ត្រាងអាន (Trang An) - ទិសដៅនៃអច្ឆរិយៈ
ជាបន្តបន្ទាប់ទទួលការជ្រើសរើសនៃវិស័យទេសរណ៍ពិភពលោកលើកតំកើងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌និងធម្មជាតិពិភពលោក ត្រាងអាន (Trang An)(ខេត្ត នីញប៊ិញ (Ninh Binh)) កំពុងក្លាយជាទិសដៅថ្មីសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុក និងបរទេស ដោយសារតម្លៃវប្បធម៌ពិសេសខាងជំនឿសាសនា និងទេសភាពធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យ។
ចំណុចពិសេសនៃជំនឿសាសនា"រាជធានីថ្ម"
ទឹកដី នីញប៊ិញ (Ninh Binh) ត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយភ្នំថ្មកំបោរដ៏រកេតរកូត អស្ចរ្យ ដូចជាជញ្ជាំងនៃកំពែងដ៏រឹងមាំ។ ជាង ៣០ពាន់ឆ្នាំមុន ខេត្ត នីញប៊ិញ (Ninh Binh) គឺជាកន្លែងដែលមនុស្សបុរេប្រវត្តិជ្រើសរើសជាកន្លែងប្រមូលផ្តុំ និងរស់នៅ។ ហ័រលឺ (Hoa Lu) ស្ថិតនៅកណ្តាលជួរភ្នំថ្មកំបោរនេះ ហើយធ្លាប់ជាអតីតរាជធានីនៃប្រទេសវៀតណាម ក្រោមរាជកាលទាំងបីគឺ ស្តេច ឌីញ - លេ - លី (Dinh - Le – Ly) តាំងពីឆ្នាំ ៩៦៨ រហូតដល់ឆ្នាំ ១០១០។ ប្រវត្ដិវិទូក៏បានហៅ ហ័រលឺ (Hoa Lu) ជា "រាជធានីថ្ម"។
ឆ្លងកាត់ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរអង្វែងរបស់ប្រទេសជាតិ ជាងមួយពាន់ឆ្នាំចាប់តាំងពី ហ័រលឺ (Hoa Lu) ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច យោធា វប្បធម៌ និងជំនឿសាសនារបស់ប្រទេស ដោយឆ្លងកាត់ការឈានឡើង ធ្លាក់ចុះ ដោយសឹកសង្គ្រាម អតីតរាជធានី ហ័រលឺ (Hoa Lu) នៅតែជាកន្លែងប្រមូលផ្តុនៃថាមពលភ្នំ និងទន្លេនៃជំនឿសាសនារបស់ប្រជាជាតិ ជាមួយនឹងស្ថាបត្យកម្មវត្តអារាម វិមានតម្កល់សព ប្រាសាទ និងស្លាកស្នាមនៃអតីតរាជធានីក្នុងយុគសម័យត្រចះត្រចង់។
ស្ថិតនៅក្នុងឃុំ ទ្រឿងអៀន (Truong Yen) ដែលជាភាគកណ្តាលនៃកំពែងខាងកើត (Dong) របស់អតីតរាជធានី ហ័រលឺ (Hoa Lu) កាលពីអតីតកាល ប្រាសាទស្តេច ឌីញទៀនហ័ង (Dinh Tien Hoang) មានទីតាំងដ៏ល្អខាងហុងស៊ុយ។ ខាងមុខប្រាសាទនេះគឺភ្នំ ម៉ាអៀន (Ma Yen) ដែលជាកន្លែងតម្កល់សពរបស់ស្តេច ឌីញ (Dinh) ដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិ អាចគយគន់ភាពស្រស់ស្អាតនៃទន្លេភ្នំ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងរាជកាលស្តេច លី (Ly) តាមរូបរាងស្ថាបត្យកម្មអតីតរាជធានី បន្ទាប់មកត្រូវបានសាងសង់ឡើងវិញក្នុងរាជកាលលេ (Le) (ពីឆ្នាំ ១៤២៨ - ១៧៨៩) ។
