Lớp học thêu “Sợi chỉ thời gian”
Một lớp học đặc biệt thu hút học viên ở mọi lứa tuổi, từ những cô cậu học sinh còn quàng khăn đỏ, thanh niên, phụ nữ trung niên, cho đến cả các cụ bà ngoài 70. Họ cùng nhau tỉ mẩn bên từng đường kim, sợi chỉ. Lớp học thêu ren rua cổ điển kiểu Pháp này vừa được khởi động tại Trường THCS Trưng Vương, Hà Nội, với một ý nghĩa đặc biệt: lưu giữ và kể lại ký ức gia đình qua những mũi thêu tinh tế.
"Sợi chỉ thời gian” là một hoạt động đặc biệt trong khuôn khổ triển lãm "Cửa Nam giao hòa" hướng tới chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025).
Nằm trong sự kiện "Sợi chỉ thời gian" - một hoạt động đặc biệt trong khuôn khổ triển lãm "Cửa Nam giao hòa" hướng tới chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), lớp học thêu cổ điển kiểu Pháp được tổ chức trong không gian giảng đường cổ kính của trường THCS Trưng Vương, tiền thân là Trường Đồng Khánh. Ngôi trường này từng là nơi giảng dạy nữ công gia chánh dưới thời Pháp thuộc.
Đến với lớp học, người tham dự không chỉ học kỹ thuật thêu với sự hướng dẫn của nghệ nhân thêu Phạm Ngọc Trâm, mà còn cảm nhận được sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và tình yêu gia đình—những phẩm chất gắn liền với hình ảnh người phụ nữ Hà Nội xưa. Nghệ nhân Ngọc Trâm chia sẻ, dự án "Sợi chỉ thời gian" xuất phát từ ký ức của chính chị. Bà ngoại chị, một cựu nữ sinh Trường Đồng Khánh, là người đã dạy chị những mũi kim, sợi chỉ đầu tiên. "Tôi muốn lớp học này không chỉ dừng lại ở kỹ năng, mà còn truyền đi tình yêu và sự trân trọng dành cho những giá trị đã nuôi dưỡng tinh hoa Hà Nội," chị tâm sự.
Sinh năm 1984 tại Hà Nội, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam và Ecole Lesage Paris, Phạm Ngọc Trâm đã trở thành một nghệ nhân tích cực đưa di sản thêu Việt Nam qua việc lưu trữ, giảng dạy và triển lãm các bài thêu cổ, cũng như kết hợp vật liệu truyền thống như tơ, lụa, màu nhuộm tự nhiên trong các sáng tác đương đại. Chị đã có nhiều triển lãm nổi bật như Cảm thức Đông Dương (2024), Love of Nature (2023), Skilled Hands Shared Culture (2021) và tham gia nhiều sự kiện quốc tế như Carrefour Européen Textile Arts Meeting (2019 - 2025).
Đối với những người tham gia, lớp học này mang lại một nguồn năng lượng mới. Bà Trần Thị Thanh Tâm, 70 tuổi, một cư dân phường Cửa Nam, xúc động chia sẻ: "Tôi rất thích thêu và giờ lại được bắt đầu với kim chỉ. Thêu được một tác phẩm đẹp là một việc làm ý nghĩa, một món quà chúng tôi dành tặng cho chính mình và người thân, để cùng lưu giữ những ký ức quý báu".
Trong bối cảnh hội nhập và đô thị hóa nhanh chóng, nhiều giá trị thủ công truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị lãng quên. “Sợi chỉ thời gian” cho thấy một cách tiếp cận khác: không cố gắng “đóng băng” di sản, mà làm mới nó bằng các hình thức nghệ thuật đương đại, đưa vào đời sống hiện đại và khiến công chúng trẻ cảm thấy gần gũi.
Sự kiện "Sợi chỉ thời gian" là một hoạt động đặc biệt trong khuôn khổ
triển lãm "Cửa Nam giao hòa" do UBND phường Cửa Nam thực hiện, nhằm hướng tới mục tiêu kết nối di sản với đời sống,
phát triển công nghiệp văn hóa, đồng thời tôn vinh
những giá trị tinh hoa của người Hà Nội.
Ánh mắt học viên lấp lánh niềm vui khi cùng nhau hoàn thiện sản phẩm trong buổi học tại “Sợi chỉ thời gian”.
Trong bối cảnh hội nhập và đô thị hóa nhanh chóng, nhiều giá trị thủ công truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị lãng quên. “Sợi chỉ thời gian” cho thấy một cách tiếp cận mới mẻ: không cố gắng "đóng băng" di sản, mà làm mới nó bằng nghệ thuật đương đại, đưa vào đời sống hiện đại và khiến công chúng cảm thấy gần gũi.
Dự án sẽ tiếp tục với nhiều hoạt động cho đến tháng 3/2026, dự kiến tổ chức một triển lãm cộng đồng và sau đó sẽ được phát triển thành phiên bản lưu động hoặc số hóa để giới thiệu tại các không gian văn hóa trong nước và quốc tế./.
Bài: Vân Trần - Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam