ຫວຽດນາມ - ສະຫວັນແຫ່ງອາຫານແຄມທາງ
ອາຫານຕາມຖະໜົນຂອງ ຫວຽດນາມມີຊື່ສຽງໂດ່ງດັງໄປທົ່ວໂລກ ດ້ວຍລາຄາທີ່ເປັນກັນເອງ, ບັນຍາກາດທີ່ໃກ້ຊິດ ແລະ ເປັນມິດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຄວາມສົດໃໝ່, ລົດຊາດທີ່ເປັນເອກະລັກ, ຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ຂອງ ວັດຖຸດິບ ແລະ ການຕົກແຕ່ງທີ່ໜ້າສົນໃຈ... ເພາະສະນັ້ນ ມີບຸກຄົນ ທີ່ມີຊື່ສຽງໃນໂລກຫຼາຍທ່ານຄື ອະດີດປະທານາທິບໍດີ ສ ອາເມລິກາ Barack Obama, ອະດີດທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ອົດສະຕຣາລີ Malcom Turnbull, ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ການາດາ Justin Trudeau ແລະ ມີທັງອະດີດພໍ່ຄົວ ທີ່ມີຊື່ສຽງໂດ່ງດັງເຊັ່ນ ທ່ານ Anthony Bourdain (ສ ອາເມລິກາ), ທ່ານ Gordon Ramsay (ອັງກິດ), ທ່ານ Jamie Oliver (ອັງກິດ)... ຕ່າງກ່າວ ຄໍາຊົມເຊີຍ ເປັນພິເສດ.
ແຕ່ໃດໆ ມາ, ອາຫານຕາມຖະໜົນ ຂອງ ຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ມີຊື່ສຽງ ສຳລັບ ນັກທ່ອງທ່ຽວ ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ນອກຈາກ ອາຫານທີ່ແຊບ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍແລ້ວ, ແຕ່ຍັງຍ້ອນບັນຍາກາດ ການກິນ ຢູ່ຕາມຖະໜົນ ກໍເປັນສິ່ງທີ່ໜ້າສົນໃຈ ເປັນຢ່າງຍິ່ງ ກັບຮ້ານອາຫານນ້ອຍ ໃຫຍ່ທີ່ເປັນກັນເອງ, ລາຄາ ສົມເຫດສົມຜົນ, ຕັ້ງຢູ່ລຽບຕາມທາງໃນ 36 ຖະໜົນເກົ່າແກ່ ທີ່ຄຶກຄື້ນຜູ້ຄົນໄປມາ.
ມີໜັງສືພິມ ແລະ ເວັບໄຊຂ່າວສານທີ່ມີຊື່ສຽງລະດັບໂລກ ເຊັ່ນ CNN, New York Times, The Guardian, National Geographic ໄດ້ລົງຄະແນນສຽງ ແລະ ໃຫ້ກຽດອາຫານ ຮ່າໂນ້ຍ ມາແລ້ວຫຼາຍຄັ້ງແລ້ວ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ “ເຝີ” ເຊິ່ງເປັນ ອາ ຫານ ທີ່ມີຊື່ສຽງ ເຊິ່ງກຳເນີດຂຶ້ນ ໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ XX ແລະ ເຄີຍຖືກ ແມ່ຄ້າຫາບເລາະຂາຍ ຢູ່ ທົ່ວທຸກຫົນແຫ່ງ ໃນຮ່າໂນ້ຍ.