គឺជាសំណង់មានស្ថាបត្យកម្មពិសេសរបស់ប្រទេសវៀតណាម ដែលបានសាងសង់ក្នុងសតវត្សទី ១៧ ប្រាសាទស្តេច ឌីញ ទៀនហ័ង (Dinh Tien Hoang) គឺបណ្តុំសំណង់ដ៏អស្ចារ្យ និងស្មុគ្រស្មាញ ដូចជា ក្លោងទ្វារ ង៉ម៉ូន (Ngo Mon) ភ្នំក្លែងក្លាយ ស្រះផ្កាឈូក សួនផ្កា ក្លោងទ្វារខាងក្រៅ ខ្លោងទ្វារខាងក្នុង រួមជាមួយវិមានសក្ការៈចំនួនបី ធៀនហឿង (Thien Huong) និងខាងក្រោយ។ នៅខាងចុងក្រោយបង្អស់ មានរូបសំណាកស្តេច ឌីញ (Dinh) និងរាជបុត្ររបស់ស្ដេចអង្គនេះ។ ប្រាសាទស្តេចឌីញ (Dinh) នៅតែមានវត្ថុបុរាណដ៏មានតម្លៃដូចជា ដំរីគាល់មួយគូ និងរាជដំណាក់ថ្មឆ្លាក់នាគមួយគូរ ដែលធ្វើពីថ្មពណ៌ខៀវ និងមានស្នាមចម្លាក់ដ៏ប្រណិត។
ទន្ទឹមនឹងប្រាសាទស្ដេច ឌីញ (Dinh) ចម្ងាយប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រ គឺជាប្រាសាទស្តេច លេដាយហាញ (Le Dai Hanh) ដែលមានទ្រង់ទ្រាយតូចជាងបន្តិច។ នៅមុខប្រាសាទគឺជាទីលានកណ្តាលនៃអតីតរាជធានី ហ័រលឺ (Hoa Lu) ខាងក្រោយប្រាសាទគឺជាបារាយទឹកការពារអតីតរាជធានី នាអតីតកាលគឺព័ទ្ធជុំវិញជើងភ្នំ ដៀវ (Dia) ។ សព្វថ្ងៃនេះ ប្រាសាទស្តេច លេ (Le) នៅសេសសល់តែស្លាកស្នាមនៃស្ថាបត្យកម្មបុរាណ ជាមួយនឹងចម្លាក់ដ៏វិចិត្រនិងទាំងគ្រឹះនៃអតីតរាជវាំង ផងដែរ។
ដោយចាត់ទុកប្រាសាទរបស់ស្តេច ឌីញ (Dinh) និងស្តេច លេ (Le) ជាបេះដូងនៃកេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រអតីតរាជធានី ហ័រលឺ (Hoa Lu) ព័ទ្ធជុំវិញមានកាំប្រហែល ២០ គីឡូម៉ែត្រ មានប្រាសាទ និងអារាមរាប់ពាន់ខ្នងជាទីសក្ការៈបូជាអ្នកមានគុណូបការៈ និងវីរបុរសក្នុងរាជកាល ឌីញ (Dinh) - លេ (Le) (ក្នុងដំណាក់កាល ៩៨០ – ១០០៩) ជាមួយនឹងស្ថាបត្យកម្មថ្មពិសេស។ ជាឧទាហរណ៍ដូច ប្រាសាទ ថៃវី (Thai Vi) - ជាប្រាសាទដ៏សក្តិស័ទ្ធ តាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ជាកន្លែងសក្ការៈបូជាស្តេចក្នុងរាជកាល ត្រឹន (Tran)។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅខាងស្តាំដៃទន្លេ ងយ៉ាង (Ngo Giang) នៅខាងឆ្វេងមានភ្នំ កុយលីញ (Coi Linh) ការចុះសម្រុងគ្នារាប់ពាន់ឆ្នាំបានបង្កើតជារឿងព្រេងអំពីតំបន់ តាមកុក (Tam Coc) ដែលគេកំណត់នាមដាក់ឈ្មោះថា "ឈូងសមុទ្រ ហាឡុង (Ha Long) នៅលើដីគោក"។
មិនត្រឹមតែជាកន្លែងសក្តិសិទ្ធដែលមានប្រាសាទ អារាមជាច្រើនប៉ុណ្ណោះទេ ត្រាងអាន (Trang An) ក៏ជាទីកំណើតនៃព្រះពុទ្ធសាសនាវៀតណាមផងដែរ។ ត្រលប់ទៅរកប្រវត្តិសាស្ត្រនៃរាជកាល លី (Ly) សង្ឃរាជង្វៀនមីញខុង (Nguyen Minh Khong) បានជ្រើសរើស បាយឌីញ (Bai Dinh) ជាកន្លែងបួស កសាងវត្តពុទ្ធសាសនា និងរៀបចំពិធីបង្សុកូលជូនមហាជន ធ្វើឱ្យតំបន់ ហ័រលឺ (Hoa Lu) - បាយឌីញ (Bai Dinh) ក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងប្រទេសវៀតណាម ក្នុងសតវត្សទី ១០។
