Chủ tịch nước Lương Cường phát biểu chính sách tại Trụ sở Liên đoàn Arab. Ảnh: Lâm Khánh - TTXVN  

Thưa Ngài Ahmed Aboul Gheit, Tổng Thư ký Liên đoàn Arập!

Thưa các vị Đại sứ, Trường Phái đoàn, đại điện cho các quốc gia thành viên Liên đoàn Arập!

Thưa Quý vị!

Hôm nay, tôi rất vinh dự là Lãnh đạo cấp cao đầu tiên của Đảng và Nhà nước Việt Nam đến thăm và phát biểu tại Trụ sở Liên đoàn Arập. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Ngài Tổng Thư ký, cùng toàn thể quý vị về sự tiếp đón trọng thị, nồng hậu dành cho tôi và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam.

Tôi xin gửi tới Ngài Tổng Thư ký, cùng toàn thể quý vị lời thăm hỏi và lời chào trân trọng nhất của đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm; và của các nhà Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam.

Lịch sử 80 năm qua đã khẳng định vai trò của Liên đoàn Arập là một mái nhà chung của các quốc gia Arập, nơi quy tụ tinh thần đoàn kết, tự cường và khát vọng phát triển. Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực không mệt mỏi của Liên đoàn Arập trong việc thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển, khẳng định vai trò và vị thế của các quốc gia Arập ở khu vực cũng như trên trường quốc tế.

Thưa Quý vị,

Việt Nam luôn ngưỡng mộ nền văn minh rực rỡ của các nước Arập. Kho tàng sử thi, triết học, thơ ca hàng nghìn năm của thế giới Arập đã làm mê đắm biết bao thế hệ người Việt Nam chúng tôi. Bản sắc văn hóa độc đáo và những giá trị tinh thần vượt thời gian của các bạn luôn là nguồn cảm hứng bất tận về trí tuệ, lòng dũng cảm, yêu tự do và công lý, làm giàu thêm cho nền văn minh nhân loại.

Chuyến thăm lần này của tôi tới Ai Cập khẳng định mong muốn của Việt Nam là tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ với Ai Cập và các nước Arập. Từ lịch sử của tình đoàn kết, gắn bó, quan hệ hữu nghị truyền thống hết sức quý báu, chúng tôi mong muốn cùng các bạn viết nên một chương mới trong quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với các nước Arập anh em vì hòa bình, hợp tác và phát triển.

Với tinh thần đó, trong cuộc trao đổi hôm nay, tôi muốn chia sẻ với Quý vị và các bạn 3 nội dung chính: (1) Quan điểm của Việt Nam về tình hình thế giới và khu vực hiện nay; (2) Thành tựu của công cuộc Đổi mới ở Việt Nam và định hướng của Việt Nam trong kỷ nguyên mới; (3) Tầm nhìn về quan hệ giữa Việt Nam và các nước Arập thời gian tới.

I. VỀ TINH HÌNH THẾ GIỚI VÀ KHU VỰC HIỆN NAY

Thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có. Hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế lớn và là nguyện vọng chung của các dân tộc, song xung đột, chính trị cường quyền, cạnh tranh chiến lược nước lớn và việc sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế đang trỗi dậy với tốc độ đáng báo động. Trong khi các điểm nóng an ninh truyền thống ở nhiều khu vực trên thế giới vẫn tiếp tục bế tắc, thì các thách thức an ninh phi truyền thống trở nên ngày càng gay gắt, đặc biệt là biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước, an ninh lương thực, an ninh mạng... Chủ nghĩa bảo hộ, chiến tranh thương mại, phân mảnh toàn cầu hoá và đứt gãy chuỗi cung do cạnh tranh địa - chính trị đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích chính đáng của các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam và các nước Arập.

