Miền đá nở hoa
Cao nguyên đá Đồng Văn – Nơi mà địa hình, thời tiết vô cùng khắc nghiệt, nơi mà con người "sống trên đá, chết vùi trong đá", nơi "đất không ba bước bằng, trời không ba ngày nắng" thì vào dịp mùa Xuân, hoa đào, hoa mận, hoa cải bỗng bừng sắc, biến cả miền đá xám trở nên đẹp lung linh lạ thường.
Cao nguyên đá Đồng Văn là một vùng địa chất, địa mạo và khí hậu cùng đặc biệt. Cùng ở độ cao tương đương như cao nguyên đá, nhưng khi hoa đào ở Mẫu Sơn (Lạng Sơn), ở Bát Xát, Sa Pa (Lào Cai), ở Mộc Châu (Sơn La) rộn ràng xòe cánh đón xuân, thì hoa đào cao nguyên đá vẫn ngủ vùi trong sương núi. Để rồi khi những cánh đào cuối cùng ở các vùng khác đã rời cành, thì hoa đào cao nguyên đá mới bắt đầu "thức giấc".
Nhưng thời điểm hoa đào nơi đây thức giấc cũng không hẹn trước. Có thể ngay sau Tết Nguyên đán, có thể là rằm tháng Giêng, cũng có thể là hết tháng Giêng, sang tháng Hai âm lịch. Đào nở lúc nào không chỉ phụ thuộc vào thời tiết năm đó lạnh ít hay lạnh nhiều, mà còn phụ thuộc vào những yếu tố bí ẩn nào đó.
Thật bất lực khi dùng lời miêu tả vẻ đẹp của hoa đào cao nguyên đá. Vẫn năm cánh đơn, nhụy vàng e ấp, vẫn màu hồng rạng rỡ, trinh nguyên, nhưng hoa đào đá cánh dày, to, khoẻ khoắn, màu thắm hơn tất cả các loại đào phai khác tôi từng đã gặp. Đã phải gồng mình chống chọi với đủ khắc nghiệt của thời tiết cao nguyên đá: Thiếu nước, thiếu đất triền miên, phải nhọc nhằn bám đá để sinh tồn, phải đối mặt với nắng gắt như thiêu mùa hạ, với lạnh thấu xương triền miên mùa đông dài tê tái, cho nên những cánh đào phai cao nguyên đá không thể mong manh, không thể ẻo lả và yểu điệu. Những bông thắm bừng bừng trong sương núi giá buốt như những chấm lửa hồng ấm áp. Mỗi tán đào đá mãn khai là một quầng lửa lộng lẫy, xua đi bao giá buốt, bao gian nan vất vả, bao buồn khổ, thiệt thòi...
Có lên cao nguyên đá đúng thời điểm đào đá bung hoa, mới thấy đây chính là xứ sở của đào phai. Ngày thường có thể chẳng ai để ý đến những thân đào gầy gò, xám mốc, lặng lẽ lẫn vào với đá, nhưng đến khi hoa nở, tất cả mới ngẩn ngơ trước sắc thắm miên man. Dọc con đường Hạnh Phúc (quốc lộ 4C) từ thành phố Hà Giang qua bốn huyện cao nguyên đá: Quản Bạ, Yên Minh, Mèo Vạc, Đồng Văn, không chỗ nào dứt sắc hoa. Đào nối nhau, tiếp lửa cho nhau, từ ven đường lên vách núi cheo leo, từ chân bờ rào đá, sát vách tường trình đất, rủ xoà trên mái ngói âm dương đến nơi suối vắng, rừng hoang, trong thung lũng xa, chênh vênh miệng vực, giữa bạt ngàn đá xám dựng nhọn nhoắt lô nhô. Đến tận chân cột cờ Lũng Cú, sắc thắm đào đá vẫn cháy rừng rực trong gió núi buốt lạnh.
Ngắm đào đá, thấy trong lòng dâng lên cảm xúc thật khó tả. Không còn là sắc hoa cụ thể nữa, đào đá là linh hồn của cả cao nguyên đá. Là đời nối đời bao con người bám đá để sinh tồn, đối mặt và vượt lên tất cả mọi nghiệt ngã để đơm hoa. Là niềm tin bất diệt vào tình yêu và sự sống, là những chiến thắng hân hoan trước tất cả mọi thách thức đau đớn nhất.
Xen kẽ với sắc hồng của hoa đào, là sắc trắng tinh khôi của hoa mậnm hoa lê. Những ngày đầu năm mới, đến với các bản trên Cao nguyên đá, du khách sẽ như lạc vào xứ sở thần tiên bởi màu hoa mận phủ trắng khắp cả núi đồi, tạo nên bức tranh phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp.
Ấn tượng nhất có lẽ là phối cảnh hoa mận, hoa lê nở bên những cánh cổng gỗ của tường rào đá. Những mảnh đá đen sắc, kết bện cùng nhau, mềm mại uốn lượn quanh ngôi nhà trình tường. Chúng đan cài với nhau bằng cái nhìn kinh nghiệm và bàn tay thô ráp, rắn chắc của người Mông. Đá xếp bên nhau, tôn cao nhau, nối vòng tay rộng ôm nhà, ôm người miền núi. Và, hơn hết, trên đá là màu trắng tinh khôi của hoa mận trắng mươn mướt trên thân cành già mốc meo. Màu trắng vươn qua rào đá, vươn qua mái ngói nâu sậm, thi gan cùng sương tuyết.
Mùa hoa mận rực nở tại Hà Giang vào khoảng đầu tháng 2 đến cuối tháng 3 dương lịch. Du khách có thể đắm chìm trong sắc hoa tại các khu vực trên Cao nguyên đá Đồng Văn.
Bên cạnh hoa đào và hoa mận, bên những thung lũng nắng, là mầu vàng rực của hoa cải. Từ Cổng trời – Quản Bạ cho đến thị trấn Đồng Văn là những "bức tranh" mùa hoa cải vàng.
Tại Cao nguyên đá Đồng Văn, bạn chỉ cần đứng ở ven đường, chân núi, sườn đồi hay thậm chí là một mỏm đá cao bất kỳ, bạn đều có thể ngắm nhìn những tấm thảm hoa cải vàng rực rỡ. Tuyệt vời nhất là khi những tia nắng bình minh rực rỡ hay là những lúc bầu trời hoàng hôn khiến cho khung cảnh nương cải thêm lộng lẫy, óng ánh.
Những đoàn phượt, xe phân khối lớn nối nhau chảy ngược phía Đồng Văn, Mèo Vạc làm lòng người thêm náo nức. Người ta đua nhau đi chụp hoa. Mùa Đông càng lạnh giá, thì sang Xuân hoa càng thắm sắc. Hình như người vùng cao không có thói quen mang hoa vào nhà, hoa tự do nở trên nương núi. Hoa gội sương, tắm gió trời. Hoa như những cô gái Mông, Dao, Lô Lô, Giáy… đẹp hồn nhiên, trong trẻo./.
- Bài: Thông Thiện
- Ảnh: Nguyễn Thắng, Hoàng Hà, Trần Hiếu, Thông Thiện/Báo ảnh Việt Nam