Nghệ sĩ Constança Arouca nghiên cứu về hình ảnh Lễ Tạ ơn ở Việt Nam
Constança Arouca là nghệ sĩ, nhà nghiên cứu người Bồ Đào Nha đang thực hiện dự án "Nghiên cứu về hình ảnh lễ Tạ ơn ở Việt Nam qua tranh vẽ". Những bức tranh của nghệ sĩ đã và đang tiếp tục vẽ phản ánh góc nhìn mới về cuộc sống của người Việt Nam trong thờ cúng, tạ ơn tổ tiên của mình...
Trước khi đến với Việt Nam, Constança Arouca đã từng nghiên cứu về văn hóa Việt Nam qua tư liệu tại Bảo tàng Orient, Lisbon, Bồ Đào Nha. Từ năm 2017 bà cũng đã có những dự án nghiên cứu về tranh in và áp phích ở Việt Nam.
Để thực hiện dự án nghiên cứu về hình ảnh lễ Tạ ơn ở Việt Nam qua việc vẽ tập thể (2021-2025), Constança Arouca đã hợp tác với NOVA FCSH - Đại học NOVA Lisbon – Trường Khoa học Xã hội Nhân văn (Lisbon, Bồ Đào Nha) và CRIA - Trung tâm Nghiên cứu Nhân học (Lisbon, Bồ Đào Nha). VICAS - Viện Nghiên cứu Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam là đối tác của dự án này. Công trình nghiên cứu về hình ảnh lễ Tạ ơn ở Việt Nam qua việc vẽ tập thể được tài trợ từ FCT - Quỹ Khoa học và Công nghệ Bồ Đào Nha.
Với vai trò là một nghệ sĩ, một họa sĩ, Constança Arouca cùng dự án của mình góp phần mở rộng mối quan hệ giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia Việt Nam- Bồ Đào Nha. Thông qua hội họa, nét đẹp truyền thống của lễ Tạ ơn Việt Nam được mô phỏng một cách cảm xúc và chân thực nhất giúp bạn bè quốc tế khám phá về văn hóa Việt Nam một cách dễ hiểu nhất.
Năm 2019, Constança Arouca sang Việt Nam để trải nghiệm và tìm dữ liệu nghiên cứu cho dự án.. Chuyến đi thực địa đầu tiên đến Việt Nam đã mang lại cho bà thật nhiều cảm hứng. Bà tham quan Văn Miếu- Quốc Tử Giám, xem tranh ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, tìm hiểu văn hóa Việt tại Bảo tàng Dân tộc rồi bà đến Bắc Ninh, Huế gặp gỡ người dân và tiếp cận các nghi lễ Tạ ơn, phong tục hàng ngày của người dân. Bà ghi chép lại để rồi từ đó hình thành các ý tưởng vẽ tranh. Nghệ sĩ Constança Arouca cho biết: người Việt Nam có truyền thống hiếu nghĩa, uống nước nhớ nguồn, nhớ về tổ tiên của mình thông qua nghi lễ thờ cúng và đốt vàng mã. Bà đã đến Huế và Bắc Ninh là hai địa phương sản xuất nhiều đồ cúng, từ đó bà tìm hiểu nghi lễ, cách thức sản xuất của người dân địa phương, xem họ đã thực hiện lưu thông sản phẩm này ra thị trường như thế nào.
Trong 6 tháng tìm hiểu ở Việt Nam, bà đã phát triển các bức vẽ trên các quyển sổ tay cá nhân, nhật ký đồ họa và bà thực hiện nhiều cuộc trò chuyện tương tác nhiều với người dân địa phương để từ đó làm nổi bật lên hình ảnh về lễ Tạ ơn trong đời sống của người Việt. Trong thời gian sống ở Hà Nội, Constança Arouca hợp tác với Heritage Space thực hiện worksop hướng dẫn các bạn trẻ vẽ về cuộc sống con người Hà Nội. Lấy bối cảnh là chợ Hôm, Constança Arouca và các bạn trẻ Hà Nội cùng tới đây quan sát nhịp sống và cùng đưa ra ý tưởng rồi hoàn thiện tác phẩm. Đây cũng là cách để nghệ sĩ Constança Arouca kết nối gần gũi với người dân Việt Nam và hoàn thành những bài tập trải nghiệm cho dự án vẽ tranh về lễ Tạ ơn của người Việt. Hy vọng đến năm 2025, Constança Arouca sẽ hoàn thành dự án này. Công trình nghiên cứu của bà chính là món quà bà tặng cho cộng đồng Việt Nam và giới thiệu đến bạn bè quốc tế những nét đẹp văn hóa Việt Nam thông qua hình ảnh lễ Tạ ơn./.
Nghệ sĩ Constança Arouca sinh năm 1976, là thạc sĩ Nhân chủng học, văn hóa thị giác. Từ năm 2017 - 2020, bà đã hoàn thành dự án Nghiên cứu về tranh in và áp phích ở Việt Nam. Năm 2022, Nghệ sĩ Constança Arouca đã tham gia khóa học tiếng Việt Sơ cấp 1 - Khóa học ngôn ngữ tại SOAS (Trường Nghiên cứu Châu Phi và Phương Đông - Đại học London).
Bài: Bích Vân, Ảnh: Thanh Giang, TL