ປັດຈຸບັນ, ເພື່ອຮັບປະກັນຫຼັກອະນາໄມ ດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ຕາມຖະໜົນ, ການຂາຍເຝີແບບຫາບເລາະໃນ ຮ່າໂນ້ຍ ຄືເມື່ອກ່ອນ ເກືອບວ່າ ບໍ່ມີແລ້ວ, ປັດຈຸບັນ ໄດ້ມີຮ້ານຂາຍເຝີ ຕາມຖະໜົນຫຼາຍຂຶ້ນ. ຕົວຢ່າງ ຮ້ານເຝີ ທີ່ມີຊື່ສຽງໃນ ຮ່າໂນ້ຍເຊັ່ນ: ເຝີ ຫຼີກວັກຊື, ເຝີ ບ໋າດດ່ານ, ເຝີ ຖິ່ນ, ເຝີ ຕືລຸ່ນ... ຢູ່ຮ່າໂນ້ຍ, ເຝີໄດ້ຂາຍຢູ່ທົ່ວທຸກແຫ່ງ ແລະ ມີຕະຫຼອດວັນ. ດ້ວຍລາຄາພຽງແຕ່ຊາວ ຫາ ສາມສິບພັນດົ່ງ (ປະມານ 2-3 ໂດລາສະຫະລັດ) ນັກທ່ອງທ່ຽວ ກໍ່ສາມາດ ຊີມ ລົດຊາດ ເຝີ ຮ້ອນໆ ແຊບໆ ພ້ອມທັງເບິ່ງວິຖີຊີວິດ ທີ່ຄຶກຄື້ນ ຕາມທ້ອງຖະໜົນ ຂອງ ຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ຢ່າງໃກ້ຊິດ.
ຖ້າເຝີ ຖືວ່າ ເປັນ “ສັນຍະລັກ ຂອງຊາດ”, ເຂົ້າປຸ້ນຊີ້ນປີ້ງ ແລະ ຈ໋າຢໍ່ ກໍແມ່ນອາຫານສອງເຍື່ອງ ທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງ ຮ່າໂນ້ຍ, ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນໂດ່ງດັງເປັນພິເສດ ເມື່ອປະທານາທິບໍດີ ອາເມລິກາ Barack Obama ແລະ ພໍ່ຄົວທີ່ມີຊື່ສຽງລະດັບໂລກ Anthony Bourdain ໄດ້ເລືອກຮັບປະທານຮ່ວມກັນ ຢູ່ ຮ້ານອາຫານທ້ອງຖິ່ນແຫ່ງໜຶ່ງໃນ ຮ່າໂນ້ຍ.
ເຂົ້າປຸ້ນຊີ້ນປີ້ງ ແມ່ນເຍື່ອງອາຫານ ທີ່ສາມາດກິນໄດ້ທຸກເມື່ອ ແລະ ຫາຊື້ໄດ້ງ່າຍ ຕາມຮ້ານຂ້າງທາງ ຫຼື ໃນຊອຍຕ່າງໆ ຂອງ ຮ່າໂນ້ຍ. ລົດຊາດທີ່ດຶງດູດໃຈ ຂອງເຂົ້າປຸ້ນຊີ້ນປີ້ງ ມາຈາກຊີ້ນປີ້ງ ທີ່ໄດ້ ເອືອບເຄື່ອງເທດແລ້ວນຳໄປປີ້ງ ແລະ ຮັບປະທານເວລາ ຍັງຮ້ອນ ກັບນໍ້າຈໍ້າສົ້ມຫວານ ທີ່ມີໝາກຫຸ່ງ ແລະ ຫົວກາຣົດຊອຍ.
