Ninh Vân - Nơi thổi hồn vào những tác phẩm đá mỹ nghệ
Với lịch sử hơn 400 năm, các nghệ nhân chạm khắc đá mỹ nghệ Ninh Vân, huyện Hoa Lư, Ninh Bình đã, đang và sẽ để lại cho nhân loại những tuyệt tác đặc sắc bằng đá, thực sự đã tạo được dấu ấn và tiếng vang cho ngôi làng.
Từ một làng nghề chủ yếu là sản xuất nhỏ lẻ, thủ công nhưng đến nay làng đá Ninh Vân đã phát triển rực rỡ với những doanh nghiệp lớn chuyên chế tác đá mỹ nghệ. Theo thống kê, hiện nay Ninh Vân có khoảng 80 doanh nghiệp, 600 tổ hợp sản xuất, 10 làng trong xã được công nhận là làng nghề truyền thống. Tổng doanh thu của làng nghề mỗi năm đạt gần 200 tỉ đồng.
Đến nay, cũng không ai biết chính xác nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân xuất hiện từ bao giờ, tương truyền rằng vị tổ nghề đá ở Ninh Vân tên huý là Hoàng Sùng, người gốc Thanh Hoá (làng Nhồi) là một thợ chế tác đá tài giỏi, thời trẻ di cư ra đây và làm rể của làng, lập nghiệp rồi truyền dạy cho dân địa phương.
Một số công trình tiêu biểu của làng đá Ninh Vân hiện còn lưu giữ tại các di tích lịch sử quan trọng của đất nước như: Cố đô Hoa Lư, Lăng Bà chúa Liễu (Vụ Bản, Nam Định), nhà thờ đá Phát Diệm (Kim Sơn, Ninh Bình), lăng Khải Định (Huế), tượng phật ở chùa Hương Tích (Hà Nội), đền Thái Vi (Hoa Lư, Ninh Bình)…
Để hoàn thành một sản phẩm đá mỹ nghệ, phải trải qua rất nhiều công đoạn, trong đó lựa chọn nguyên liệu là khâu quan trọng nhất vì nếu nguyên liệu không đảm bảo thì chất lượng sản phẩm sẽ không cao. Người chọn đá phải có kinh nghiệm lâu năm, chọn những khối đá phải sạch sẽ, tránh những vết dập nứt, dính tỳ vết…
Là một người có kinh nghiệm lâu năm trong nghề, nghệ nhân Dương Văn Thắng chia sẻ: “Nghề này cần sự tỉ mỉ, khéo léo của người thợ, những người mới vào nghề thì tuỳ theo năng khiếu, và quan trọng nhất là cần cù học hỏi, làm càng nhiều thì càng nhanh và đẹp.”
Sản phẩm ở làng đá mỹ nghệ Ninh Vân phong phú, đa dạng như tượng đài, lăng mộ, nhà thờ, tượng Phật, lư hương, cuốn thư, hoành phi... Từ những tảng đá xù xì, người thợ đá Ninh Vân đã chế tác ra những sản phẩm đá mỹ nghệ độc đáo được khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng.
Trước đây, mọi công đoạn chế tác đá ở Ninh Vân đều được làm bằng tay rất vất vả. Sau này, công nghệ máy móc phát triển, hiệu suất lao động của người thợ đã được cải thiện rõ rệt.
Những sản phẩm của làng nghề chế tác đá mỹ nghệ ở Ninh Vân không chỉ có giá trị vật thể, mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa tinh thần giàu bản sắc truyền thống của những người dân làm nghề chạm khắc đá mỹ nghệ nơi đây./.
Bài và ảnh: Nguyễn Ngọc Linh
Link : https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/long-form/ninh-van-noi-thoi-hon-vao-nhung-tac-pham-da-my-nghe-304504.html