕ່ລະເຂດ. ແຕ່ວ່າໃນຕົວຈິງ ປັດຈຸບັນ, ຫວຽດນາມ ແມ່ນປະເທດສົ່ງອອກກາເຟ ລາຍໃຫຍ່ອັນດັບ 2 ໃນໂລກ, ພຽງແຕ່ຖັດຈາກ ບຣາຊິນ ເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ແມ່ນປະເທດນຳໜ້າໂລກ ໃນການສົ່ງອອກກາເຟ robusta, ໃນນັ້ນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນກາເຟ robusta ພິເສດ ມີເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ ແລະ ບົ່ງ ບອກທາງພູມສາດ “ກາເຟ ບວນມາຖວດ”.
ໃນຫຼາຍປີຜ່ານມາ, ກາເຟ robusta ຂອງ ຫວຽດນາມ ໄດ້ສື່ມວນຊົນສາກົນ ກ່າວເຖິງສະເໝີ ເໝືອນດັ່ງເປັນການຄົ້ນພົບ ສິ່ງແປກ ໃໝ່ທີ່ໜ້າດຶງດູດໃຈ. ຫວ່າງມໍ່ໆ ມານີ້, ຢູ່ເທິງ Taste Atlas, ເວັບໄຊ ກ່ຽວກັບ ອາຫານການກິນ ທີ່ມີຊື່ສຽງໂລກ ໄດ້ຕີລາຄາ ກາເຟນົມເຢັນຂອງ ຫວຽດນາມ ທີ່ປຸງແຕ່ງຈາກກາເຟ robusta ໄດ້ຖືກຈັດອັນດັບທີ 2 ໃນ10 ປະເພດເຄື່ອງດື່ມກາເຟ ແຊບທີ່ສຸດໂລກ. ປີ 2022, ວາລະສານທ່ອງທ່ຽວ The Travel ຂອງ ການາດາ ໄດ້ຕີລາຄາ ຫວຽດນາມ ເປັນໜຶ່ງ ໃນບັນດາ ປະເທດ ທີ່ມີກາເຟແຊບທີ່ສຸດ ໂລກ. ກ່ອນໜ້ານີ້, ໃນປີ 2020, ສຳນັກຂ່າວ CNN ຂອງ ສອາເມລິກາ ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ ກາເຟ ຫວຽດນາມ ແມ່ນປະເພດເຄື່ອງດື່ມທົ່ວ ໄປ ດ້ວຍຫຼາຍວິທີການປຸງແຕ່ງ ທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ. ໃນປີ ດຽວກັນ, ວາລະສານ New York Times ຍັງມີບົດ ວິຈານຕີລາຄາ ກາເຟ ຫວຽດນາມ ກຳລັງກາຍເປັນເຄື່ອງໝາຍການຄ້າແຫ່ງຊາດ ດ້ວຍລົດຊາດທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ແລະ ເປັນເອກະລັກສະເພາະ.
ບໍ່ພຽງແຕ່ປະກົດຕົວຜ່ານສື່ມວນຊົນ ເທົ່ານັ້ນ, ກາເຟ robusta ສູດພິ ເສດຂອງ ບວນມາຖວດ ຍັງໄດ້ຮັບໃບຢັ້ງຢືນ ບັນລຸຄຸນນະພາບ, ມາດ ຕະຖານສະກົນ ຈາກອົງການຈັດຕັ້ງ ທີ່ມີຊື່ສຽງ ຫຼາຍອົງການ ເຊັ່ນ: Rainforest Alliance, UTZ ແລະ Fairtrade ກໍຄືຄວ້າໄດ້ ຫຼາຍ ລາງວັນ ໃນບັນດາການແຂ່ງຂັນ ກາເຟສາກົນ ທີ່ຈັດຢູ່ ແຖວໜ້າ ເຊັ່ນ The Best of the World, International Catering Cup...