ນອກຈາກອາຫານຕາມຖະໜົນ ທີ່ມີຊື່ສຽງ ທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງ, ຮ່າໂນ້ຍ ຍັງມີອາຫານແຊບໆ ແລະ ລາຄາຖືກອີກຫຼາຍເຍື່ອງ ເຊັ່ນ: ເຂົ້າໜຽວ, ເຂົ້າຈີ່, ແບັ໋ງຢໍ່, ແບັ໋ງໂກ໋ຍ, ແບັ໋ງກວັນ, ແບັ໋ງໂຕມ, ເຂົ້າປຸ້ນ ຫອຍ, ເຂົ້າປຸ້ນທາງ, ເຂົ້າປຸ້ນ ແກງສົ້ມກະປູ, ເຂົ້າປຸ້ນ ລູກຊີ້ນ, ເຂົ້າປຸ້ນ ເຕົ້າຮູ້ປິກຸງ, ເຂົ້າປຽກກະດູກຂ້າງ, ກາເຟໄຂ່... ລາຄາພຽງແຕ່ 20.000 ດົ່ງ (ປະມານ 1 ໂດລາສະຫະລັດ), ທ່ານຈຶ່ງມີອາຫານທີ່ແຊບໆ ແລະ ອີ່ມທ້ອງ ດ້ວຍເຂົ້າຈີ່ ທີ່ໃສ່ເຄື່ອງຕ່າງໆ ຕາມໃຈມັກເຊັ່ນ: ປາເຕ, ໄຂ່, ຊີ້ນໝູ, ຊີ້ນໄກ່ ... ທີ່ມີຂາຍຢູ່ໃນ ຮ້ານຂາຍເຂົ້າຈີ່ ຢູ່ຖະໜົນທຸກແຫ່ງ.
ອາຫານຕາມຖະໜົນ ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນເລື່ອງຂອງອາຫານ, ວິທີກິນ ແລະ ສະຖານທີ່ກິນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງເປັນບ່ອນທີ່ນັກທ່ອງທ່ຽວສາມາດຄົ້ນພົບ ສິ່ງທີ່ໜ້າສົນໃຈ ກ່ຽວກັບຊີວິດ, ວັດທະນະທຳ, ນິໄສໃຈຄໍ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາວ ຮ່າໂນ້ຍ ເວົ້າສະເພາະ ແລະ ຄົນ ຫວຽດນາມເວົ້າລວມ. ເພາະສະນັ້ນ ນັກທ່ອງທ່ຽວ ຕ່າງປະເທດ ຫຼາຍຄົນສົນໃຈ ແລະ ຢາກສຳຜັດກັບອາຫານຕາມຖະໜົນ ເພື່ອເປັນການເຂົ້າເຖິງ ຊີວິດທີ່ໜ້າສົນໃຈຂອງ ນະຄອນຫຼວງ ນັບພັນປີແຫ່ງນີ້ໄດ້ໄວທີສຸດ.
ອີງຕາມການຄົ້ນຄວ້າ ຂອງ ບັນດານັກວິຊາການ, ໃນມໍລະດົກ ດ້ານອາຫານການກິນຂອງ ຫວຽດນາມ, ໃນຈຳນວນອາຫານ 1.700 ລາຍການ, ເຫວ້ ມີເຖິງ 1.300 ລາຍການ. ອາຫານຕາມຖະໜົນ ເຫວ້ ມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກອາຫານພື້ນບ້ານ, ເພາະສະນັ້ນ ລົດຊາດ ກໍເຕັມໄປດ້ວຍລັກສະນະສະເພາະຂອງ ເຫວ້, ນັ້ນແມ່ນເນັ້ນ ລົດຊາດເຂັ້ມຂຸ້ນ, ສີສັນສົດໃສ, ເຜັດ, ຮ້ອນ. ສາມາດກ່າວເຖິງ ບັນດາລາຍການອາຫານ ທີ່ມີຊື່ສຽງເຊັ່ນ: ເຂົ້າປຸ້ນງົວເມືອງ ເຫວ້, ເຂົ້າ ຫອຍກາບກີ້, ເຂົ້າປຸ້ນ ນ້ຳປາແດກ, ເຂົ້າປຸ້ນ ຊີ້ນປີ້ງ, ແບັ໋ງແກງ, ແບັ໋ງ ລອກ, ແບັ໋ງເນີ້ມ... ແລະ ນໍ້າຫວານທຸກຊະນິດ.
