Cung An Định - kiệt tác kiến trúc Đông Dương

Tọa lạc bên bờ sông Hương thơ mộng, cung An Định không chỉ là chứng nhân lịch sử của một thời kỳ giao thoa văn hóa mà còn là nơi sinh sống của các thành viên Hoàng tộc triều Nguyễn trong giai đoạn cuối của vương triều. Đây là một trong những công trình kiến trúc độc đáo nhất của triều Nguyễn, hội tụ giữa tinh hoa của phong cách kiến trúc Á - Âu kết hợp với những đường nét tinh tế của kiến trúc Đông Dương. 

Toàn cảnh cung An Định nhìn từ trên cao.

Cung An Định được khởi công xây dựng vào năm 1917 dưới thời vua Khải Định, là nơi ở của Hoàng tử Vĩnh Thụy (sau này là vua Bảo Đại) và Hoàng hậu Nam Phương. Công trình nằm cách trung tâm Kinh thành Huế khoảng 3km về phía Nam, với vị trí đắc địa bên bờ sông An Cựu, tạo nên một không gian thanh bình và thoáng đãng.

Điểm đặc biệt của cung An Định chính là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc phương Đông và phương Tây. Tổng thể công trình được thiết kế theo phong cách Đông Dương (một trường phái kiến trúc độc đáo chỉ xuất hiện tại Đông Dương trong giai đoạn đầu thế kỷ 20). Cung điện gồm ba tầng với tổng diện tích xây dựng lên đến 745m².

Tầng một của cung điện được thiết kế theo phong cách châu Âu với những cột đá granit, hành lang rộng và các cửa vòm cao. Đặc biệt, các chi tiết trang trí như phù điêu, hoa văn đều mang đậm dấu ấn nghệ thuật phương Tây. Tầng hai và tầng ba lại mang đậm bản sắc kiến trúc Á Đông với mái ngói uốn cong, đầu đao cách điệu và những họa tiết trang trí truyền thống.

Nội thất bên trong cung An Định là một bảo tàng thu nhỏ của nghệ thuật trang trí đương đại. Trên trần và tường của các phòng đều được trang trí bằng những bức bích họa công phu, phản ánh cuộc sống cung đình và phong cảnh thiên nhiên Việt Nam. Đây còn lưu giữ nhiều tác phẩm hội họa quý giá của các nghệ sĩ nổi tiếng đương thời như Lê Văn Miến, Phạm Văn Đôn.

Toàn cảnh gian phòng lớn nhất tại tầng 1 của cung An Định.

Khuôn viên sân vườn cung An Định được quy hoạch theo phong cách vườn Pháp với những thảm cỏ xanh mượt, các bồn hoa được cắt tỉa gọn gàng và những lối đi lát đá granite. Điểm nhấn của khu vườn là hồ nước nhân tạo với đài phun nước trang trí tinh xảo, tạo nên không gian sinh động và lãng mạn.

Trải qua thăng trầm lịch sử, cung An Định đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng của triều Nguyễn. Đây là nơi vua Bảo Đại sống những năm tháng tuổi thơ, và sau này trở thành nơi ở của Hoàng hậu Nam Phương cùng các con. Đặc biệt, cung điện này còn là nơi diễn ra nhiều hoạt động ngoại giao quan trọng trong giai đoạn cuối của triều đại nhà Nguyễn.

Ngày nay, cung An Định đã được trùng tu và bảo tồn, trở thành một điểm đến hấp dẫn trong hành trình khám phá di sản Huế. Du khách đến đây không chỉ được chiêm ngưỡng một kiệt tác kiến trúc độc đáo mà còn có cơ hội tìm hiểu về giai đoạn chuyển giao văn hóa Đông - Tây đầu thế kỷ 20 tại Việt Nam.

Những bức tranh tường có tuổi đời khoảng 100 năm ở cung An Định là những tác phẩm hội họa độc đáo của giai đoạn chuyển tiếp giữa mỹ thuật truyền thống với mỹ thuật mới ở Việt Nam đầu thế kỷ 20.

Với những giá trị nghệ thuật và lịch sử to lớn, cung An Định xứng đáng là một trong những công trình tiêu biểu của kiến trúc Đông Dương tại Việt Nam. Công trình không chỉ là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa Đông - Tây mà còn là di sản quý giá cần được gìn giữ và phát huy cho đến ngày nay./.

Bài, ảnh: Công Đạt/Báo ảnh Việt Nam