Phát triển và bảo tồn nghề nấu xôi truyền thống
Với chiều dài lịch sử gắn liền với làng quê Phú Thượng, Hà Nội, HTX Nông nghiệp Dịch vụ Tổng hợp Hữu nghị Việt Nam-Mông Cổ đã và đang có nhiều nỗ lực để bảo tồn và phát triển nghề nấu xôi truyền thống của địa phương. Các sản phẩm xôi chè, xôi ngũ sắc, xôi xéo của HTX đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của Hà Nội.
Tại Phú Thượng, Hà Nội từ năm 1959 đã hình thành nên nhiều mô hình HTX. Đến năm 1976, 3 HTX là Thụy Tiến, Phú Gia và 19-5 đã hợp nhất và tên gọi HTX Nông nghiệp Dịch vụ Tổng hợp Hữu nghị Việt Nam-Mông Cổ (HTX DV TH HN VN- Mông Cổ). Cái tên của HTX cũng bắt nguồn từ mối quan hệ của HTX hợp tác giao thương với đất nước Mông Cổ trong nông nghiệp. Sự thành lập HTX DV TH HN VN- Mông Cổ với phương châm phát triển kinh tế địa phương. Những năm tháng này, nông nghiệp của làng Phú Thượng chủ yếu là trồng lúa, ngô khoai, chuối do tận dụng sự phì nhiêu của phù sa sông Hồng và những bãi bồi gần sông. Bên cạnh làm nông nghiệp thuần túy, Phú Thượng cũng có nhiều gia đình làm nghề nấu xôi. Khi nền kinh tế phát triển, người dân Hà Nội có xu hướng coi món xôi như một thứ quà buổi sáng thì các hộ gia đình làng Phú Thượng bắt đầu nấu xôi nhiều hơn và đem xôi ra bán khắp phố phường Hà Nội. Năm 2016, TP.Hà Nội công nhận Phú Thượng là làng nghề truyền thống.
HTX đã tận dụng thế mạnh của làng nghề Xôi Phú Thượng và phát triển các sản phẩm này góp phần đưa thương hiệu Xôi Phú Thượng trở thành một đặc sản của làng quê. Hiện tại, HTX thu hút 580 hộ tham gia nấu xôi hàng ngày cung ứng ra thị trường, trong đó xôi chè, xôi ngũ sắc, xôi xéo là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP. Nhiều hộ gia đình có đến 3 thế hệ làm nghề nấu xôi và nay họ còn mở rộng làm thêm các sản phẩm oản. Hàng ngày, các hộ gia đình trong HTX đều nấu xôi đem bán tại nhiều chợ truyền thống rồi cung ứng cho các khách sạn, nhà hàng.
Mỗi loại xôi dưới bàn tay của người dân trong làng lại có những kỹ thuật riêng về ngâm gạo, trộn nguyên liệu, điều chỉnh lửa khi nấu... từ đó tạo nên món xôi ngon nức tiếng mà ai ăn một lần đều nhớ mãi. Theo ông Hoàng Chính Nghĩa (HTX DV TH HN VN- Mông Cổ): Trong những năm phát triển tiếp theo, HTX sẽ đẩy mạnh phát triển thương hiệu làng nghề Xôi Phú Thượng đi khắp các tỉnh thành của Việt Nam và có mặt trong các chuỗi cung ứng xôi cho các khách sạn, nhà hàng. HTX cũng nâng cao công tác đào tạo tập huấn cho nông dân tại HTX là gìn giữ những tinh hoa của làng nghề nhưng thường xuyên cập nhật các mẫu trình bày mới, nguyên liệu luôn đạt tiêu chí an toàn thực phẩm để người tiêu dùng không chỉ thưởng thức xôi ngon mà còn thỏa mãn ngắm nhìn xôi như một tác phẩm nghệ thuật.
Chị Hoa Linh, Nhà hàng Tre Place cho biết: Chị cùng với các cộng sự đều là người lớn lên từ làng Phú Thượng nên rất yêu mến nghề truyền thống quê hương, chị đang thực hiện một không gian ẩm thực làng quê tại nhà hàng, trong đó trình diễn nhiều món xôi ngon của HTX để du khách mọi miền Tổ quốc đều có thể đến thưởng thức trong không gian yên bình và trải nghiệm không gian nấu xôi của làng nghề./.
(*Bài có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Nông thôn mới thành phố Hà Nội)
Bài: Bích Vân Ảnh: Thanh Giang, TL