Đêm diễn “Xẩm và Đời” vinh danh nghệ thuật hát xẩm tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra thành công bởi những người bảo tồn loại hình nghệ thuật này đã đưa xẩm về một không gian truyền thống của đất Hà thành. Đặc biệt, chương trình này còn có màn kết hợp hài hòa giữa xẩm với các loại hình nghệ thuật đương đại khác như beatbox, nhạc trẻ... cũng nhận được sự tán tưởng của khán giả.

Trong lần trình diễn này, xẩm tái hiện trên sân khấu với một không gian Hà Nội thâm trầm, tĩnh lặng và cổ kính vào những năm 50 - 60 của thế kỷ trước. Toàn bộ sân khấu hiện lên như một con phố cổ Hà Nội khiến khán giả thích thú và có cảm giác như đang được ngồi trên phố và nghe các “gia đình xẩm” hát.

Đêm diễn được bắt đầu từ những bài xẩm cổ như Lỡ bước sang ngang, Cô hàng nước, Quyết chí tu thân, Anh xẩm…rồi bắt sang các bài xẩm lời mới có nội dung về các vấn đề thời sự, tâm tư của con người trong cuộc sống hôm nay như Xẩm rau má, Tiễu trừ cướp biển…
 

Chương trình "Xẩm và Đời" có sự tham gia của nhiều thế hệ người hát xẩm “lão làng” như: NSND Xuân Hoạch, NSƯT Thanh Ngoan, NSƯT Thuý Ngần, các nghệ sĩ xẩm Mai Tuyết Hoa, Quang Long, rồi đến thế hệ các bạn trẻ đang miệt mài học tập, đóng góp công sức vào giữ gìn xẩm như Ngọc Trinh, Ngọc Tú, Xuân Tú, Tiến Đô…. Và đặc biệt là có hai cô bé là Ngọc Anh và Hồng Nga mới chỉ hơn 10 tuổi cũng tham gia trình diễn.

Bé Ngọc Anh là cháu của NSƯT Thanh Ngoan thích hát xẩm từ tấm bé. Bé Ngọc Anh và NSND Xuân Hoạch, NSƯT Thanh Ngoan đã tái hiện một gia đình xẩm xưa khiến khán giả thích thú. Được biết, Ngọc Anh từng bị bố mẹ cấm theo học hát xẩm và cô bé đã phải "cầu cứu" sự can thiệp của ông ngoại để có thể được đi hát.

Những "mầm non" hát xẩm như Ngọc Anh và Hồng Nga là sự kế tụng tuyệt vời để xẩm sẽ tiếp tục được bảo tồn và phát huy ở tương lai. Nhạc sĩ Quang Long chia sẻ: “Xẩm là một nghệ thuật vô cùng độc đáo, có đủ các sắc thái âm nhạc và truyền tải được những thông điệp khác nhau, nên chúng tôi muốn thông qua chương trình để chứng minh xẩm vẫn còn sức sống mãnh liệt trong đời sống đương đại”.

Ấn tượng mạnh đối với khán giả trong đêm diễn khi Khương Cường - Giáng Ly thể hiện hình ảnh vợ chồng xẩm nghèo đi hát khi vãn chợ. Màn trình diễn cảm xúc đến nỗi nhà thơ Vũ Quần Phương đã thương cảm bỏ tiền vào bị xẩm để thưởng và lập tức khán giả cũng hưởng ứng làm theo.

Phần xẩm đương đại kết hợp với các loại hình nghệ thuật trẻ nhận được sự hưởng ứng của khán giả với những tràng pháo tay giòn giã. Ca sĩ Hà Linh với bài xẩm “Anh khoá hồi sinh” kết hợp với beatbox Minh Kiên là một hơi thở mới cho xẩm, khẳng định sự “chung sống” hài hoà của xẩm với các nghệ thuật khác.