"វិមាន" ថ្មដុះនៅខាងដើមនៃមាតុភូមិ
រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) បានបង្កើតភាពអាថ៌កំបាំង ជំរុញឱ្យភ្ញៀវទេសចរមកកាន់ទឹកដីនៅខាងដើមនៃមាតុភូមិ ខេត្ត កាវបាំង (Cao Bang) ដើម្បីស្វែងយល់ និងទទួលពិសោធន៍អំពី "វិមាន" ថ្មដុះ ដ៏ស្រស់ស្អាត ភ្លឺចែងចាំង ដោយអាថ៌កំបាំង។
រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) ស្ថិតនៅភូមិ ហ្គូន (Gun) ឃុំ ដាមធុយ ( Dam Thuy) ស្រុក ទ្រូងខាញ (Trung Khanh) ។ មានរឿងតំណាលថា កាលពីអតីតកាល មានសត្វខ្លាដ៏កាចសាហាវជាច្រើនក្បាលរស់នៅក្នុងរូងភ្នំ ហើយបញ្ចេញសំឡេងគ្រហឹមទាំងថ្ងៃទាំងយប់ ដូច្នេះហើយជនជាតិតៃ (Tay) នៅទីនេះ បានដាក់ឈ្មោះរូងភ្នំនេះថាងឿង៉ោ (Nguom Ngao) មានន័យថា គុហាខ្លា។
រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) ត្រូវបានរកឃើញនៅឆ្នាំ ១៩២១ ដោយអ្នករុករកជនជាតិបារាំង។ យោងតាមអ្នកស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) គឺជារូងភ្នំថ្មកំបោរដែលបានបង្កើតឡើងប្រហែល ៣០០លានឆ្នាំមុន។ យោងតាមការអង្កេតរបស់សមាគមរូងភ្នំចក្រភពអង់គ្លេស ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ រូងភ្នំនេះមានប្រវែងសរុប ២.១៤៤ ម៉ែត្រ ដែលមានទ្វារសំខាន់ៗ ចំនួន ៣ គឺ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) ងឿមឡំ (Nguom Lom) និងបានធួន (Ban Thuon)។ យោងតាមលទ្ធផលនៃការពិនិត្យមើល ឆ្នាំ ២០១៦ របស់វិទ្យាស្ថានភូគព្ភសាស្ត្ររ៉ែ រូងភ្នំមានប្រវែង ២.៧៦៩, ៦ ម៉ែត្រ ជម្រៅ ៦១,១ ម៉ែត្រ មាន ២ ជាន់ (ខ្ពស់ស្មើនឹងកម្រិតទឹកជ្រោះ) និងហ្វូស៊ីល (ខ្ពស់ជាងទឹកជ្រោះប្រហែល ៥០ ម៉ែត្រ) ។ រូងភ្នំមានទ្វារចំនួន ៥ នៅកម្ពស់ ៤២០-៥០៧ ម៉ែត្រពីលើកម្រិតទឹកសមុទ្រ។
រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) តែងតែបែងចែកជាពីររដូវយ៉ាងច្បាស់លាស់ គឺរដូវវស្សា និងរដូវប្រាំង។ ក្នុងរដូវនីមួយៗ នៅខាងក្នុងរូងភ្នំមានភាពស្រស់ស្អាតខុសៗ គ្នា។ រយៈពេលចាប់ពីខែតុលា ដល់ខែមេសា គឺជារដូវប្រាំងនៅខេត្ត កាវបាំង (Cao Bang) ដូច្នេះហើយ បណ្តាជ្រោះទឹកក្នុងរូងភ្នំ ងឿមង៉ោ (Nguom Ngao) នៅមានតិចតួច បណ្ដាលឱ្យការធ្វើដំណើរ និងការស្វែងយល់កាន់តែមានភាពងាយស្រួលជាច្រើនសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ។ រដូវវស្សានៅខេត្ត កាវបាំង (Cao Bang) តែងតែចាប់ផ្តើមពីខែឧសភា ដល់ខែកញ្ញា នៅពេលនោះមានចរន្តទឹកហូរនៅក្នុងរូងភ្នំ ហើយនៅពេលដែលភ្លើងអគ្គិសនីចាំងមកដែលមើលទៅដូចជាត្បូងភ្លឺចាំងនៅពេលយប់។ សីតុណ្ហភាពក្នុងរូងភ្នំទាបជាងនៅខាងក្រៅ ដូច្នេះប្រសិនបើភ្ញៀវទៅលេងក្នុងរដូវក្តៅ អាកាសធាតុនឹងត្រជាក់ត្រជុំយ៉ាងស្រួល។
ស្វែងយល់នូវរូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) ភ្ញៀវទេសចហាក់ដូចជាបានអណ្ដែតត្រសែតនៅក្នុងពិភពមួយផ្សេង។ ចូលទៅក្នុងរូងភ្នំកាន់តែជ្រៅ ភ្ញៀវទេសចរកាន់តែភ្ញាក់ផ្អើល ដោយភាពស្រស់ស្អាត នៃស្រទាប់ថ្មដុះពណ៌មាសភ្លឺចាំងចែង ហាក់បីដូចជាគេគ្របដណ្តប់មាសលើផ្ទាំងថ្ម ដែលមានរូបរាងជាច្រើន។ មានថ្មដុះ ពីខាងក្រោមឡើងលើ មានថ្មដុះពីលើចុះក្រោមដែលមានរូបរាងខុសគ្នា នៅក្រោមពន្លឺភ្លើងអគ្គិសនីនៅក្នុងរូងភ្នំ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីពន្លឺភ្លឺផ្លេត និងអថ៌កំបាំង។
