Ông Hảo - Làng nghề giữ hồn Trung thu Việt

Giữa nhịp sống hiện đại, khi những món đồ chơi công nghiệp tràn ngập thị trường mỗi mùa Trung thu, làng Ông Hảo, xã Nguyễn Văn Linh (tỉnh Hưng Yên) vẫn lặng lẽ níu giữ một phần hồn Việt - nơi những chiếc trống, đầu sư tử, đèn ông sao, mặt nạ giấy bồi được làm thủ công từ đôi bàn tay của người nghệ nhân. Với người dân nơi đây, mỗi món đồ không chỉ là sản phẩm mà còn là ký ức, là bản sắc và là nhịp cầu đưa văn hóa Việt đến gần hơn với bạn bè quốc tế.

Ông Vũ Huy Đông đang tỉ mỉ chế tác những chiếc mặt nạ giấy bồi theo phương pháp thủ công truyền thống.

Làng Ông Hảo không chỉ là một địa danh trên bản đồ mà còn là biểu tượng cho sự kiên trì và bền bỉ trong việc bảo tồn nghề thủ công truyền thống. Trong bối cảnh nhiều làng nghề thủ công phải đối mặt với nguy cơ mai một, làng Ông Hảo vẫn quyết tâm gìn giữ và phát triển nghề làm đồ chơi Trung thu - một nghề đã gắn bó với người dân nơi đây qua nhiều thế hệ.

Vào mùa Trung thu, tang trống và các nguyên vật liệu làm đồ chơi được bày la liệt ở sân của các gia đình làm nghề tại làng Ông Hảo.

Những chiếc tang trống sau khi được sơn màu và phơi khô.

Nghề làm đồ chơi Trung Thu ở làng Ông Hảo có từ hàng trăm năm trước. Theo lời kể của các cụ cao tuổi trong làng, nghề này được hình thành từ nhu cầu cung cấp đồ chơi cho trẻ nhỏ trong dịp Tết Trung thu. Ban đầu, việc làm đồ chơi Trung thu chỉ mang tính chất gia đình, phục vụ nội bộ làng xã. Tuy nhiên, bằng sự khéo léo và tài hoa của người dân địa phương, những món đồ chơi từ làng Ông Hảo dần được mọi người biết đến và ưa chuộng trên khắp mọi miền đất nước.

Trong không gian cổ kính của làng nghề, âm thanh của tiếng trống là minh chứng sống động cho một di sản văn hóa đang được gìn giữ.

Tại làng Ông Hảo, nhà ông Vũ Huy Đông là một trong những hộ tiêu biểu vẫn trung thành với nghề của cha ông để lại. Xưởng sản xuất của nhà ông Đông là một không gian đầy màu sắc và sự sáng tạo. Nơi đây, những chiếc đèn ông sao với hình dáng độc đáo, đèn lồng rực rỡ sắc màu, và những chiếc mặt nạ sinh động đã được tạo ra từ đôi bàn tay khéo léo của các thành viên trong gia đình.

Nghề làm trống nói riêng, đồ chơi Trung thu nói chung, đòi hỏi người thợ phải có đôi bàn tay khéo léo.

Công đoạn ép giấy bồi tạo hình mặt nạ trong khuôn gỗ truyền thống.

Tại xưởng nhà ông Đông, các công đoạn sản xuất đồ chơi Trung thu vẫn được thực hiện theo đúng phương pháp truyền thống. Từ việc lựa chọn nguyên liệu như tre, nứa, giấy bồi, sơn màu, đến các công đoạn cắt, gọt, dán, vẽ, tất cả đều được thực hiện bằng tay với sự tỉ mỉ và cẩn thận. Điều đặc biệt là mỗi sản phẩm đều mang đậm dấu ấn cá nhân của người thợ, không chỉ đơn thuần là đồ chơi mà còn là tác phẩm nghệ thuật mang đậm nét văn hóa Việt.

Dù có lúc bị mai một vì làn sóng đồ chơi hiện đại nhưng những nghệ nhân yêu nghề vẫn kiên trì thổi hồn vào từng món đồ chơi.

Nhận thức được giá trị văn hóa của nghề thủ công truyền thống, nhà ông Đông không chỉ dừng lại ở việc sản xuất mà còn chủ động mở cửa đón khách tham quan. Hiện nhà ông đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa Trung thu và nghề thủ công truyền thống.

Không gian xưởng sản xuất của gia đình ông Vũ Huy Đông với đầy đủ nguyên liệu và dụng cụ làm đồ chơi Trung thu.

Từ những chiếc mặt nạ đơn điệu, qua bàn tay người thợ thổi hồn trở thành những món đồ chơi được con trẻ vô cùng yêu thích.

Du khách đến tham quan xưởng sản xuất đồ chơi Trung thu của nhà ông Đông không chỉ được chiêm ngưỡng những sản phẩm tinh xảo mà còn có cơ hội trực tiếp quan sát quy trình sản xuất, thậm chí là tham gia vào việc tạo ra những món đồ chơi. Điều này đem lại một trải nghiệm văn hóa sâu sắc, giúp du khách hiểu rõ hơn về giá trị và ý nghĩa của từng sản phẩm thủ công.

Công đoạn đóng gói sản phẩm để bán ra thị trường.

Với vị trí địa lý thuận lợi, chỉ cách Hà Nội khoảng 30km, làng nghề Ông Hảo có tiềm năng rất lớn trong việc phát triển du lịch văn hóa. Làng nghề có thể phát triển các tour tham quan kết hợp trải nghiệm, giúp du khách không chỉ xem mà còn làm, không chỉ mua mà còn hiểu. Điều này không chỉ phát huy được các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo ra thu nhập cho người dân địa phương.

Một góc nhỏ con đường làng đậm màu thời gian tại làng Ông Hảo.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, việc gìn giữ bản sắc văn hóa trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Làng Ông Hảo với nghề làm đồ chơi Trung thu truyền thống là một minh chứng sống động cho thấy rằng, với sự kiên trì và đam mê, những giá trị truyền thống hoàn toàn có thể được bảo tồn và phát huy trong thời đại mới./.

Bài, ảnh: Công Đạt/Báo ảnh Việt Nam