Việt Nam phát nông nghiệp công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu

Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đang giải pháp then chốt để Việt Nam xây dựng nền nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Việt Nam nằm trong số những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu toàn cầu. Tốc độ nóng lên của trái đất và những hệ lụy của nó đang ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến ngành nông nghiệp - trụ cột kinh tế của đất nước.

Dự báo cho thấy tác động của biến đổi khí hậu sẽ ngày càng phức tạp. Đến năm 2030, năng suất lúa vụ xuân có thể giảm khoảng 0.41 tấn/ha, và đến năm 2050 là 0.72 tấn/ha. Tương tự, năng suất ngô có thể giảm 0.44 tấn/ha vào năm 2030 và 0.78 tấn/ha vào năm 2050. Ngành thủy sản cũng đối mặt với nguy cơ thiệt hại lên đến gần 1.6% GDP vào năm 2030.

Theo các kịch bản rủi ro cao, nếu mực nước biển dâng 100 cm vào cuối thế kỷ, khoảng 13.2% diện tích đồng bằng sông Hồng, 17.15% diện tích Đồng bằng sông Cửu Long, và các khu vực ven biển quan trọng khác có thể bị ngập. Những con số này cho thấy biến đổi khí hậu không còn là mối đe dọa tiềm tàng mà đã trở thành một thực tế khắc nghiệt, đòi hỏi những hành động quyết liệt và chiến lược.

 

Trước bối cảnh đó, nông nghiệp công nghệ cao đang nổi lên như một giải pháp mang tính đột phá, không chỉ giúp nâng cao năng suất và chất lượng nông sản mà còn tăng cường khả năng chống chịu, thích ứng với những thay đổi của môi trường. Nông nghiệp công nghệ cao là nền nông nghiệp được áp dụng các công nghệ mới và tiên tiến, bao gồm:Tự động hóa các quy trình sản xuất, Ứng dụng IoT, Big Data, AI trong quản lý và điều hành, phát triển giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao và khả năng chống chịu tốt hơn, sử dụng vật liệu tiên tiến trong nhà kính, hệ thống tưới tiêu, phát triển năng lượng mới và sản phẩm thân thiện môi trường…

 

Quá trình phát triển nông nghiệp công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam đã ghi nhận những kết quả đáng khích lệ, được thể hiện qua nhiều số liệu cụ thể. Đến nay, cả nước đã công nhận 12 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ở cấp địa phương và 51 vùng được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận; Có 6 khu nông nghiệp công nghệ cao quy mô lớn (trên 400 ha) tại các tỉnh/thành phố trọng điểm như Hà Nội, Thanh Hóa, Phú Yên, Hậu Giang, Bình Dương; Số lượng doanh nghiệp tham gia ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp đã tăng đáng kể, đạt hơn 300 doanh nghiệp vào cuối năm 2025.

Tại Lâm Đồng, mô hình sản xuất rau cao cấp có thể đạt doanh thu 500 triệu đồng/ha/năm, trong khi rau thủy canh có thể đạt 8-9 tỷ đồng/ha/năm. Tại Hải Dương, mô hình nhà màng sản xuất dưa lưới, rau ăn lá, hoa có thể mang lại giá trị từ 1-3 tỷ đồng/ha/năm, cao gấp 10-30 lần so với trồng lúa truyền thống.

 

Các tỉnh miền núi phía Bắc, vốn chịu nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, cũng đang có những chuyển dịch tích cực. Ví dụ, việc ứng dụng các kỹ thuật tưới tiết kiệm, trồng cây trong nhà lưới/kính đã giúp khắc phục tình trạng hạn hán, giảm thiểu thiệt hại do thời tiết cực đoan, giúp cây trồng phát triển tốt và cho năng suất cao hơn. Mô hình nuôi tôm công nghệ cao tại Bến Tre cho năng suất bình quân 12 tấn/ha/vụ, cao gấp bốn lần so với nuôi thâm canh truyền thống, mang lại lợi nhuận 700-800 triệu đồng/ha/vụ.

Tại Nghệ An, Tập đoàn TH đã xây dựng trang trại bò sữa công nghệ cao quy mô 37.000 ha với hơn 45.000 con bò, sản xuất 500 triệu lít sữa tươi sạch mỗi năm, ứng dụng hệ thống quản lý thông minh và tự động hóa.

Hà Nội đã triển khai khoảng 160 mô hình nông nghiệp công nghệ cao, bao gồm gần 130 ha trồng rau ứng dụng nhà lưới và gần 50 ha áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm. Sản xuất cây ăn quả công nghệ cao cũng có diện tích trên 1.000 ha. Các mô hình này giúp giảm thiểu tác động của thời tiết cực đoan, đảm bảo nguồn cung rau an toàn cho thủ đô.

 

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất trũng dễ bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn và lũ lụt. Việc chuyển đổi sang các mô hình canh tác bền vững, như phát triển 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp đến năm 2030, là một ví dụ điển hình. Các mô hình kinh tế tuần hoàn (tận dụng rơm rạ làm phân bón hữu cơ, trồng nấm) giúp giảm ô nhiễm môi trường và tăng thu nhập cho nông dân.

Tính đến nay, khoa học và công nghệ đã đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi, tỷ lệ này lên tới 38%.

Các số liệu thực tế đã và đang chứng minh tiềm năng to lớn của nông nghiệp công nghệ chao trong việc đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao thu nhập cho người nông dân, và góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững của quốc gia. Chặng đường phía trước còn nhiều thử thách, nhưng với nền tảng vững chắc đã được xây dựng, nông nghiệp công nghệ cao hứa hẹn sẽ tiếp tục là động lực mạnh mẽ, đưa nông nghiệp Việt Nam vươn tầm quốc tế./.

• Nội dung:  Thông Thiện
• Ảnh:  Báo ảnh Việt Nam
•  

Link : https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/long-form/viet-nam-phat-nong-nghiep-cong-nghe-cao-thich-ung-voi-bien-doi-khi-hau-417125.html