ເຖິງແມ່ນວ່າ ເປັນອາຫານຕາມຖະໜົນ, ແຕ່ກໍໄດ້ຮັບອິດທິພົນ ບາງສ່ວນ ຈາກວັດທະນະທຳ ອາຫານການກິນ ໃນພະລາລາຊະວັງ, ອາຫານ ເຫວ້ ຈຶ່ງມີການປຸງແຕ່ງ ແລະ ຕົກແຕ່ງຢ່າງປານີດ, ສີສັນສວຍງາມ, ປະລິມານອາຫານພໍດີ ຫຼື ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ ໜ້ອຍ, ເພື່ອສະແດງເຖິງ ຄວາມງາມສະຫງ່າ, ເນັ້ນການຊີມ ລົດຊາດ ເປັນຫຼັກ ແທນທ່ີຈະກິນຈົນອີ່ມ.
ເມື່ອເວົ້າເຖິງອາຫານຕາມຖະໜົນ ຂອງເຫວ້, ຂາດບໍ່ໄດ້ທ່ີຈະຕ້ອງກ່າວເຖິງ ນັ້ນກໍຄື “ເຂົ້າ ປຸ້ນງົວ ເຫວ້” ເຊິ່ງເປັນອາຫານທີ່ມີຊື່ສຽງ ກັບນ້ຳແກງ ທີ່ເຂັ້ມຂຸ້ນ ດ້ວຍລົດຊາດ ທີ່ຫອມແຊບທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງ ຊີ້ນໝູ, ກະດູກງົວ, ພ້ອມທັງກິ່ນຫອມ ຂອງ ຫົວສີໄຄ ແລະ ນ້ຳປາແດກ, ພ້ອມກັບລົດຊາດເຜັດໆ ຮ້ອນໆ ຂອງ ໝາກເຜັດ, ຊີ້ນງົວຕົ້ມ ຊອຍເປັນຕ່ອນໃຫຍ່ ແລະ ຂາໝູຕົ້ມ ເປື່ອຍພໍດີ. ຮັບປະທານ ຄູ່ກັບ ຜັກສົດນາໆ ຊະນິດ ເຊັ່ນ: ຜັກສະຫຼັດ, ຖົ່ວ ງອກ, ປີກ້ວຍ ຊອຍ, ພ້ອມກັບຜັກຫອມ, ໝາກນາວ ແລະ ໝາກເຜັດ.
ດ້ວຍເຫດນີ້, ໃນຄັ້ງທີ່ ທ່ານ Anthony Bourdain ໄດ້ເດີນທາງມາ ເມືອງ ເຫວ້ ເພື່ອຖ່າຍທຳ ຮູບເງົາ ທີ່ມີຊື່ສຽງ ກ່ຽວກັບ ສິລະປະອາຫານການກິນ “Anthony Bourdain: Parts Unknown” ເພື່ອອອກອາກາດທາງຊ່ອງ CNN, ເພິ່ນໄດ້ກ່າວວ່າ: “ເຂົ້າປຸ້ນງົວ ເຫວ້ ແມ່ນແກງຊຸບທີ່ແຊບທີ່ສຸດໃນໂລກ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍໄດ້ຊີມ!”. ແລະ ໃນການເປີດຕົວລາຍການ, CNN ໄດ້ກ່າວຢ່າງບໍ່ລັງເລໃຈວ່າ: “ຫາກທ່ານ ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມ ເມືອງ ເຫວ້, ພາກກາງຂອງ ຫວຽດນາມ, ແຕ່ບໍ່ໄດ້ລອງຊີມ ເຂົ້າປຸ້ນງົວ ເຫວ້ ທີ່ຕະຫຼາດ ດົງບາ ກໍຖືວ່າ ເປັນເລື່ອງ ທີ່ໜ້າເສຍດາຍຢ່າງຍິ່ງ. ນັ້ນແມ່ນອາຫານມີລົດຊາດທີ່່ດີເລີດ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບການປຸງແຕ່ງ ຈາກສ່ວນປະກອບຫຼັກຄື ຊີ້ນໝູ ແລະ ກະດູກງົວ.”.
