Thăm Phủ thờ Bà Chúa Muối

Thôn Quang Lang, thuộc xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, là một trong những làng nghề làm muối lâu đời ở miền Bắc còn tồn tại đến ngày nay. Nơi đây không chỉ nổi tiếng với “biển vô cực”, những cánh đồng muối trải dài, các lễ hội dân gian đặc sắc mà còn có ngôi phủ thờ duy nhất tại Việt Nam thờ Bà Chúa Muối – Tam phi Nguyễn Thị Nguyệt Ảnh.

Phủ thờ Bà Chúa Muối tọa lạc tại làng Quang Lang, xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

Đây là một trong những địa danh hiếm hoi vẫn gìn giữ nghề làm muối truyền thống của miền Bắc.

Theo các tài liệu lịch sử và giai thoại của người dân Thụy Hải, Bà Chúa Muối sinh năm 1280 tại Quang Lang, trong một gia đình làm nghề muối. Ngay từ nhỏ, bà đã nổi tiếng với trí tuệ sắc sảo và nhan sắc hơn người. Chứng kiến cảnh cha mẹ vất vả trên những cánh đồng muối, bà luôn mong muốn giúp đỡ gia đình. Tuy nhiên, mỗi khi bà bước ra ruộng, mây đen lại kéo đến, khiến các hạt muối không thể kết tinh.

Trải qua thời gian, Phủ thờ Bà Chúa Muối đã bị hư hại. Đến năm 2012, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trùng tu, khôi phục lại di tích này.

Thấy vậy, mọi người quyết định đóng thuyền để bà đi buôn muối đến các vùng xa. Trong một chuyến buôn, khi thuyền ghé bến Long Biên, quan quân trông thấy dung nhan kiều diễm của bà và nhanh chóng tấu trình lên triều đình. Vua Trần Anh Tông, sau khi biết chuyện, đã triệu bà vào cung, phong làm Đệ Tam Cung Phi và hết mực sủng ái.

Tượng thờ Bà Chúa Muối – Tam phi Nguyễn Thị Nguyệt Ảnh.

Sau khi nhập cung, bà mang thai, nhưng do sức khỏe yếu, vua cho phép bà trở về quê để tĩnh dưỡng. Khi quay lại Quang Lang, bà trở nên trầm lặng, ngày ngày lặng lẽ ngắm nhìn những cánh đồng muối. Thương bà, những đứa trẻ trong làng đã kết bồ cỏ thành hình nhân, vây quanh nhảy múa với hy vọng bà sẽ vui hơn. Nhìn cảnh ấy, bà mỉm cười rồi thanh thản ra đi. Cho đến ngày nay, lễ hội Ông Đùng Bà Đà – một lễ hội dân gian đặc sắc gắn liền với câu chuyện của trẻ nhỏ năm xưa – vẫn được tổ chức.

Không gian bên trong phủ được trang trí rực rỡ, tạo nên vẻ đẹp trang nghiêm.

Người dân làng Quang Lang thành kính chăm sóc phủ thờ tại khu vực hậu cung.

Vô cùng thương xót, vua Trần Anh Tông sắc phong bà là phúc thần và ra lệnh lập đền thờ. Điểm đặc biệt nhất của Phủ thờ Bà Chúa Muối chính là việc đây là ngôi phủ thờ duy nhất tại Việt Nam dành riêng để thờ vị thần bảo hộ nghề muối. Hằng năm, nhất là vào dịp đầu xuân, du khách thập phương lại tìm về phủ thờ để dâng hương, tưởng nhớ công đức của bà và cầu mong một năm mới tốt lành. Phủ thờ tọa lạc giữa làng, hai mặt hướng ra những cánh đồng muối rộng lớn, tạo nên khung cảnh thanh tịnh và linh thiêng.

Bên cạnh hoạt động thờ cúng, tục lệ mua muối đầu năm cũng là một nét đẹp không thể thiếu khi du khách ghé thăm. Mọi người thành kính đón nhận những hộp muối trắng từ phủ thờ, coi đây là biểu tượng của may mắn và phước lành trong năm mới.

Phủ thờ Bà Chúa Muối không chỉ là nơi thờ phụng linh thiêng mà còn là một di sản văn hóa quý báu, giúp du khách hiểu hơn về lịch sử và nghề làm muối truyền thống. Nơi đây cũng là minh chứng cho sự tôn kính của người dân đối với một nhân vật lịch sử, đồng thời phản ánh nét đẹp văn hóa và truyền thống của nghề muối Thụy Hải./.

• Bài và ảnh: Việt Cường​/Báo ảnh Việt Nam