Nuôi “thần dược xứ biển” ở Khánh Hòa
Được xem là “thần dược xứ biển”, hải sâm xa xưa vốn đã được biết đến là món ăn bổ dưỡng. Đó là lý do nhu cầu mua hải sâm cao, dẫn đến hải sâm bị khai thác đến mức tận diệt, đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Là một trong những quốc gia có khí hậu và vùng biển phù hợp với sự sinh trưởng,việc nghiên cứu nuôi “thần dược xứ biển", đặc biệt hải sâm cát không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là vấn đề bảo tồn nguồn thủy sản này tại Việt Nam. Hiện nay, ở xã Vạn Ninh, huyện Van Ninh, tỉnh Khánh Hòa là địa phương nuôi nhiều hải sâm nhất của tỉnh.
Hải sâm là loài sinh vật tầng đáy. có sức sống rất cao. Khi di chuyển, hải sâm bị đứt bụng, đổ ruột, nhưng vẫn sống và sinh trưởng.
Phóng viên đã đến tìm hiểu Dự án Nâng cao kỹ năng sản xuất hải sâm đang được triển khai tại Trung tâm Quốc gia giống hải sản miền Trung cũng trên địa bàn huyện Vạn Ninh. Mô hình này nằm trong khuôn khổ dự án “Nâng cao kỹ năng sản xuất hải sâm ở Việt Nam, Philippine và Bắc Úc” do Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp quốc tế Australia (ACIAR) tài trợ, được triển khai từ đầu năm 2019 đến nay. Tại đây, diện tích ươm giống, nuôi kết hợp là 10ha.
Theo Chủ nhiệm dự án, sau 4 tháng ươm, con giống hải sâm có thể đưa ra ao nuôi. Thời gian nuôi từ 4-6 tháng là có thể thu hoạch. Đánh giá bước đầu mô hình phát triển tốt, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, nguồn nước tại nơi thực hiện dự án. Nuôi hải sâm cát với tỷ lệ thu hoạch gần như 100%.
Có thể nuôi ghép hải sâm với tôm hoặc ốc hương để làm cân bằng môi trường sinh thái và cải thiện môi trường, nhờ các đặc tính dinh dưỡng khác nhau. Trong ao nuôi tôm, đặc biệt là ao nuôi tôm công nghiệp dạng thâm canh, bán thâm canh, lượng mùn bã hữu cơ tồn đọng dưới đáy ao rất lớn do sự phân huỷ của thức ăn, chất thải của tôm nuôi và sự lắng đọng của tảo. Lớp mùn bã và vi sinh vật trên nếu được hải sâm sử dụng sẽ là nguồn thức ăn phong phú để chúng sinh trưởng và phát triển.
Hải sâm góp phần làm tăng trưởng tốc độ sinh trưởng của tôm nuôi. Trong giới hạn mật độ từ 90 - 180g/m2, mật độ hải sâm càng cao thì sinh trưởng của tôm càng nhanh. Đây là mô hình nuôi kinh tế rất đạt hiệu quả.
Với sư tư vấn của các chuyên gia Úc và nhiều nước khác, cùng các chuyên gia đến từ trung ương, Trung tâm Quốc gia giống hải sản miền Trung đã tiến hành nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển, sinh sản của hải sâm, xây dựng quy trình nuôi hải sâm kết hợp với nhiều đối tượng nuôi khác theo hướng VietGAP.
Dự án ACIAR bắt đầu từ năm 2019 và kết thúc vào năm 2023, tập trung nghiên cứu các mô hình nuôi kết hợp hải sâm cát với các đối tượng khác một cách bền vững, giảm thiểu rủi ro cho người nuôi.
Từ giữa năm 2019 đến nay, Trung tâm Quốc gia giống hải sản miền Trung đã chuyển giao rộng rãi mô hình nuôi hải sâm kết hợp rong nho, ốc hương cho các bà con nông dân ở Khánh Hòa và nhiều tỉnh khác ở miền Trung.
Bà Nguyễn Thị Thanh An, Trưởng đại diện ACIAR tại Việt Nam nhận định, hải sâm chế biến khô có giá trị kinh tế cao ở Trung Quốc và các thị trường Đông Nam Á, với giá từ 200 – 400 USD/kg. Nuôi trồng hải sâm mở ra cơ hội sinh kế cho các cộng đồng ven biển cho toàn khu vực Đông Nam Á, phía Bắc Australia và Trung tâm Thái Bình Dương. Tuy nhiên, việc đánh bắt quá mức ở nhiều vùng nhiệt đới cùng với việc quản lý nghề cá yếu kém, đã dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng trữ lượng hải sâm.
Các dự án gần đây của ACIAR đã nghiên cứu phát triển phương pháp nuôi hải sâm cát theo công nghệ mới, bền vững, tối ưu hóa và chuẩn hóa chiến lược sản xuất giống. Qua đó cung cấp giải pháp tăng thu nhập và sinh kế rộng rãi hơn cho cộng đồng nuôi hải sâm tại Việt Nam, Philippines và Bắc Úc./.
Bài: Công Đạt - Ảnh: Khánh Long/Báo ảnh Việt Nam