ໃນປີ 2023, ເຫວ້ ໄດ້ຮັບການຈັດອັນດັບ ທີ 28 ໃນບັນຊີລາຍ ຊື່ “100 ເມືອງທີ່ມີອາຫານ ດີທີ່ສຸດໃນໂລກ” ຂອງ Taste Atlas, ເວັບໄຊຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ດ້ານອາຫານ ທີ່ມີຊື່ສຽງ ລະດັບໂລກ, ໃນນັ້ນມີອາຫານຕາມຖະໜົນທີ່ມີຊື່ສຽງ ເປັນທີ່ຮູ້ຈັກກັນດີ ເຊັ່ນ: ເຂົ້າປຸ້ນງົວ ເຫວ້, ແບັ໋ງລອກ, ແບັ໋ງເນີ້ມ, ເຂົ້າຫອຍກາບກີ້, ເຂົ້າປຸ້ນ ນ້ຳປາແດກ, ແໜມລຸ້ຍ, ນໍ້າຫວານ...
ນອກຈາກ ເຫວ້ ແລ້ວ, ບັນດາທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆ ຢູ່ພາກກາງຄື: ດ່າໜັງ, ກວ່າງນາມ, ກວ່າງຫງາຍ, ບິ່ງດິ້ງ, ແຄ໋ງຮ່ວາ... ກໍ່ມີອາຫານຕາມຖະໜົນ ທີ່ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍຊະນິດ. ສາມາດເວົ້າເຖິງອາຫານ ແຊບໆ ທີ່ມີຊື່ສຽງຫຼາຍເຍື່ອງເຊັ່ນ: ໝ່ີ ກວ່າງ, ກາວເລົ່າ, ເຂົ້າປຸ້ນ ປາ, ເຂົ້າຈີີ່, ແບັ໋ງແຊ່ວ, ແບັ໋ງຫອຍ, ເຂົ້າຂາໄກ່...
ຖ້າອາຫານ ຮ່າໂນ້ຍ ແລະ ເຫວ້ ມີລັກສະນະ ລະອຽດອ່ອນ ເຊິ່ງເປັນຕົວແທນໃຫ້ອາຫານພາກເໜືອ ແລະ ພາກກາງ, ອາຫານ ໄຊງ່ອນ-ນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ ແມ່ນສິ່ງຍອດຍິ່ງ ຂອງ ສິລະປະອາຫານການກິນ ຂອງພາກໃຕ້ ດ້ວຍຮູບແບບທີ່ລຽບງ່າຍ ແລະ ໃກ້ຊິດກັບຊີວິດປະຈຳວັນ.
ຕົວຢ່າງ: ເຂົ້າປາຍ ເລີ່ມຈາກອາຫານ ຂອງ ຜູ້ອອກແຮງງານ ທີ່ ປຸງແຕ່ງ ຈາກເຂົ້າຫັກ. ຕໍ່ມາດ້ວຍລົດຊາດທີ່ກິນງ່າຍ ແລະສາມາດ ເຂົ້າກັນໄດ້ກັບອາຫານຫຼາຍຢ່າງເຊັ່ນ: ປີ້ງກະດູກຂ້າງໝູ, ຜັກດອງ, ໄຂ່ດາວ... ເຂົ້າປາຍຈຶ່ງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມ ແລະ ມີວິທີປຸງແຕ່ງທີ່ຫຼາກຫຼາຍ. ພ້ອມກັບອາຫານ ຊະນິດນີ້ ຍັງມີ ນໍ້າແຈ່ວ ແລະ ນໍ້າແກງ ຖ້ວຍໜຶ່ງ. ຮັບປະທານຢູ່ຂ້າງຖະໜົນ, ຂ້າງເຕົາປີ້ງ ທີ່ສົ່ງກິ່ນຫອມ ໄດ້ກາຍເປັນຮູບພາບ ທີ່ເປັນ ເອກະລັກ ຂອງ ອາຫານຂ້າງຖະໜົນ ຂອງຊາວເມືອງ ໄຊງ່ອນ.
