TS. Nguyễn Phan Kiên – Cha đẻ của nhiều sản phẩm hữu ích cho cộng đồng
Khi nhắc tới những cá nhân xuất sắc có những đóng góp tích cực cho cộng đồng, thì không thể không nhắc tới Tiến sĩ Nguyễn Phan Kiên - Phó viện trưởng Viện Khoa học và Cộng nghệ sức khỏe - Đại học Bách Khoa Hà Nội. Nhà khoa học tài năng này chính là cha đẻ của hơn 40 sáng chế hữu ích được thương mại hóa, 10 sản phẩm hỗ trợ đắc lực trong cuộc chiến chống dịch COVID-19, và mới đây nhất là gel bôi REVIVE BK chữa bệnh xương khớp mà anh tham gia nghiên cứu cùng PGS. TS Trần Thượng Quảng, mang lại hy vọng cho nhiều bệnh nhân. Hành trình sáng tạo không ngừng của anh là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ trẻ yêu khoa học.
Gặp gỡ và trò chuyện với TS. Nguyễn Phan Kiên sau nhiều năm, khi tên tuổi của anh đã vang danh trong giới khoa học, tôi vẫn cảm nhận được ở anh sự giản dị, hài hước, hóm hỉnh cùng tình yêu và niềm đam mê cháy bỏng cho khoa học. Sự thay đổi lớn nhất ở nhà khoa học đang độ tuổi “sung” nhất của sự nghiệp này có lẽ chính là sự chín chắn, thực tế trong suy nghĩ, sự kiên định và quyết tâm lớn hơn bao giờ hết trên con đường mà anh đã chọn.
Tốt nghiệp đại học chuyên ngành Điện tử năm 1999 tại Khoa Điện tử Viễn thông, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, anh lấy bằng Thạc sĩ ngành Điện tử Viễn thông tại Đại học Bách khoa Hà Nội năm 2002 và Bằng Tiến sĩ năm 2008 tại Viện Công nghệ Shibaura, Nhật Bản. Anh được giới khoa học biết đến từ năm 2010 khi sản phẩm thiết bị tiết kiệm điện cho bóng đèn tuýp của anh và các cộng sự liên tiếp đoạt các giải thưởng lớn trong nước. Thế nhưng lĩnh vực mà anh theo đuổi là kỹ thuật y sinh, một ngành mới phát triển ở Việt Nam. Mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức trong lĩnh vực này, nhưng với niềm đam mê, tinh thần học hỏi, tìm tòi, sáng tạo và cống hiến không ngừng cho khoa học, anh trở thành một trong những người tiên phong tham gia xây dựng ngành Kỹ thuật Y sinh tại Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng như ở Việt Nam, tạo ra những sản phẩm, giải pháp hữu ích, phục vụ cho cộng đồng và xã hội. Với nhiều sáng tạo và góc nhìn mới trong lĩnh vực này, anh được tham gia chương trình Leaders in Innovation Fellowships (LIF) (những người đi đầu trong đổi mới sáng tạo) do Viện Hàn lâm Kỹ thuật Hoàng gia Anh tổ chức với sự tài trợ của Quỹ Newton (Newton Fund) nhằm hỗ trợ các nhà khoa học trẻ biến ý tưởng nghiên cứu thành sản phẩm thương mại, góp phần giải quyết những thách thức trong phát triển kinh tế - xã hội.
Với TS. Kiên, động lực lớn nhất thúc đẩy anh theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học chính là các sản phẩm khoa học phải được ứng dụng vào thực tế, được thị trường chấp nhận và giúp ích cho cuộc sống của người dân. Chính vì thế, 2 năm Covid-19 có thể coi là khoảng thời gian đáng nhớ nhất đối với anh cũng như tất cả các đồng nghiệp và sinh viên cùng tham gia nghiên cứu trong giai đoạn đó. TS. Kiên nhớ lại: “Thời gian đó, chúng tôi phải thức tới 2-3h sáng để trao đổi giải pháp kỹ thuật, rồi sáng đến lại hì hụi làm mạch, chế tạo máy để cung cấp cho các bệnh viện. Hơn 10 dòng sản phẩm khác nhau như buồng đặt nội khí quản chống giọt bắn, thiết bị rửa tay, đo thân nhiệt tự động … hay máy diệt khuẩn chống covid-19, đã được ra đời, hỗ trợ hiệu quả cho các y bác sĩ và người dân trong khử khuẩn và phòng chống COVID-19. Dù vất vả, nhưng đó chính là niềm vui, niềm hạnh phúc lớn nhất của dân làm khoa học, kỹ thuật như chúng tôi khi sáng chế ra các sản phẩm được ứng dụng hiệu quả, mang lại lợi ích cho cộng đồng”.
Theo TS. Kiên, khoa học công nghệ ngày càng có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khoẻ cộng đồng nói riêng và sự phát triển ngành kỹ thuật y sinh tại Việt Nam nói chung. Trong thời gian qua, khoa học công nghệ Việt Nam cũng đã đạt được nhiều bước tiến lớn và điều này đã được minh chứng bằng nhiều sản phẩm phục vụ chăm sóc sức khoẻ tốt thậm chí tốt hơn nhiều nước trên thế giới. Ví dụ sản phẩm kem giảm đau và phục hồi cơ xương khớp REVIVE BK do nhóm nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ Sức khỏe, Đại học Bách Khoa (PGS. TS Trần Thượng Quảng và TS. Nguyễn Phan Kiên) vừa phát triển có thể nói là một sản phẩm công nghệ đầu tiên có mặt trên thế giới mà chưa nước nào có, hoặc sản phẩm diệt SARS-CoV-2 trong không gian kín được phát triển trong giai đoạn COVID-19 cũng là sản phẩm mà thế giới cũng chưa có.
Dành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp nghiên cứu khoa học, cho đến nay, anh đã triển khai rất nhiều dự án như phát triển thiết bị kiểm tra nhanh chất lượng thịt, các thiết bị cầm tay phát hiện nhanh rau củ quả nhiễm hoá chất, các thiết bị phục hồi chức năng cho bệnh nhân đột quỵ… Anh còn theo đuổi nhiều hướng nghiên cứu quan trọng như nghiên cứu phát triển các sản phẩm ứng dụng trong lĩnh vực y tế; tham gia triển khai nhiều công trình và bài báo nghiên cứu khoa học; và là tác giả của nhiều giáo trình được xuất bản và đưa vào giảng dạy.
Bài: Đặng Huyền - Ảnh: Tất Sơn/Báo ảnh Việt Nam và tư liệu NVCC