ບັນດາຄຸນຄ່າທີ່ພົ້ນເດັ່ນຂອງກາເຟ robusta ພິເສດ ແມ່ນແຮງ ບັນ ດານໃຈ ໃຫ້ ບວນມາຖວດ ພັດທະນາ ກາຍເປັນ “ຈຸດໝາຍປາຍ ທາງ ຂອງ ກາເຟໂລກ” ດັ່ງທ່ານ ເລດຶກຮຸຍ, ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ບໍລິສັດ Simexco Daklak, ຜູ້ສົ່ງອອກກາເຟ ຊັ້ນນຳ ຂອງແຂວງ ດັກລັກ ໄດ້ກ່າວວ່າ: “ດ້ວຍສິ່ງທີ່ບັນລຸໄດ້, ພວກເຮົາສາມາດຢືນຢັນວ່າ ຄຸນນະພາບ ກາເຟ robusta ຂອງ ຫວຽດນາມ ແມ່ນມີລົດຊາດ ຈັດ ອັນດັບໜຶ່ງຂອງໂລກ. ອີກມື້ໜຶ່ງບໍ່ໄກ ເມື່ອຄົນທັງໂລກຄິດເຖິງ ກາເຟ robusta ຈະນຶກເຖິງ ຫວຽດນາມ ແລະ ທັນທີທັນໃດ ກໍ່ຄິດ ເຖິງ ບວນມາຖວດ, ນະຄອນ ກາເຟຂອງໂລກ, ຄືກັບ ເມື່ອເວົ້າເຖິງ ເຫຼົ້າ ແວງ ກໍຕ້ອງຄິດເຖິງ ເຫຼົ້າແວງ Bordeaux ຂອງ ຝຣັ່ງ”.
ກຳນົດທີ່ຕັ້ງ robusta ໃນຕະຫຼາດກາເຟພິເສດ ຂອງ ໂລກ
ແຮງບັນດານໃຈໃນການຫັນ ບວນມາຖວດ ກາຍເປັນ “ຈຸດໝາຍ ປາຍທາງກາເຟໂລກ” ອາດຈະມາຈາກ ກາເຟ Robusta ພິເສດ ທີ່ມີຊື່ສຽງໂດ່ງດັງ ທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງ ຈາກໂລກ. ຫວຽດນາມ ແມ່ນປະເທດນຳໜ້າ ໃນການສົ່ງອອກກາເຟ robusta. ບວນມາ ຖວດ ເວົ້າສະເພາະ ແລະ ດັກລັກ ເວົ້າລວມ ລ້ວນແຕ່ມີທ່າແຮງ ຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ ໃນການພັດທະນາກາເຟ ປະເພດນີ້. ກາເຟ robusta ຂອງແຂວງ ດັກລັກ ກວມເອົາກວ່າ 30% ຍອດສົ່ງອອກກາເຟ ຄື ປະມານ 1,8 ລ້ານໂຕນ/ປີ ຂອງ ຫວຽດນາມ. ໃນຂະນະດຽວກັນ ກໍ່ ຄາດວ່າ ຕະຫຼາດກາເຟພິເສດ ຂອງ ໂລກ ນັບມື້ນັບໃຫຍ່ຂຶ້ນ ໂດຍອັດຕາການເຕີບໂຕ ກວ່າ 12% ຕໍ່ປີ ແລະ ປັດຈຸບັນກວມເອົາປະ ມານ 30% ຍອດລາຍຮັບ 220 ຕື້ ໂດລາສະຫະລັດ ຂອງ ຂະແໜງ ອຸດສາຫະກຳກາເຟໂລກ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ສ່ວນ ແບ່ງ ຕະຫຼາດກາເຟພິເສດຂອງແຂວງ ດັກລັກແມ່ນໃຫຍ່ຫຼວງຫຼາຍ.
ຂໍ້ໄດ້ປຽບອີກຢ່າງໜຶ່ງແມ່ນຕະຫຼາດສົ່ງອອກກາເຟ robusta ຂອງ ຫວຽດນາມ ປັດຈຸບັນໄດ້ເປັນຮູບເປັນຮ່າງຢ່າງໝັ້ນຄົງ. ນອກຈາກ ເອີລົບ, ຕະຫຼາດການບໍລິໂພກກາເຟ ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໂລກ, ກວມປະ ມານ 30% ຂອງການບໍລິໂພກ ກາເຟທົ່ວໂລກ, ເຊິ່ງ ຫວຽດນາມ ແລະ ບຣາຊິນ ກວມກວ່າ 50% ການນຳເຂົ້າກາເຟຂອງ ເອີຣົບ, ຕະຫຼາດຫຼາຍແຫ່ງ ທີ່ມີທ່າແຮງບົ່ມຊ້ອນຄື ສ ອາເມລິກາ, ຍີ່ປຸ່ນ, ສເກົາຫຼີ, ສປ ຈີນ... ກໍຍັງມີຄວາມຕ້ອງການນໍາເຂົ້າ ກາເຟ robusta ຈາກ ຫວຽດນາມ ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.
