Chi cục Hải quan Khu vực II - ngọn cờ đầu trong hiện đại hoá hải quan
Là “người gác cửa” cho trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại lớn nhất cả nước, trong 50 năm hình thành và phát triển, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, nay là Chi cục Hải quan khu vực II luôn là ngọn cờ đầu trong cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công nghệ, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế thành phố.
Ngay khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, Hải quan TP. Hồ Chí Minh là một trong những lực lượng được nhanh chóng tiếp quản và xây dựng, đảm nhận vai trò quản lý hoạt động xuất nhập khẩu tại đầu mối kinh tế lớn nhất cả nước. Cùng với tiến trình đổi mới và hội nhập sâu rộng của đất nước, hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng sôi động, tạo tiền đề để Hải quan TP. Hồ Chí Minh chuyển mình mạnh mẽ.
Những năm đầu tiên, khi vừa thoát khỏi chiến tranh và bị cấm vận bao vây, đất nước còn thiếu thốn, khó khăn, điều kiện, phương tiện làm việc của các cán bộ, công chức hải quan rất thô sơ. Hoạt động hải quan còn đơn giản, chủ yếu giải quyết thủ tục cho hàng hóa viện trợ và phương tiện tàu thủy, máy bay, hành khách xuất nhập cảnh từ các nước khối xã hội chủ nghĩa. Công tác chống buôn lậu tập trung phát hiện các vụ xuất lậu vàng và đồ cổ.
Sau 50 năm xây dựng và phát triển, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh trở thành đơn vị lớn nhất trong 34 đơn vị Hải quan địa phương trực thuộc Cục Hải quan; quản lý khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn nhất cả nước, giữ vai trò chủ lực trong thu ngân sách của ngành Hải quan. Năm 2024, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã xử lý trên 3 triệu tờ khai của hơn 67.000 lượt doanh nghiệp. Giá trị hàng hoá thông quan chiếm 30% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước; đóng góp 34% số thu ngân sách toàn ngành. Tuy nhiên, lực lượng nhân sự của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh chỉ chiếm 20% tổng biên chế toàn ngành.
Để đáp ứng yêu cầu khối lượng công việc lớn với đội ngũ nhân lực tinh gọn, nhiều năm qua Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh là đơn vị tiên phong, đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để cải tiến quy trình vận hành nội bộ, đổi mới phương thức làm việc.
Theo đó, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã chủ động triển khai đề án “Xây dựng hệ thống quản trị Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh – HCAS”, ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các hoạt động nghiệp vụ và hoạt động quản lý hành chính, tạo ra sự đột phá từ nhận thức và hành động của mỗi cán bộ công chức.
Ông Vương Tuấn Nam, Trưởng phòng nghiệp vụ Hải quan, Chi cục Hải quan khu vực II thông tin: Một trong những bước ngoặt lớn về cải cách thủ tục hành chính của ngành hải quan là triển khai Hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS từ năm 2025 giúp rút ngắn thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý nhà nước.
Chi cục Hải quan khu vực II cũng là đơn vị đi đầu trong triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động (VASSCM) tại cảng, kho, bãi, giúp kết nối thông suốt giữa doanh nghiệp kinh doanh kho bãi với cơ quan hải quan, giảm thiểu thủ tục giấy tờ, tối ưu hóa quy trình giám sát hàng hóa.
Song song với quá trình tổ chức triển khai hiện đại hóa dựa trên quy trình thủ tục, Chi cục Hải quan khu vực II là đơn vị dẫn đầu trong việc đưa vào ứng dụng công nghệ hiện đại phục vụ công tác kiểm tra, giám sát với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh. Hệ thống máy soi container hiện đại, cả cố định và di động, cũng đã được đầu tư tại các cửa khẩu lớn như cảng Cát Lái, Hiệp Phước, Tân Thuận... nhằm tăng cường năng lực kiểm tra, giám sát và phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Chi cục Hải quan khu vực II cũng đang triển khai các hệ thống quản lý siêu định vị điện tử, theo dõi quá trình luân chuyển hàng hóa giữa TP. Hồ Chí Minh và các địa bàn khác; sử dụng hệ thống camera để tiến hành tổ chức giám sát đối toàn bộ hoạt động tại các địa điểm, kho bãi cho doanh nghiệp.
Với mạng lưới hải quan trải rộng từ cảng biển, cảng hàng không đến khu chế xuất và khu công nghiệp, các hải quan bộ phận thuộc Chi cục Hải quan khu vực II lại có những đề án, phương án riêng phù hợp với từng hình thức, đối tượng thông quan khác nhau.
Tại cảng Cát Lái - cảng biển lớn nhất của TP. Hồ Chí Minh, nhiều năm qua, Chi cục Hải quan khu vực II phối hợp với các đơn vị khai thác cảng triển khai đề án “Thủ tục hải quan trong hoạt động Logistics và chống ùn tắc hàng hóa xuất nhập khẩu tại cảng Cát Lái”. Đề án này tập trung đơn giản các thủ tục giao nhận hàng hóa, cử cán bộ công chức hải quan trực tiếp hướng dẫn việc thông quan cho doanh nghiệp ngay tại cảng.
Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất là đầu mối quan trọng trong việc thu hút đầu tư, du lịch và giao thương quốc tế không chỉ của TP. Hồ Chí Minh mà còn của cả khu vực phía Nam. Hiện nay, Hải quan Cửa khẩu Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đã triển khai hệ thống hoàn thuế VAT tự động cho hành khách xuất nhập cảnh và doanh nghiệp. Toàn bộ hàng hoá, hành lý ra vào sân bay cũng đều được soi chiếu bằng các thiết bị hiện đại, tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động thương mại, đi lại của người dân nhưng vẫn đảm bảo thực hiện tốt công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới./.
- Bài: Xuân Anh - TTXVN
- Ảnh: Xuân Anh và tư liệu Báo ảnh Việt Nam
Link : https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/long-form/chi-cuc-hai-quan-khu-vuc-ii-ngon-co-dau-trong-hien-dai-hoa-hai-quan-400226.html