ປັດຈຸບັນ, ເຂົ້າປາຍ ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນອາຫານ ສາມັນຊົນ, ແຕ່ໄດ້ ຮັບການຍົກລະດັບໃຫ້ກາຍເປັນອາຫານພິເສດ ໃນຮ້ານອາຫານ ແລະ ໂຮງແຮມຫຼາຍແຫ່ງ ເພື່ອຕອບສະໜອງ ຄວາມຕ້ອງການ ທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ຂອງ ນັກທ່ອງທ່ຽວ. ຮ້ານເຂົ້າປາຍ ທີ່ມີຊື່ສຽງໃນ ໄຊງ່ອນ ໄດ້ກາຍເປັນຈຸດນັດພົບ ດ້ານອາຫານ ທີ່ນັກທ່ອງທ່ຽວ ບໍ່ຄວນພາດ ເຊັ່ນ: ເຂົ້າປາຍ ຟຸກ ລົກ ຖໍ້, ເຂົ້າປາຍ ກະດູກຂ້າງ ບາເກື່ອງ, ເຂົ້າປາຍ ມົກ, ເຂົ້າປາຍ ກາລີ (ລ້ວນແຕ່ຢູ່ໃນເຂດເມືອງ 1), ເຂົ້າປາຍ ຫງວຽນວັນກື່ (ເຂດເມືອງ 5), ເຂົ້າປາຍ 3 ກ່ຽນ (ເຂດເມືອງ 3), ເຂົ້າປາຍ ບ໊າຍຣາກ ໄຊງ່ອນ (ເຂດເມືອງ 4)...
ນອກຈາກເຂົ້າປາຍ, ແບ໋ັງແຊ່ວ ກໍຍັງເປັນ ລາຍການອາຫານທີ່ມີຊື່ສຽງ ຂອງແຖບດິນແຫ່ງນີ້. ວິທີເຮັດ ແບ໋ັງແຊ່ວ ຂ້ອນຂ້າງງ່າຍ. ໂດຍນຳເອົາ ແປ້ງເຂົ້າ ປະສົມກັບນໍ້າ ໃຫ້ພໍດີ ແລ້ວຕັກລົງໃສ່ໝໍ້ນ້ຳມັນຮ້ອນ ເພື່ອໃຫ້ເກີດ ເປັນແຜ່ນແປ້ງມົນບາງໆ, ຈາກນັ້ນໃສ່ສ່ວນປະກອບຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ຖົ່ວງອກ, ຊີ້ນໝູ, ກຸ້ງ... ລົງເທິງແຜ່ນແປ້ງແລ້ວຈືນໃຫ້ສຸກ.ໃນຂະນະທີ່ຈືນ, ແບັ໋ງ ຈະມີສຽງດັງ “ແຊ່ວໆ”, ບາງທີດ້ວຍເຫດນັ້ນ ຈິ່ງເອີ້ນ ອາຫານນີ້ວ່າ ແບັ໋ງແຊ່ວ. ການໄດ້ຊີມລົດຊາດ ແບ໋ັງແຊ່ວ ຮ້ອນໆ ພ້ອມກັບຜັກຫອມທຸກຊະນິດ ແລະ ນໍ້າປາ ດອງໝາກເຜັດ, ກະທຽມ ແມ່ນປະສົບການຕົວຈິງ ທີ່ໜ້າຈົດຈຳສຳລັບນັກທ່ອງທ່ຽວ.
ບົດ ແລະ ພາບໂດຍ: ເງິນຮ່າ, ແທງຮ່ວາ, ທົງທ້ຽນ, ເຊີນເຫງ້ຍ - ແປໂດຍ: ບິກລຽນ