រួមជាមួយនឹងសុទ្ធចិត្ត បុណ្យផលកាសាងរបស់ប្រជាជនវៀតណាមជាច្រើនជំនាន់ សព្វថ្ងៃនេះតំបន់ជំនឿសាសនា ភ្នំបាយឌីញ (Bai Dinh) ស្ថិតនៅក្នុងឃុំ យ៉ាស៊ីញ (Gia Sinh) ស្រុក យ៉ាវៀន (Gia Vien) មានផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតា ជាមួយនឹងសំណង់ស្ថាបត្យកម្មព្រះពុទ្ធសាសនាជាច្រើនធំៗ និងអស្ចារ្យ បានបង្កើតឯកទគ្គកម្មជាច្រើន ដូចជា៖ វត្តជាមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជំនឿសាសនាធំបំផុតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ វត្តមានព្រះពុទ្ធបដិមាលាបពណ៌មាសធំបំផុតនៅអាស៊ី វត្តមានរបៀងបដិមាព្រះអរហន្តវែងជាងគេនៅអាស៊ី វត្តមានចេតិយខ្ពស់ជាងគេនៅអាស៊ីដែលតម្កល់ព្រះសារីរិកធាតុនិងបដិមាព្រះសិអារ្យមេត្រីធ្វើពីសំរិទ្ធដ៏ធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
គម្លាតពីវត្ត បាយឌីញ (Bai Dinh) ប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទៅតាមទិសខាងជើង វត្ត ប៊ិចដុង (Bich Dong) (ភូមិ ដាមខេត្រុង (Dam Khe Trong) ឃុំ នីញហាយ (Ninh Hai) ស្រុក ហ័រលឺ (Hoa Lu)) គឺជារមណីយដ្ឋានដ៏ល្បីល្បាញមួយរបស់ខេត្ត នីញប៊ិញ (Ninh Binh) ហើយត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា "រូងស្រស់ស្អាតលេខពីរនៃទិសខាងត្បូង" ។ នេះជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មបុរាណ ជាកន្លែងមានការចុះសម្រុងគ្នារវាងភ្នំ រូងភ្នំ និងវត្តអារាម លេចចេញនៅកណ្ដាលព្រឹទ្ធព្រឹក្សពណ៌បៃតង ប្រៀបដូចជាគូរគំនូរ ទេសភាពធម្មជាតិដែលចម្រុះលក្ខណៈនៃតំបន់ស័ក្តិសិទ្ធិដ៏អាថ៌កំបាំងនេះ។
គោលដៅថ្មីនៃពិភពលោក
ជួរភ្នំថ្មកំបោរនៅខេត្ត នីញប៊ិញ (Ninh Binh) បង្កើតឡើងដោយដំណើរការភូគព្ពសាស្ត្រជាង ៣០០លានឆ្នាំមុន ដែលបានបង្កើតទេសភាព ត្រាងអាន (Trang An) ត្រូវបានអង្គការ UNESCO ទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងធម្មជាតិពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។
ត្រាងអាន (Trang An) ត្រូវបានគេប្រដូចទៅនឹង "ឈូងសមុទ្រ ហាឡុង (Ha Long) លើដីគោក" ជាមួយនឹងភាពស្រស់ស្អាតដ៏អស្ចារ្យបានបង្កើតឡើងដោយប្រព័ន្ធភ្នំ និងថ្មមានរូបរាងផ្សេងៗ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងលើផ្ទៃទឹកទន្លេ និងទឹកជ្រោះតូចបត់បែន និងតភ្ជាប់រវាងរូងភ្នំ និងជ្រលងធម្មជាតិ។ ភាពចុះសម្រុងគ្នារវាងថ្ម ទន្លេ ព្រៃឈើ និងមេឃនៅ ត្រាងអាន (Trang An) បង្កើតពិភពធម្មជាតិដ៏រស់រវើក និងទាក់ទាញ។ នេះក៏ជាកន្លែងអភិរក្ស និងមានប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃលិចទឹក ព្រៃលើភ្នំថ្មកំបោរ បន្សល់ទុកស្លាកស្នាមជាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងកេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ពិសេស។
