តំបន់ថ្មផ្ការីក
ខ្ពង់រាបថ្ម ដុងវ៉ាន់ (Dong Van) (ខេត្ត ហាយ៉ាង (Ha Giang) - ជាកន្លែងដែលមានភូមិសាស្ត្រ និងអាកាសធាតុអាក្រក់ ជាកន្លែងដែលមនុស្ស "រស់នៅលើថ្ម ស្លាប់ទៅកប់ក្នុងថ្ម" ហើយជាកន្លែង "ដីរាបស្មើមិនបានបីជំហាន"។ ក្នុងរដូវផ្ការីក ផ្កាម៉ាក់ខៃ ផ្កាព្រូន ផ្កាស្ពៃ ស្រាប់តែរីកស្គុះស្គាយ កម្លាយតំបន់ថ្មប្រផេះក្លាយទៅជាស្រស់ស្អាតមិនធម្មតា។
ខ្ពង់រាបថ្ម ដុងវ៉ាន់ (Dong Van) គឺជាតំបន់ភូគព្ភសាស្ត្រ និងមានអាកាសធាតុពិសេស។ កម្ពស់ដូចគ្នាទៅនឹងខ្ពង់រាបថ្ម ប៉ុន្តែនៅពេលដែលផ្កាម៉ាក់ខៃ នៅភ្នំ មៅសើន ( Mau Son) ( ខេត្ត ឡាងសើន (Lang Son)) ស្រុក បាតសាត (Bat Xat) Sa Pa (ខេត្ត ឡាយកាយ (Lao Cai)) និងទីរួមខេត្ត ម៉ុកចូវ (Moc Chau) (ខេត្ត សើនឡា(Son La)) កំពុងរីក ដើម្បីស្វាគមន៍និទាឃរដូវ ផ្កាម៉ាក់ខៃ នៅខ្ពង់រាបនេះ មិនទាន់រីកនៅឡើយ ហើយនៅដេកសម្ងំក្នុងអព្ទនៃតំបន់ភ្នំ។ នៅពេលដែលផ្កាម៉ាក់ខៃចុងក្រោយ នៅក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀត បានជ្រុះចាកមែកអស់ ផ្កាម៉ាក់ខៃនៃខ្ពង់រាបថ្មនេះ ទើបចាប់ផ្តើម "រីក" ។
ប៉ុន្តែពេលដែលផ្កាម៉ាក់ខៃនៅទីនេះរីក ក៏មិនអាចកំណត់ពេលមុនបានដែរ។ វាអាចរីកបន្ទាប់ពីបុណ្យតេតប្រពៃណីរបស់ប្រជាជនវៀតណាម វាអាចរីកនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមួយ (តាមចន្ទគតិ) ឬវាអាចរីកនាដាច់ខែមួយ (តាមចន្ទគតិ) ឬឈានចូលក្នុងខែពីរ (តាមច័ន្ទគតិ) ក៏មាន។ ផ្កាម៉ាក់ខៃរីកពេលណានោះ មិនត្រឹមតែអាស្រ័យលើអាកាសធាតុក្នុងឆ្នាំនោះត្រជាក់តិច ឬច្រើនប៉ុណ្ណោះ នៅទាំងអាស្រ័យលើកត្តាអាថ៌កំបាំងដទៃទៀត។
ពិតជាអសមត្ថភាព ខណៈពេលពណ៌នាអំពីភាពស្រស់ស្អាតនៃផ្កាម៉ាក់ខៃ នៅក្នុងតំបន់ខ្ពង់រាបថ្ម។ផ្កាម៉ាក់ខៃក៏មានត្របកចំនួនប្រាំ ពណ៌ផ្កាឈូកស្រស់ ជាដើម ប៉ុន្តែផ្កានេះមានត្របកផ្កាក្រាស់ ធំ ជាង។ ដើមម៉ាក់ខៃត្រូវទប់ទល់នឹងអាកាសធាតុអាក្រក់ នៅតំបន់ខ្ពង់រាបថ្ម៖ ខ្វះទឹក ខ្វះដី ត្រូវតស៊ូចាប់ជាប់នឹងថ្ម ដើម្បីលូតលាស់ ប្រឈមមុខនឹងព្រះអាទិត្យដ៏ក្ដៅគគុកនៃរដូវក្តៅ និងត្រជាក់ខ្លាំងនៃរដូវរងា ដូច្នេះហើយត្របកផ្កាម៉ាក់ខៃ នៃតំបន់ខ្ពង់រាបថ្ម មិនស្តើង និងមិនទន់ខ្សោយបានឡើយ។ ផ្កាប្រភេទនេះបង្ហាញសម្រស់នៅក្នុងអ័ព្ទដ៏ត្រជាក់ ដូចជាភ្លើងតូចបំភ្លឺដ៏កក់ក្តៅ។ មែកនៃដើមផ្កាម៉ាក់ខៃនីមួយៗ រីកស្គុះស្គាយ ប្រៀបដូចជាអណ្តាតភ្លើងបានបណ្តេញភាពត្រជាក់។