Trong tình hình phức tạp hiện nay, Việt Nam mong rằng tất cả các quốc gia trên thế giới cần thể hiện rõ trách nhiệm đối với hòa bình thế giới, đề cao chủ nghĩa đa phương, tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và các nguyên tắc ứng xử chung được thừa nhận rộng rãi, tôn trọng lợi ích chính đáng của các nước vừa và nhỏ. Trong một thế giới đang đa cực hóa, vai trò và tiếng nói của các nước phương Nam, trong đó có Việt Nam và các nước Arập, sẽ ngày càng quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam - Danh nhân văn hóa thế giới đã khẳng định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - thành công, thành công, đại thành công", ngày nay chân lý đó vẫn còn nguyên giá trị. Sức mạnh của chúng ta nằm ở tinh thần đoàn kết, vì thế, Việt Nam và các nước Arập cần tăng cường đoàn kết, giương cao ngọn cờ chủ nghĩa đa phương, tích cực đóng góp vào việc xây dựng một trật tự kinh tế, chính trị thế giới công bằng, bình đẳng, trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Là một dân tộc đã trải qua nhiều đau thương mất mát bởi chiến tranh, hơn ai hết, Việt Nam thấu hiểu giá trị của hòa bình. Tư tưởng hòa bình, hòa hiếu thấm đẫm trong bản sắc của dân tộc Việt Nam. Lịch sử quan hệ của chúng tôi với các đối tác từng là cựu thù cho thấy sức mạnh của đối thoại, hòa giải và tinh thần “gác lại quá khứ, hướng tới tương lai” là tiền đề để các quốc gia cùng chung sống hòa bình. Do đó, chúng tôi hết sức quan ngại về tình trạng sử dụng vũ lực, gây ra xung đột kéo dài và khủng hoảng nhân đạo tại Trung Đông hiện nay. Chúng tôi mong muốn tất cả các bên liên quan tìm giải pháp hòa bình, bền vững trên cơ sở luật pháp quốc tế thông qua đối thoại cho các xung đột, bất đồng ở khu vực.

Một lần nữa, chúng tôi nhắc lại lập trường nhất quán về tiến trình hòa bình Trung Đông: Việt Nam kiên định ủng hộ giải pháp hai Nhà nước, trong đó bao gồm việc thành lập Nhà nước Palestine với thủ đô là Đông Jerusalem, có đường biên giới được quốc tế công nhận trên cơ sở các đường ranh giới trước năm 1967, phù hợp với luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc và các Nghị quyết liên quan của Liên hợp quốc.

II. THÀNH TỰU CỦA CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM VÀ ĐỊNH HƯỚNG CỦA VIỆT NAM TRONG KỶ NGUYÊN MỚI

Thưa Quý vị,

Năm nay, Việt Nam kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, 80 năm thành lập nước và 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Sau gần 40 năm Đổi mới (1986), Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Từ chỗ thiếu ăn, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, đóng góp vào an ninh lương thực toàn cầu. Hiện nay, Việt Nam nằm trong nhóm 32 nền kinh tế lớn nhất và nhóm 20 nền thương mại hàng đầu thế giới, đã ký 17 FTA với hơn 60 nền kinh tế trên thế giới. Chính trị - xã hội ổn định, độc lập, chủ quyền quốc gia được giữ vững; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát. An sinh xã hội được chăm lo ngày càng tốt hơn; đời sống tinh thần, vật chất của Nhân dân được nâng cao. Đất nước chúng tôi có 54 dân tộc anh em cùng chung sống hòa thuận trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Chỉ số hạnh phúc năm 2025, Việt Nam đứng thứ 46 thế giới. Đối ngoại và hội nhập quốc tế đạt nhiều thành tựu nổi bật. Đến nay, Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 194 nước; xác lập khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với 37 nước; là thành viên tích cực của hơn 70 tổ chức quốc tế. Đảng Cộng sản Việt Nam cũng có quan hệ với 259 chính đảng tại 119 quốc gia trên thế giới.

Để đạt được những thành tựu đó, Việt Nam luôn kiên định tập trung xây dựng ba yếu tố nền tảng, đó là: (1) Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; (2) Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; (3) Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Từ thực tiễn 40 năm Đổi mới, chúng tôi đã rút ra 5 bài học kinh nghiệm lớn, đó là: (1) Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định đường lối Đổi mới; (2) Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của công cuộc Đổi mới; (3) Quán triệt sâu sắc và thực hành triệt để quan điểm “Dân là gốc". Lấy con người làm trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là động lực và là nguồn lực quan trọng nhất của sự phát triển; (4) Bám sát thực tiễn, đánh giá đúng tình hình, có quyết sách kịp thời, phù hợp. Đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách để khơi thông, phát huy và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; (5) Không ngừng đổi mới tư duy, nhất là tư duy chiến lược.

Thưa Quý vị,

Nhân dịp này, tôi xin chia sẻ một số vấn đề về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc Việt Nam. Có thể như quý vị đã biết, Lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra tầm nhìn mới, nỗ lực phấn đấu thực hiện thành công hai mục tiêu chiến lược 100 năm: Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045, Việt Nam kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Để đạt được những mục tiêu lớn lao đó, chúng tôi tiếp tục quán triệt thực hiện 3 khâu đột phá chiến lược về thể chế; về nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng hạ tầng hiện đại, đồng bộ và đồng thời đang tập trung triển khai cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và thực hiện đồng bộ về: (i) Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; (ii) Đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; (iii) Đột phá trong xây dựng và thực thi pháp luật; (iv) Phát triển kinh tế tư nhân, coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.

