“Madame Bình” - Bản lĩnh Việt Nam trên vũ đài quốc tế
Trong dòng chảy của lịch sử Việt Nam hiện đại, bà Nguyễn Thị Bình - nguyên Phó Chủ tịch nước là một trong những gương mặt tiêu biểu, một nhà ngoại giao kiệt xuất, một biểu tượng của trí tuệ, bản lĩnh và khí phách phụ nữ Việt Nam trên trường quốc tế.
Bà Nguyễn Thị Bình, tên khai sinh là Nguyễn Thị Châu Sa, sinh ngày 26/5/1927 tại tỉnh Quảng Nam (nay là thành phố Đà Nẵng), trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Là cháu ngoại của chí sĩ Phan Châu Trinh - nhà yêu nước, nhà cải cách lớn đầu thế kỷ XX - bà sớm được hun đúc tinh thần độc lập, tư duy tiến bộ và lý tưởng phụng sự Tổ quốc.
Từ năm 1945, bà đã tham gia phong trào giành chính quyền tại Sài Gòn, tích cực hoạt động cách mạng và trở thành Ủy viên Ban Chấp hành Phụ nữ cứu quốc. Năm 1948, bà gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam. Giai đoạn bị thực dân Pháp giam cầm tại nhà tù Chí Hòa (1951 - 1953) càng tôi luyện ý chí và bản lĩnh, giúp bà thành một chiến sĩ cách mạng kiên cường.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao danh hiệu Anh hùng Lao động cho bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Ảnh: Phạm Hải
Sự nghiệp ngoại giao của bà Nguyễn Thị Bình gắn liền với một trong những giai đoạn cam go nhất của lịch sử dân tộc - cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, trước sức ép ngày càng lớn từ dư luận quốc tế, Mỹ buộc phải chấp nhận đàm phán với đại diện Việt Nam. Trong bối cảnh đó, bà Nguyễn Thị Bình được cử làm Trưởng đoàn đàm phán của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Hội nghị Paris.
Ngay khi đặt chân đến Paris ngày 4/11/1968, bà đã lập tức tạo ấn tượng mạnh mẽ với dư luận quốc tế bằng bài phát biểu giới thiệu giải pháp 5 điểm của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Lối diễn đạt thẳng thắn, lý lẽ sắc sảo và thái độ tự tin của bà đã khiến báo chí phương Tây không tiếc lời ca ngợi, gọi bà bằng danh xưng đầy kính trọng: “Madame Bình”.
Trong suốt gần 5 năm đàm phán căng thẳng, bà Nguyễn Thị Bình là hiện thân của tiếng nói hòa bình, kiên trì bảo vệ lập trường chính nghĩa của dân tộc. Bằng bản lĩnh, sự linh hoạt và nghệ thuật đàm phán khéo léo, bà đã góp phần tạo nên áp lực quốc tế buộc Mỹ phải đàm phán nghiêm túc, từng bước nhượng bộ.
Ngày 27/01/1973, bà là người phụ nữ duy nhất trong số bốn đại diện đặt bút ký vào Hiệp định Paris - văn kiện có ý nghĩa lịch sử quan trọng, chính thức chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Hình ảnh bà Nguyễn Thị Bình tại lễ ký kết là biểu tượng không chỉ của ngoại giao Việt Nam mà còn là biểu tượng của người phụ nữ Việt trên vũ đài quốc tế.
Với truyền thông phương Tây, bà được mệnh danh là “bóng hồng khiêu vũ giữa bầy sói”, một hình ảnh đầy ẩn dụ ca ngợi sự mềm mại mà kiên cường, nhẹ nhàng mà quyết liệt. Ở bà hội tụ cả sự sắc sảo về tư duy chiến lược, sự điềm tĩnh trong xử lý tình huống và khả năng thuyết phục đỉnh cao - những phẩm chất làm nên nhà ngoại giao lỗi lạc.
Sau thành công tại Hội nghị Paris, bà Nguyễn Thị Bình tiếp tục được tin tưởng giao nhiều trọng trách: Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Phó Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Đảng kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, đặc biệt là Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam giai đoạn 1992 -2002.
Ngay cả khi đã nghỉ hưu, bà vẫn tiếp tục cống hiến thông qua các hoạt động ngoại giao nhân dân. Từ năm 2003 đến nay, bà là Chủ tịch Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam, tích cực thúc đẩy các hoạt động nhân đạo, giáo dục và đối thoại hòa bình, tiếp tục sứ mệnh kết nối Việt Nam với bạn bè quốc tế bằng một hình thức ngoại giao mềm dẻo, bền bỉ và hiệu quả.
Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình là tấm gương sống động về lòng yêu nước, trí tuệ và vai trò của phụ nữ Việt Nam trong sự nghiệp dựng xây và bảo vệ đất nước suốt 80 năm qua. Ảnh: Công Đạt/Báo ảnh Việt Nam
Bà Nguyễn Thị Bình không chỉ là một chính khách mà còn là một chương đặc biệt trong lịch sử Việt Nam hiện đại. Cuộc đời và sự nghiệp của bà là sự kết tinh giữa ý chí cách mạng và tinh thần dân tộc, giữa tư duy chiến lược và lòng nhân ái sâu sắc. Ở bà, người ta thấy được hình ảnh một nền ngoại giao Việt Nam bản lĩnh, kiên trì nhưng mềm dẻo, quyết liệt nhưng nhân văn. Bà là tấm gương sống động về lòng yêu nước, trí tuệ và vai trò của phụ nữ trong sự nghiệp dựng xây và bảo vệ đất nước suốt 80 năm qua./.
Bài: Thảo Vy - Ảnh: Phạm Hải, Công Đạt/Báo ảnh Việt Nam