ភាពលេចធ្លោក្នុងចំណោមថ្មលឿងដែលមានរូបរាងជាផ្កាឈូកផ្កាប់ និងសសរថ្មឯកោ។ រឿងតំណាលថា កាលពីអតីត មានព្រះពុទ្ធមួយអង្គគង់ផ្នែនឈូកជារៀងរហូត អស់កាលជាយូរ នៅតែមិនត្រាសដឹង។ ដោយសារតូចចិត្ត ធុញទ្រាន់ និងបាក់ទឹកចិត្តខ្លាំងពេក បានជាគាត់ផ្កាប់ផ្កាឈូកនោះទៅ ហើយខ្លួនវិញក៏ក្លាយជាសសរថ្ម នៅក្បែរនោះ។ ក្នុងរដូវវស្សា ទឹកស្រក់ចេញពីត្របកផ្កាធ្លាក់ចុះ មើលទៅឃើញស្អាតភ្នែកផង ពីរោះត្រចៀកផង ។ តាមរឿងតំណាលថា បើគេយកអាចត្រងបានតំណក់ទឹកដែលធ្លាក់ពីព្រះហស្តរបស់ព្រះធ្លាក់ចុះ រួចយកមកលាបលើមុខ អ្នកនោះនឹងមានសំណាងល្អ ។
តំបន់ "សសរស្តម្ភទាំងបួននៃឋានសួគ៌" ដែលមានសសរថ្មចំនួន ៤ មើលទៅដូចជាសសរទ្រមេឃទ្ររូង។ តំបន់កណ្តាលមានភាពលេចធ្លោជាមួយនឹងថ្មដុះជាច្រើនដែលមានរាងដូចចាប៉ីថ្មខណៈពេលដែលកេះនឹងបញ្ចេញសម្លេងដ៏ពីរោះលន្លោច។ ធម្មជាតិក៏បានរៀបចំយ៉ាងប៉ិនប្រសប់នូវថ្មីដុះដែលមានរូបរាងព្រះពុទ្ធបដិ លោកតា លោកយាយក្បែរគ្នា ស្រែកាំជណ្តើរ ទេពអប្សរ គ្រែទិព ទូកនាគរបស់ស្តេច ដំរីយក្ស និងដើមផ្កាថ្មធំៗ ទឹកធ្លាក់ សសរឯកោ...
មិនត្រឹមតែមានភាពស្រស់ស្អាតនៃថ្មដុះប៉ុណ្ណោះទេ នៅចំកណ្តាលល្អាង ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) ក៏មានទឹកជ្រោះតូចៗជាច្រើន មានទឹកហូរទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ធ្វើឲ្យមានសំឡេងដ៏ពីរោះរណ្ដំនាំភ្ញៀវហាក់ដូចជាបានចូលក្នុងភូមិភាគព្រៃភ្នំដ៏គួរត្រេកត្រអាល ។ ទឹកជ្រោះទាំងនោះក៏រួមចំណែកក្នុងការបង្កើតភាពត្រជាក់នៅក្នុងរូងភ្នំនារដូវក្តៅ។
លក្ខណៈពិសេសប្លែកបំផុតមួយនៃរូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) គឺ "ស្រែកាំជណ្តើរ" ដែលបណ្តាលមកពីកំរាលថ្មកំបោរបានប៉ះពាល់ដោយអាកាសធាតុអស់រយៈពេលជាច្រើនលានឆ្នាំ។ រូបរាងនៅលើពិដាននៃរូងភ្នំមើលទៅហាក់ដូចជាពួកគេកំពុងដើរនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ បន្ទាប់ពីរលកបានស្រកចុះពីឆ្នេរសមុទ្រ។ នេះក៏ជាលក្ខណៈពិសេសរបស់ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) បើធៀបនឹងល្អាងផ្សេងៗជាច្រើនទៀត./.
រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) មានចន្លោះបើកឆ្ពោះទៅមេឃ នៅវេលាម៉ោង ២ រសៀល ថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានពន្លឺបីមកជួបគ្នា ធ្វើឱ្យខាងក្នុងល្អាងភ្លឺដូចថ្ងៃ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មាននាទី។ បាតុភូតដ៏អស្ចារ្យមួយនេះដែលធម្មជាតិបានផ្តល់ជូនដល់ ល្អាង ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) ។
នៅខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨ អង្គការUNESCO បានទទួលស្គាល់ឧទ្យានភូគព្ភសាស្ត្រ កាវបាំង (Cao Bang) ជាឧទ្យានភូគព្ភសាស្ត្រសកលរបស់អង្គការ UNESCO ។ រូងភ្នំ ងឿង៉ោ (Nguom Ngao) បានចូលរួមចំណែកតម្លៃភូមិសាស្ត្រ និងភូគព្ភសាស្ត្រ ដើម្បីបង្កើតកិត្តិនាមនេះ។
អត្ថបទ៖ ថុងធៀន/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
រូបថត៖ ង្វៀនថាំង ហ័ងហា ថុងធៀន /កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ប្រែសម្រួលដោយង្វៀនយ៉ាង