Nghề nuôi gà Hồ ở làng Lạc Thổ
Làng Lạc Thổ, Thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành, Tỉnh Bắc Ninh có một nghề đặc biệt: Nghề nuôi gà Hồ. Đây là địa phương duy nhất ở Việt Nam đang nuôi và bảo tồn giống gà Hồ đã làm nên dấu ấn văn hóa của vùng Kinh Bắc.
Anh Nguyễn Thế Trong (Phó Chủ tịch CLB nuôi gà Hồ) của làng Lạc Thổ là người đã có thâm niên nuôi gà Hồ trong nhiều năm. Gia đình anh Trong có 4 thế hệ cùng chăn nuôi gà Hồ. Anh cho biết: Nuôi gà Hồ không chỉ là thú vui, công việc thường ngày của gia đình anh mà còn là khát vọng của anh và những người nông dân trong làng muốn bảo tồn di sản giống gà Hồ, cùng chăn nuôi gà để viết lên những câu chuyện về con gà Hồ đã gắn bó với bao thế hệ người nông dân của làng quê này.
Giống Gà Hồ được nuôi từ thời Vua Tự Đức (Triều Nguyễn năm 1847), khi đó người dân gọi gà Hồ là “gà tiến vua”, hàng năm dân trong làng chọn những con gà đẹp nhất làm sản vật dâng vua. Trải qua sự thăng trầm của lịch sử nhưng cho đến nay, người dân Lạc Thổ vẫn giữ được nghề nuôi gà Hồ. Với họ nuôi con gà Hồ không chỉ là niềm vui, là sinh kế mà còn là giữ gìn nét đẹp văn hóa của làng quê. Đặc trưng của giống gà Hồ là nuôi dài, ít nhất một năm mới cho một lứa thịt. Do vậy gà Hồ thường có trọng lượng to, con nhỏ nhất là 5kg, con to nhất khoảng 7kg và giá bán thường cao gấp 5 lần so với gà thịt trên thị trường hiện nay (khoảng 500 ngàn đồng/1kg). Gà Hồ có 5 đặc điểm khác biệt với các loại giống gà khác trên thị trường. Đó là mã mận, đuôi nơm, chân hạt đậu, đầu gộc, mào đỏ như quả nhót. 5 đặc điểm này tượng trưng cho 5 khí phách của người quân tử Văn, Võ, Dũng, Nhân, Tín. Thức ăn chính của gà Hồ là cám gạo được nấu chín nên con gà Hồ đặc trưng là ăn sạch và cho thịt thơm, thịt chắc mà khi luộc phải 1 tiếng gà mới chín nhưng thịt không bị tróc da như loại gà bình thường. Với những con gà đẹp, người dân làng Hồ thường để dành cúng gia tiên. Với họ con gà còn là một “của để dành” dâng lên tổ tiên tấm lòng chân tình của mình trong các ngày Lễ, Tết.
Trong Làng Lạc Thổ hiện nay có khoảng 20 gia đình nuôi gà Hồ chuyên nghiệp. Những nông dân trong làng thường dành diện tích sân, vườn để làm chuồng trại nuôi gà tự nhiên. Họ tập hợp nhau tham gia CLB Gà Hồ của làng để cùng chia sẻ kỹ thuật nhân giống và bảo tồn gà, cách chăm sóc gà. Hàng năm Làng Lạc Thổ có hội thi gà Hồ truyền thống tổ chức vào ngày mùng 10 tháng 2. Đó là ngày hội để những người nuôi gà trong làng cùng nô nức tham gia, họ mang theo những con gà Hồ đẹp nhất của mình để trưng bày và thi (cặp gà đẹp nhất, đơn trống đẹp, đơn mái đẹp). Hội thi Gà Hồ đã trở thành thương hiệu của làng Lạc Thổ thu hút nhiều du khách khắp nơi cùng đến xem gà và khám phá những nét đẹp văn hóa của nghề nuôi gà nơi đây. Con gà Hồ đã đi vào tranh dân gian Đông Hồ với biểu tượng của sự sum vầy, vinh hoa phú quý từ nét đẹp làng quê như thế này. Đặc biệt Gà Hồ được chọn làm linh vật biểu trưng tại Đại hội thể thao trong nhà Châu Á tổ chức năm 2009 tại Hà Nội. Mới gần đây, Gà Hồ đã được Viện chăn nuôi Quốc tế kết hợp cùng Viện chăn nuôi Quốc gia và Học viện Nông nghiệp Việt Nam khảo sát và đưa vào dự án bảo tồn của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF).
Chúng tôi đã có dịp trải nghiệm nghề Nuôi gà Hồ tại gia đình anh Nguyễn Thế Trong. Anh đầu tư chuồng nuôi gà, sân cho gà ăn sạch đẹp, an toàn vệ sinh thực phẩm. Anh Trong cũng là người nắm vững bí quyết nhân giống gà Hồ. Hàng ngày, anh dậy sớm nấu cám cho đàn gà ăn. Dù có đi đâu làm gì anh cũng ưu tiên chăm sóc đàn gà trước tiên. Tình yêu nuôi gà Hồ đó đã giúp gia đình anh có kinh tế ổn định, đặc biệt anh đã truyền cảm hứng cho nhiều nông dân trong làng cùng nuôi gà. Đôi gà trống của anh Trong đã từng đạt giải thi gà đẹp tại Hội làng Lạc Thổ. Bên cạnh anh Trong, có gia đình anh Dương Hữu Ngọc, anh Dương Thành Chung... cũng đang nuôi gà Hồ với quy mô 200-300 con. Các anh đã nhân giống gà Hồ cho một số nông dân tỉnh Đà Nẵng, Sài Gòn cùng nuôi và tạo thành phong trao nuôi gà Hồ trong cộng đồng.
Nghề nuôi gà Hồ tuy đơn giản nhưng cũng cần những tấm lòng yêu nghề, yêu quê hương như chính sự giản dị, quý người và chăm chỉ của những người nông dân làng Lạc Thổ. Họ đã và đang bảo tồn giống gà Hồ quý của quốc gia và đưa nghề nuôi gà Hồ trở thành một điểm sáng của làng quê./.
Bài: Bích Vân, ảnh: Thanh Giang
Link : https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/long-form/nghe-nuoi-ga-ho-o-lang-lac-tho-330965.html