Mục tiêu của chuỗi là từ trồng, bảo tồn, phát triển đến sơ chế biến dược liệu thành các sản phẩm thực phẩm chức năng và xa hơn là thuốc để chăm sóc sức khỏe người Việt, khẳng định thương hiệu dược liệu Việt Nam. Bước đầu, mô hình của Liên hiệp HTXNNHCDLVN đã có một số sản phẩm dược liệu quý, đặc hữu, được thị trường đón nhận như: trà hoa vàng, nhất dương sinh cổ truyền hạ thổ, nấm đông trùng hạ thảo, nhất bạch ngọc tửu…, trong đó trà hoa vàng với những phẩm chất vượt trội đã được Nam Phát Group bao tiêu và đồng hành.

Nhận thấy giá trị nguồn tài nguyên cây dược liệu, từ đó làm tốt công tác bảo tồn và phát triển bền vững các giống cây dược liệu, Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch phát triển cây dược liệu năm 2024 – 2025. Theo đó, Hà Nội ưu tiên phát triển 16 loại cây dược liệu gồm: trà hoa vàng, kim ngân hoa, đinh lăng, cà gai leo, xạ đen, râu mèo, sâm bố chính, hương nhu, cỏ ngọt, thanh hao, húng quế, bạc hà, cúc chi, nghệ vàng, gừng, đông trùng hạ thảo. Ngoài ra, tùy theo lợi thế, điều kiện thực tế, các địa phương có thể lựa chọn, phát triển các loài dược liệu khác có thế mạnh, đem lại giá trị kinh tế, có đầu ra cho sản phẩm, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại các tiểu vùng sinh thái của địa phương, như thìa canh, khôi tía, cây tràm, nhân trần, chè vằng, đu đủ đực, mùi già, diếp cá, rau má, sâm, sương sáo…

Theo kế hoạch, mỗi năm Hà Nội tổ chức 3 lớp, thời gian 3 ngày/lớp với 30 người/lớp tập huấn về phương pháp quản lý, tổ chức cho cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật về sản xuất, tiêu thụ sản phẩm dược liệu; tổ chức 3 lớp, 30 người/lớp tập huấn về thực hành tốt trồng trọt, thu hái dược liệu theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới để tạo ra nguồn nguyên liệu bảo đảm chất lượng để làm thuốc; tổ chức 20 lớp, thời gian 3 ngày/lớp với 50 người/lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái cây dược liệu; một số bệnh thường gặp và cách phòng trừ; kiến thức về liên kết sản xuất dược liệu theo chuỗi giá trị; các tiêu chuẩn cơ bản GACP (thực hành tốt nuôi trồng và thu hái), organic và quản lý sản xuất gia đình.

Đến nay, Hà Nội có khoảng 250 ha trồng cây dược liệu, tập trung chủ yếu tại các huyện, thị xã như: Sóc Sơn, Phú Xuyên, Đông Anh, Sơn Tây, Quốc Oai, Chương Mỹ và Ba Vì. Các chủng loại cây dược liệu tương đối đa dạng như: cà gai leo, kim ngân hoa, đinh lăng, chè hoa vàng, hoa nhài... Đặc biệt, nguồn gen dược liệu được trồng trên địa bàn Hà Nội khá đa dạng với trên 170 nguồn gen, được gieo trồng tập trung ở hai huyện Sóc Sơn và Ba Vì. Đây là hai huyện miền núi có rừng, điều kiện khí hậu thích hợp cho sự phát triển của các loại cây dược liệu.

Bà Nguyễn Thị Thu Hằng, Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường Hà Nội cho biết: Từ năm 2020, Hà Nội đã thí điểm thử nghiệm các mô hình trồng cây dược liệu theo hướng bền vững, ổn định. Các mô hình này bước đầu đem lại hiệu quả, tạo liên kết chuỗi, gắn sản xuất với tiêu thụ và chế biến cây dược liệu, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Đồng thời, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế và làm giàu từ vùng đất đồi gò.

Ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cho rằng, để phát triển cây dược liệu bền vững cần có sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và người sản xuất, bởi sản xuất cây dược liệu đòi hỏi các tiêu chuẩn và quy định khắt khe, nếu người dân trồng cây dược liệu tự phát thì khó đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật. Do đó, trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp Hà Nội, thành phố xác định phát triển các vùng chuyên canh trồng cây dược liệu và hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, bảo quản, chế biến sâu là nhiệm vụ chiến lược, trọng tâm để từng bước đưa cây dược liệu trở thành một trong những cây trồng thế mạnh.

Bài và ảnh: Hoàng Hà/Báo ảnh Việt Nam