នៅតាមបណ្តោយផ្លូវ ហាញភុក (Hanh Phuc) (ផ្លូវជាតិលេខ ៤C) ពីទីក្រុង ហាយ៉ាង (HaGiang) ឆ្លងកាត់ស្រុកចំនួន ៤ នៃតំបន់ខ្ពង់រាបថ្ម៖ ក្វានបា (Quan Ba) អៀនមិញ (Yen Minh) មែវវ៉ាក់ (Meo Vac) ដុងវ៉ាន់ (Dong Van) មិនមែនកន្លែងណាគ្មានផ្កាម៉ាក់ខៃរីក។ ដើមផ្កាម៉ាក់ខៃឈរជាបន្តបន្ទាប់គ្នា តាមដងផ្លូវឡើងលើចង្កេះភ្នំថ្មដ៏ចោត ពីជើងរបងថ្ម ជិតជញ្ជាំងដី គ្របដណ្តប់លើដំបូលប្រក់ក្បឿង យិនយ៉ាង មកដល់ទឹកជ្រោះនិង ព្រៃមាត់ជ្រោះភ្នំដ៏ជ្រៅ នៅវាលថ្មដ៏ធំសម្បើម។ នៅក្រោមជើងបង្គោលទង់ជាតិ លូងគូ (Lung Cu) ពណ៌នៃផ្កាម៉ាក់ខៃរីកត្រចះត្រចង់ ក្នុងជំនោរខ្យល់បក់ដ៏ត្រជាក់។ ចម្រុះជាមួយនឹងពណ៌ផ្កាឈូកនៃផ្កាម៉ាក់ខែ គឺជាពណ៌សសុទ្ធនៃផ្កាព្រូន និងផ្កាសារី។ ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃដំបូងនៃឆ្នាំថ្មី ពេលមកកាន់ភូមិនានា នៅតំបន់ខ្ពង់រាបថ្ម ភ្ញៀវទេសចរនឹងមានអារម្មណ៍ថា ពួកហាក់ដូចជាត្រូវវង្វែងចូលក្នុងពិភពទេពនិករ ព្រោះពណ៌សនៃផ្កាជម្ពូគ្របដណ្តប់លើភ្នំដែល បង្កើតទេសភាពធម្មជាតិដ៏ស្រស់ស្អាត។
រដូវផ្កាព្រូនរីក នៅខេត្ត ហាយ៉ាង (Ha Giang) ចាប់ពីដើមខែកុម្ភៈ ដល់ចុងខែមីនា។ ភ្ញៀវទេសចរអាចសម្របខ្លួនក្នុងពណ៌ផ្កា នៅតំបន់ខ្ពង់រាបថ្ម ដុងវ៉ាន់ (Dong Van)។ ទន្ទឹមនឹងផ្កាម៉ាក់ខៃ និងផ្កាព្រូនជ្រលងភ្នំ នៅមានមានពណ៌លឿងភ្លឺនៃផ្កាស្ពៃ។ ពីក្លោងទ្វារមេឃ - ក្វានបា (Quan Ba) ដល់ទីរួមស្រុក ដុងវ៉ាន់ (Dong Van) គឺជា "រូបភាព" នៃរដូវផ្កាស្ពៃពណ៌លឿង។
នៅខ្ពង់រាបថ្ម ដុងវ៉ាន់ (Dong Van) អ្នកគ្រាន់តែឈរនៅលើចិញ្ចើមផ្លូវ ជើងភ្នំ ចង្កេះភ្នំទាប ឬ
សូម្បីតែញកថ្មខ្ពស់ៗ អ្នកអាចគយគន់កម្រាលព្រំផ្កាស្ពៃពណ៌លឿងដ៏អស្ចារ្យ។ ពេលវេលាដ៏
អស្ចារ្យបំផុត គឺនៅពេលព្រះអាទិត្យរះ ឬពេលព្រះអាទិត្យលិច ដែលធ្វើឱ្យទេសភាពវាលស្ពៃ កាន់តែស្រស់ស្អាត និងភ្លឺចែងចាំង។
ក្រុមអ្នកជិះម៉ូតូទៅទេសចរណ៍ ម៉ូតូធុនធំ ធ្វើដណើរជាបន្តបន្ទាប់គ្នា ដែលទៅពីដុងវ៉ាន់ (Dong Van) ដល់ ម៉ែវវ៉ាក់ (Meo Vac) ធ្វើឲ្យពួកគេរឹតតែរំភើបចិត្ត។ មនុស្សម្នាប្រជែងគ្នាទៅថតផ្កា។
បើសិនរដូវរងាកាន់តែត្រជាក់ ខណៈនិទាឃរដូវឈានចូលដល់ផ្កាមានពណ៌កាន់តែស្រស់។
ហាក់បីដូចជាអ្នករស់នៅក្នុងតំបន់ខ្ពង់រាប គេមិនមានទម្លាប់យកផ្កាចូលក្នុងផ្ទះទេ ផ្ការីកដោយសេរីនៅលើវាលភ្នំ ក្នុងវាលស្រែ។ ផ្កាបានយកឈ្នះលើអាកាសធាតុអាក្រក់នៃតំបន់ព្រៃភ្នំ។ ផ្កាដូចនារីជនជាតិម៉ុង (Mong) ដាវ (Dao) ឡូឡូ (Lo Lo) យៃ (Giay).. ស្រស់ស្អាត ស្លូតត្រង់៕
- អត្ថបទ៖ ថុងធៀន - រូបថត៖ ង្វៀនថាំង, ហ្វ័ងហា, ត្រឹនហៀវ, ថុងធៀន / VNP