ເພື່ອເພີ່ມອິດທິພົນໃນຕະຫຼາດໂລກ, ດັກລັກ ໄດ້ກຳນົດກາເຟ ເປັນ ພືດທີ່ສຳຄັນ, ຄອງຕຳແໜ່ງ “ອັນດັບ 1” ໃນໂຄງປະກອບເສດຖະ ກິດ ຂອງ ແຂວງ. ແຂວງ ໄດ້ສ້າງໂຄງການພັດທະນາ ກາເຟແບບ ຍືນຍົງ ໄລຍະ 2025 – 2030 ໂດຍມີເປົ້າໝາຍ ຮັບປະກັນການ ເຕີບໂຕເປັນມິດ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ໝັ້ນຄົງ, ຍືນຍົງ, ມີຄຸນຄ່າຫຼາຍ ຢ່າງ ດ້ວຍທັດສະນະ ບໍ່ຂະຫຍາຍເນື້ອທີ່, ສຸມໃສ່ປັບປຸງຄຸນນະ ພາບ ຂອງ ເຂດກາເຟ ພິເສດ ທີ່ຕິດພັນກັບ ພື້ນທີ່ ບົ່ງບອກທາງ ພູມສາດ ຂອງ ກາເຟ ບວນມາຖວດ.
ປັດຈຸບັນ ດັກລັກ ໄດ້ສ້າງຕັ້ງ ພື້ນທ່ີຫຼາຍແຫ່ງ ເພື່ອປູກສະເພາະ ກາເຟ robusta ພິເສດ. ມີວິສາຫະກິດ ສົ່ງອອກ ກາເຟ ຫຼາຍແຫ່ງ ໄດ້ເປັນເຈົ້າການ ສ້າງເຂດວັດຖຸດິບ ເປັນຂອງຕົນເອງ ດ້ວຍຕົວ ແບບ ສະຫະກອນ ກາເຟ ແບບຍືນຍົງ. ຕົວຢ່າງຄື: ບໍລິສັດ Simexco ດັກລັກ ໄດ້ສ້າງຕັ້ງສະຫະກອນ ກະສິກຳ ແບບຍືນຍົງ ກືເຊວ 2-9 ຢູ່ຕາແສງ ກືເຊວ, ເມືອງ ກື ເມີກາ, ແຂວງ ດັກລັກ ເພື່ອປູກສະເພາະກາເຟ ພິເສດ150 ເຮັກຕາ. ຕົວແບບນີ້ ໄດ້ຕ້ອນ ຮັບ ຊ່ຽວຊານດ້ານກະສິກຳ ແລະ ວິສາຫະກິດ ຕ່າງປະເທດ ຫຼາຍ ຄະນະ ມາຊອກຮູ້ ແລະ ຕີລາຄາສູງ.
ກາເຟ robusta ກວມເອົາກວ່າ 90% ເນື້ອທີ່ປູກກາເຟ ຢູ່ ຫວຽດນາມ. ກາເຟ robusta ສູດພິເສດ ຂອງ ບວນມາຖວດ ເມື່ອປະສົມ ຈະໃຫ້ນໍ້າ ສີເຫຼືອງ ອໍາພັນ ທີ່ສວຍງາມ, ມີກິ່ນຫອມ, ລົດຊາດທີ່ ເຂັ້ມຂຸ້ນ ປະສົມກັບຄວາມສົ້ມເລັກນ້ອຍ ຂອງ ໝາກໄມ້ທໍາມະ ຊາດ; ສາມາດນຳໃຊ້ຢ່າງດຽວ ຫຼື ປະສົມ ເປັນກາເຟ ທີ່ໜ້າສົນໃຈ ແລະ ມີຊື່ສຽງຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ກາເຟດຳ, ກາເຟນົມເຢັນ, ກາເຟ ໄຂ່, ກາ ເຟເກືອ ແລະ ອື່ນໆ... ຕາມກຳນົດທິດ, ຮອດປີ 2025 ແຂວງ ດັກລັກ ຈະມີເນື້ອທີ່ ປູກກາເຟ robusta 1.060 ເຮັກຕາ ແລະ 2.120 ເຮັກຕາ ໃນປີ 2030 ຄາດວ່າ ຈະໃຫ້ຜົນຜະລິດ ໄດ້ປະ ມານ 1.500 ໂຕນ ໃນປີ 2030.
ບົດ: ແທງຮ່ວາ - ພາບ: ແທງຮວ່າ, ຈິ້ງໂບ້ - ແປໂດຍ: ບິກລຽນ