Yoshioka Norihiko: Người kết nối nhịp cầu văn hóa Nhật – Việt
Sau một thập kỷ trở lại Hà Nội, ông Yoshioka Norihiko – Giám đốc Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam mang theo cả bề dày trải nghiệm lẫn một tầm nhìn mới mẻ để làm sâu sắc mối quan hệ giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia. Từ chiến lược kết nối cộng đồng sáng tạo đến việc tổ chức những sự kiện văn hóa, ông đang từng bước viết tiếp hành trình gắn bó với Việt Nam bằng sự thấu hiểu, hợp tác và khát vọng lan tỏa văn hóa giữa Việt Nam và Nhật Bản.
PV: Ông có thể chia sẻ đôi nét về hành trình cá nhân từ lần đầu tiên đặt chân đến Hà Nội đến khi quay trở lại với vai trò Giám đốc Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam?
Ông Yoshioka Norihiko: Tôi lần đầu đặt chân đến Hà Nội vào tháng 10 năm 2008. Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam mới thành lập vào tháng 3 năm đó và tôi được cử từ trụ sở chính ở Tokyo sang để hỗ trợ xây dựng nền tảng hoạt động ban đầu. Đến tháng 1 năm 2010, tôi được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc đầu tiên của Trung tâm và giữ vai trò đó đến tháng 2 năm 2014. Trong thời gian này, tôi có dành một vài tháng để học tiếng Việt tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đến giờ nhiều ký ức lúc đó vẫn còn in đậm trong tôi.
Sau đó, tôi đảm nhận vị trí Giám đốc Điều hành của Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản tại Bangkok từ năm 2016 đến 2021. Rồi đến tháng 4 năm 2024, tôi quay trở lại Hà Nội với tư cách là Giám đốc Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam.
PV: Cảm xúc đầu tiên của ông như thế nào khi quay trở lại Hà Nội sau 10 năm?
Ông Yoshioka Norihiko: Trở lại sau một thập kỷ mang đến cảm giác vừa thân thuộc vừa lạ lẫm, Hà Nội chuyển mình không ngừng, là thành phố tràn đầy năng lượng và tiềm năng. Ngoài ra, sự bùng nổ về số lượng và sự đa dạng của các biểu hiện văn hóa nghệ thuật ở Việt Nam cũng đã phát triển vượt bậc so với mười năm trước. Từ truyền thống đến đương đại, từ các hoạt động do Nhà nước tổ chức đến những cộng đồng nghệ thuật độc lập, toàn cảnh văn hóa nay đã trở nên cực kỳ phong phú.
PV: Trên cương vị Giám đốc Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Hà Nội, ông đã có những chiến lược nào trong việc thúc đẩy phát triển hoạt động văn hóa của trung tâm để làm cầu nối giao lưu giữa hai nước?
Ông Yoshioka Norihiko: Một trong những chiến lược cốt lõi mà tôi theo đuổi là xây dựng mạng lưới kết nối. Thay vì có thể tự mình thúc đẩy trao đổi văn hóa giữa hai quốc gia, chúng tôi chọn cách tiếp cận mang tính hợp tác hơn là cùng làm việc với nhiều đối tác từ cả khu vực công và tư để làm sâu sắc, phong phú hơn quan hệ văn hóa song phương.
Chiến lược thứ hai là mang đến sự đa dạng về văn hóa, phù hợp với nhiều sở thích và xu hướng khác nhau của khán giả. Tuy nhiên dù với hình thức nào, chúng tôi luôn cố gắng giới thiệu những nét văn hóa chất lượng cao và tính đa dạng trong lĩnh vực đó.
PV: So với thời điểm ông từng là Phó Giám đốc Trung tâm trước đây, ông thấy người Việt đặc biệt là giới trẻ hiện nay tiếp cận văn hóa Nhật Bản theo xu hướng nào?
Ông Yoshioka Norihiko: Có lẽ sự khác biệt lớn nhất mà tôi nhận thấy so với thời điểm trước là sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là internet tốc độ cao và điện thoại thông minh đã làm thay đổi cách tiếp cận và tương tác với văn hóa Nhật Bản. Chưa bao giờ người Việt, đặc biệt là giới trẻ, có thể tiếp cận nhanh chóng và dễ dàng đến vậy với các sản phẩm văn hóa Nhật, bao gồm cả nội dung video.
Tôi thấy có sự cá nhân hóa và đa dạng rất lớn trong cách họ tiếp cận văn hóa Nhật. Qua internet, họ chủ động tìm và tiếp nhận những nội dung phù hợp với sở thích cá nhân từ phim truyện, âm nhạc, ẩm thực hay giới sáng tạo của kiến trúc sư, nhà thiết kế, nghệ sĩ…
PV: Trong nhiệm kỳ của mình, ông có câu chuyện nào đáng nhớ trong quá trình làm việc không?
Ông Yoshioka Norihiko: Một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất của tôi là triển lãm “Yayoi Kusama: Obsessions” nhân dịp kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản. Chúng tôi sử dụng toàn bộ không gian của Trung tâm để tái hiện thế giới nghệ thuật độc đáo của Kusama qua các tác phẩm sắp đặt quy mô lớn. Triển lãm khi đó đã tạo ra tiếng vang lớn, thu hút hơn 50.000 lượt khách tham quan.
Ngoài ra còn có sự kiện Trung tâm đã mời diễn viên Nguyễn Hương Tùng tham dự một buổi biểu diễn của nghệ sĩ kịch câm Naoki Iimuro và gây được sức hút sâu sắc với người Nhật. Đó cũng là kỷ niệm đáng nhớ trong quãng thời gian làm việc của tôi.
Ông Yoshioka Norihiko: Gần đây nhất chúng tôi hỗ trợ một dự án hợp tác nghệ thuật mang tính thử nghiệm vở diễn “Cơn bão” do nhóm nghệ thuật biểu diễn Nhật Bản contact Gonzo thực hiện cùng các nghệ sĩ Việt Nam được tuyển chọn qua hình thức casting mở.
Sắp tới, chúng tôi dự kiến sẽ mời nhiếp ảnh gia Tawada Yuki và nghệ nhân gốm Fukumoto Fuku sang Việt Nam tham dự sự kiện Photo Hanoi vào tháng 11. Trong khuôn khổ triển lãm, họ sẽ cùng làm việc sáng tạo với sinh viên và nghệ sĩ Việt Nam.
Tôi hy vọng, trong tương lai, những hoạt động của Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam này sẽ đi tới những hợp tác quy mô lớn hơn trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn để nghệ thuật hai nước có thể thực sự hòa quyện và phát triển sâu sắc hơn./.
Bài: Ngân Hà- Ảnh: Khánh Long/Báo ảnh Việt Nam & Tư liệu