ស្ថិតក្នុងប្រព័ន្ធទេសចរណ៍អេកូឡូស៊ី ត្រាងអាន (Trang An) រមណីយដ្ឋាន តាមកុក - ប៊ិចដុង (Tam Coc - Bich Dong) ជាគោលដៅទេសចរណ៍ដ៏ទាក់ទាញមួយរបស់ខេត្ត នីញប៊ិញ (Ninh Binh) ។ តាមកុក (Tam Coc) មានន័យថា ល្អាងចំនួន ៣ រួមមាន ល្អាង កា (Ca) ល្អាង ហាយ (Hai) និងល្អាង បា (Ba) ។ តាមរដូវកាលនីមួយៗ ល្អាង តាមកុក (Tam Coc) តែងតែទាក់ទាញអ្នកទេសចរឱ្យមកទស្សនាសោភណ្ឌភាពដែលធម្មជាតិបានផ្ដល់ជូនដល់កន្លែងនេះ។ កន្លែងដ៏ល្អបំផុត ដើម្បីគយគន់ទេសភាព តាមកុក (Tam Coc) ពីខាងលើគឺ ហាងមួ (Hang Mua) ។ បន្ទាប់ពីឡើងកាំថ្មជិត ៥០០កាំ លំហរនៅខាងមុខភ្ញៀវទេសចរណ៍មើលទៅដូចជាផ្ទាំងគំនូរទេសភាពដ៏ស្រស់បំព្រង រួមមាន៖ ព្រៃ ភ្នំ ប្លប់ដើមឈើ និងទន្លេបត់បែនយ៉ាងទន់ភ្លន់។
ពីវត្ត ប៊ិចដុង (Bich Dong) ធ្វើដំណើរតាមផ្លូវគោកប្រហែល ៤ គីឡូម៉ែត្រ ភ្ញៀវនឹងមកដល់ ធុងញ៉ាម (Thung Nham) - ទឹកដីនៃបក្សីជាច្រើនប្រភេទ។ សួនបក្សី ធុងញ៉ាម (Thung Nham) ជាជម្រករបស់សត្វស្លាបជាង ៤០០ ប្រភេទ ច្រើនបំផុតគឺកុក ក្រសារ ប្រវឹក គ្រលេងគ្រលោង សារិកាថ្ម... និងប្រភេទសត្វស្លាបកម្រមួយចំនួនដែលមានឈ្មោះក្នុងសៀវភៅក្រហម។ ភាពស្រស់ស្អាតនៃធុងញ៉ាម (Thung Nham) គឺជាការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងភាពអស្ចារ្យ និងភាពស្រស់ស្រ្អាតនៃភ្នំថ្ម និងរូងភ្នំដែលមានជ្រលង និងដើមឈើបៃតងជាច្រើនប្រភេទ... ធ្វើឱ្យទេសភាពនៅទីនេះកាន់តែធំទូលាយ និងគួរឱ្យរ៉ូមែនទិកដែលជួយឱ្យភ្ញៀវទេសចរណ៍ទទួលបាននូវបទពិសោធន៍មួយដ៏រំភើបរីករាយ។
អ្នកសារព័ត៌មាន Toshiyuki Hayakawa (កាសែត Sekai Nippo ទីក្រុងតូក្យូ - ជប៉ុន) មានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង និងកោតសរសើរភាពស្រស់ស្អាតនៃទេសភាព ត្រាងអាន (Trang An)៖ «ទន្លេ ភ្នំថ្មកំបោរ រូងភ្នំដែលមានថ្មដុះដ៏ភ្លឺចាំង ប្រាសាទវត្តបុរាណ ធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង។ ទេសភាពដ៏ស្ងប់ចិត្តមួយ។ បន្ទាប់ពីត្រឡប់ទៅប្រទេសជប៉ុនវិញ ខ្ញុំនឹងសរសេរអត្ថបទមួយ ដើម្បីណែនាំដល់ប្រជាជនជប៉ុនអំពីទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាត នៃប្រទេស និងប្រជាជនវៀតណាម។ ខ្ញុំចង់មានឱកាសត្រឡប់មកទីនេះម្តងទៀត”./.
អត្ថបទ៖ នីញឌឹកភឿង ថុងថៀន
រូបថត៖ ង្វៀនថាំង តឹតសើន នីញឌឹកភឿង លឹវត្រុងថាំង ផាម គ្វឹកយុង កាសែតរូបភាពវៀតណាម
បច្ចេកទេស ក្រាហ្វិក៖ ត្រាងញុង