Về đối ngoại, Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, hòa bình, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; tham gia chủ động, có trách nhiệm vào việc giải quyết các vấn đề chung của khu vực và quốc tế. Trong kỷ nguyên mới, Việt Nam sẽ đẩy mạnh triển khai nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế của đất nước; nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trong nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại.

III. TẦM NHÌN QUAN HỆ GIỮA VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC ARẬP THỜI GIAN TỚI

Thưa Quý vị,

Quan hệ giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân các nước Arập có bề dày lịch sử rất đáng tự hào. Trên hành trình tìm đường cứu nước, từ những năm đầu của thế kỷ XX, người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của Việt Nam đã dừng chân tại các nước Ai Cập, Algeria và Tunisia. Mối thâm tình giữa nhân dân Việt Nam và các nước Arập đã có nền tảng lịch sử, được đích thân Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị lãnh đạo tiền bối của nhiều quốc gia Arập dày công vun đắp.

Chúng tôi vô cùng xúc động khi biết rằng trong trái tim người dân Ai Cập và nhiều nước Arập vẫn còn nguyên vẹn ký ức sống động về Hồ Chí Minh, người bạn lớn, người chiến sĩ đấu tranh không mệt mỏi cho khát vọng hòa bình, độc lập, tự do.

Trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây, cũng như trong công cuộc xây dựng phát triển đất nước ngày nay, Việt Nam và các nước Arập luôn dành cho nhau sự ủng hộ, cổ vũ, giúp đỡ quý báu. Việt Nam luôn trân trọng, giữ gìn và rất tự hào khi có quan hệ ngoại giao với toàn bộ 22 quốc gia thành viên của Liên đoàn Arập, với nhiều lĩnh vực hợp tác ngày càng thực chất và hiệu quả. Trong đó, quan hệ Việt Nam - Ai Cập là một hình mẫu đẹp về tình hữu nghị, tình anh em.

Thưa Quý vị,

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt nhiều bất ổn, khát vọng về hòa bình, hợp tác và phát triển của các dân tộc lại càng cháy bỏng hơn bao giờ hết, tôi tin tưởng rằng quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và các quốc gia Arập nói chung, Ai Cập nói riêng được xây dựng trên nền tảng của lịch sử, lòng tin và khát vọng phát triển sẽ ngày càng đơm hoa kết trái. Với tinh thần đó, để đưa quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với Ai Cập và các nước Arập đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững, Tôi xin nêu một số phương hướng như sau:

Thứ nhất, cần tiếp tục tăng cường tin cậy chính trị để tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác nhiều mặt. Chúng tôi mong muốn thúc đẩy hơn nữa trao đổi đoàn các cấp với các nước Arập và Liên đoàn Arập cả ở kênh song phương cũng như tại các hội nghị, diễn đàn đa phương. Tôi trân trọng mời Ngài Tổng Thư ký sớm thăm Việt Nam để trao đổi các cơ hội hợp tác. Tới đây, chúng tôi sẽ tăng cường cử đoàn các cấp, nhất là cấp cao thăm các nước Arập để thắt chặt hơn nữa tình đoàn kết, gắn bó giữa hai bên.

Tháng 7/2023, Việt Nam và Liên đoàn Arập đã thiết lập cơ chế hợp tác giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Ban Thư ký Liên đoàn Arập. Chúng tôi mong muốn cụ thể hóa hơn nữa, triển khai hiệu quả cơ chế hợp tác này, đặc biệt trong nghiên cứu, khuyến nghị chính sách để nâng tầm quan hệ giữa Việt Nam và Liên đoàn Arập và các quốc gia thành viên.

Thứ hai, làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư. Việt Nam là thị trường hơn 100 triệu dân với tầng lớp trung lưu đang bùng nổ, trong khi các nước Arập là thị trường 400 triệu dân với tổng GDP trên 6.000 tỷ USD. Nền kinh tế của chúng ta có sự bổ sung cho nhau tương đối hoàn hảo, tạo điều kiện để đẩy mạnh hơn nữa hợp tác thực chất, nhiều mặt giữa hai bên. Đặc biệt, Việt Nam mong muốn các nước Arập tăng cường chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ Việt Nam phát triển ngành công nghiệp Halal, đẩy mạnh xuất khẩu và cung cấp dịch vụ Halal cho các nước Hồi giáo Arập.

Việt Nam đã ký Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) với Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE). Trong bối cảnh chúng tôi đang đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường và đối tác, rất mong thúc đẩy hơn nữa việc nghiên cứu ký kết thêm các Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và các nước Arập, bảo đảm lợi ích hài hòa của cả hai bên. Việt Nam đang là điểm đến của các nhà đầu tư Arập, đặc biệt là các nước Vùng Vịnh, với tổng cộng trên 70 dự án. Chúng tôi mong rằng sẽ có thêm nhiều các dự án đầu tư mới của các bạn ở Việt Nam.

Thứ ba, cùng nhau thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Cũng như Việt Nam, nhiều nước Arập đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi kinh tế từ nâu sang xanh, tăng cường ứng dụng công nghệ cao để thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững. Chúng tôi đặc biệt ấn tượng trước những kỳ tích mà nhiều nước Arập như Các tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE), Qatar... đã đạt được trong quá trình chuyển đổi quan trọng này. Những thành tựu ấn tượng của các bạn sẽ tiếp thêm cảm hứng để chúng tôi vững bước hướng tới các mục tiêu trong kỷ nguyên mới.

Với nhu cầu và khả năng bổ trợ cho nhau, Việt Nam và các nước Arập có thể đẩy mạnh hợp tác trong phát triển năng lượng mặt trời, năng lượng gió, sản xuất hydro xanh và công nghệ lưu trữ năng lượng. Đây là hướng đi đầy triển vọng, tận dụng thế mạnh về nguồn vốn, công nghệ của các nước Arập và tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam. Chúng tôi mong được các bạn chia sẻ kinh nghiệm với tư cách là người đi trước, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển bền vững, đồng thời thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Thứ tư, đẩy mạnh giao lưu nhân dân, kết nối thanh niên. Với lịch sử hàng nghìn năm văn hiến, sự kết hợp giữa di sản văn hóa phong phú và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, Việt Nam trở thành đất nước yêu thích của du khách quốc tế. Chúng tôi mong ngày càng có nhiều du khách từ các quốc gia Arập đến Việt Nam tìm hiểu các cơ hội đầu tư, kinh doanh và du lịch. Chính phủ Việt Nam đã và đang tích cực tạo thuận lợi về thủ tục thị thực cho các nước, trong đó có các nước Hồi giáo Arập. Mong rằng chúng ta sẽ tích cực đẩy mạnh các chương trình giao lưu văn hóa, nghệ thuật, tăng cường cấp học bổng cho sinh viên, đặc biệt là cho sinh viên Việt Nam học tiếng Arập tại các nước khu vực.

Bên cạnh đó, qua vai trò quan trọng của Liên đoàn Arập, chúng tôi cũng mong muốn Chính phủ các quốc gia thành viên tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa để trên 30.000 lao động Việt Nam đang làm việc tại các nước Saudi Arabia (Ảrập Xêút), Kuwait, Qatar, UAE... ổn định làm ăn, sinh sống và đóng góp tích cực hơn nữa vào phát triển kinh tế - xã hội của nước sở tại cũng như quan hệ giữa các nước sở tại với Việt Nam.

Thứ năm, tăng cường hơn nữa phối hợp tại các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế. Ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, ASEAN là một cộng đồng với gần 700 triệu dân và tổng GDP 4.000 tỷ USD, đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực đang định hình. Là thành viên tích cực của ASEAN, Việt Nam đã và đang đóng góp ngày càng tích cực vào việc giải quyết các công việc chung của khu vực và quốc tế. Chúng tôi sẵn sàng đóng vai trò cầu nối, thúc đẩy hơn nữa hợp tác giữa ASEAN và Liên đoàn Arập, đặc biệt trong việc bảo vệ hòa bình, thúc đẩy xây dựng một trật tự thế giới công bằng, bình đẳng, dựa trên luật pháp quốc tế, nơi tiếng nói và nguyện vọng chính đáng của các nước đang phát triển như chúng ta được lắng nghe và tôn trọng.

Đặc biệt, Việt Nam và ASEAN nói chung rất mong được Liên đoàn Arập và các quốc gia thành viên chia sẻ kinh nghiệm quý báu trong thúc đẩy ngoại giao trung gian, hòa giải, góp phần tìm giải pháp hòa bình cho các xung đột, tranh chấp khu vực. Cùng nhau, chúng ta có thể thúc đẩy hòa bình bền vững ở hai khu vực, góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, nhân văn hơn, đáng sống hơn.

Cuối cùng, tôi xin chúc Ngài Tổng Thư ký, các Đại sứ, Trưởng Phái đoàn, đại diện các quốc gia thành viên Liên đoàn Arập sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Chúc tình hữu nghị giữa Việt Nam với Ai Cập và các nước Arập ngày càng đơm hoa kết trái và mãi mãi trường tồn!

Xin trân trọng cảm ơn!