Anh Louis Lambrechts, Chuyên gia Chính sách và Vận động quốc tế thuộc Quỹ Oceano Azul. Ảnh: Đào Dũng - PV TTXVN tại Pháp
Diện mạo mới cho hệ thống đô thị ven biển, đảo dần được hình thành với kết cấu hạ tầng ngày càng hiện đại, đồng bộ, thông minh. Du lịch biển, đảo đã có sự phát triển nhanh chóng, khẳng định được vị thế, vai trò trong phát triển kinh tế - xã hội của cả nước. Lĩnh vực hàng hải đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, hệ thống cảng biển được hiện đại hóa, năng lực vận tải ngày càng nâng cao.
Ngành dầu khí phát triển mạnh, đạt trình độ công nghệ ngang tầm thế giới, dần làm chủ công nghệ thăm dò, khai thác và chế biến, tiếp tục giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế và góp phần bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển. Ngành thuỷ sản phát triển nhanh, quy mô ngày càng mở rộng, tốc độ tăng trưởng cao, tạo ra giá trị sản xuất lớn.
Tuy nhiên, Việt Nam đã và đang tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn mới trong việc phát triển kinh tế biển. Trong đó, khó khăn, hạn chế lớn nhất hiện nay là công tác quản lý Nhà nước đối với các lĩnh vực kinh tế biển ở nước ta còn yếu, quy hoạch không gian biển còn rời rạc, hệ thống pháp lý liên quan chưa hoàn chỉnh. Bên cạnh đó, một vấn đề lớn, nan giải đang nổi lên là vấn đề ô nhiễm biển, thay đổi hệ sinh thái biển hay cách thức để phát triển kinh tế biển xanh và bền vững.
Để giải quyết những thách thức này, trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN thường trú tại Pháp có mặt đưa tin tại Hội nghị cấp cao lần thứ 3 của Liên hợp quốc về Đại dương (UNOC 3) ở thành phố Nice (Pháp), nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý đã chia sẻ những đóng góp quý giá.
Chuyên gia Louis Lambrechts về Chính sách và Vận động quốc tế thuộc Quỹ Oceano Azul, cho biết: "Kinh tế biển xanh phụ thuộc vào việc khôi phục sức khỏe tốt của các đại dương. Nếu chúng ta đạt được điều này - và đó cũng là mục tiêu mà các nhà lãnh đạo quốc gia đang làm việc trong tuần này - thì sẽ có một tiềm năng rất lớn để phát triển kinh tế xanh một cách rộng rãi hơn nhiều. Việt Nam là một quốc gia có vùng biển rất rộng lớn, với ngành đánh bắt cá phát triển mạnh mẽ. Tất cả những điều này giúp đất nước các bạn có thể phát triển và mang đến, tại các hội nghị như thế này, những cơ hội mà Việt Nam có được nhờ vào việc tiếp cận đại dương, cũng như những thách thức liên quan đến ô nhiễm, hoặc các vấn đề về đánh bắt cá chẳng hạn.
Điều này giúp đưa ra bối cảnh và quan điểm của Việt Nam để thúc đẩy các cuộc thảo luận toàn cầu về kinh tế xanh, đồng thời thu hút các khoản đầu tư quốc tế hoặc các tổ chức quốc tế lớn nhằm hỗ trợ kinh tế xanh phát triển theo hướng có thể là kinh tế tái tạo, giúp đại dương tự phục hồi. Điều này sẽ mang lại cơ hội phát triển cho các cộng đồng ven biển cũng như toàn bộ nền kinh tế quốc gia”.
Chuyên gia Lambrechts nhận xét: “Điều mà tôi muốn nhấn mạnh là việc cần thành lập các khu bảo tồn biển. Cần biết rằng việc thành lập một khu bảo tồn biển, đặc biệt là với mức độ bảo vệ cao, sẽ tạo ra một kho dự trữ giúp các quần thể cá có thể phục hồi và sau đó lan tỏa ra các khu vực biển khác của Việt Nam. Nhờ đó, hoạt động đánh bắt cá sẽ tốt hơn, dù số lượng cá đánh bắt giảm đi. Điều này mang lại hai lợi ích. Thứ nhất, giúp phục hồi môi trường biển, điều rất có lợi cho du lịch, ví dụ như phát triển lặn biển hoặc du lịch biển. Thứ hai, rõ ràng cũng giúp ích cho ngành đánh bắt cá, đặc biệt là đánh bắt thủ công hoặc đánh bắt ven bờ, vốn phụ thuộc vào sức khỏe tốt của nguồn lợi thủy sản để phát triển. Tham gia các hội nghị này cũng giúp học hỏi từ các quốc gia khác, kết nối nhiều quốc gia, dù là ở cấp khu vực như các nước Đông Nam Á khác hay quốc tế, chúng ta có thể xem xét những gì đã được thực hiện ở nơi khác, áp dụng các mô hình hiệu quả và nhân rộng chúng trên phạm vi quốc gia”.
Ông Bruno Bodard, Giám đốc điều hành Câu lạc bộ các vịnh đẹp nhất thế giới (World-Bays Club). Ảnh: Đào Dũng - PV TTXVN tại Pháp
Ông Bruno Bodard - Giám đốc điều hành Câu lạc bộ các vịnh đẹp nhất thế giới (World-Bays Club), người thường xuyên có các hoạt động hợp tác kinh doanh tại Việt Nam, chia sẻ quan điểm về việc Việt Nam cần xây dựng một nền kinh tế biển xanh bền vững: “Tôi nghĩ điều đó rất cần thiết. Chúng ta cũng phải nói về các bờ biển, về việc bảo vệ các bờ biển đó. Chúng ta sẽ nói về các rạn san hô, cũng như rừng ngập mặn, vốn giúp bảo vệ các bờ biển và toàn bộ nền kinh tế liên quan cần được phát triển, bảo vệ và nâng cao giá trị, đặc biệt là các sản phẩm từ biển. Công việc mà chúng tôi đang làm ở Việt Nam rất quan trọng, trong quá khứ, hiện tại và cho tương lai. Tôi khuyến khích Việt Nam tiếp tục công việc bảo vệ và phát huy giá trị các bờ biển cũng như tài nguyên thiên nhiên của mình”.
Bà Isabelle Milhomme, Chuyên viên Đối tác và Quản lý dự án thuộc tổ chức phi chính phủ Objectif Sciences International (OSI), nêu ý kiến: “Tôi cho rằng các quốc gia vẫn còn cơ hội phát triển như Việt Nam, may mắn sở hữu nghề đánh bắt cá truyền thống quan trọng và có thể cả ngành du lịch bền vững đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Tôi mong muốn các bạn tiếp tục bảo tồn những truyền thống này và giữ gìn chúng lâu dài. Một mặt, tôi muốn các bạn củng cố các quy định về bảo vệ môi trường - đó là điều đầu tiên. Điều thứ hai tôi muốn đề nghị là cần hướng tới một nền kinh tế tái tạo và khuyến khích sự tham gia nhiều hơn của người dân, để mỗi người đều có thể góp phần vào nền kinh tế tái tạo này”.
Cùng chia sẻ quan điểm với bà IMilhomme, ông João Rito, một nhà sinh học, giảng viên tại Đại học Kỹ thuật Leiria đồng thời là nhà sáng lập và Giám đốc điều hành của SEAentia (một công ty khởi nghiệp về nuôi trồng thủy sản bền vững có trụ sở tại Peniche, Bồ Đào Nha) đánh giá: "Với hiểu biết của mình, tôi biết rằng Việt Nam đã và đang đầu tư rất nhiều vào nuôi trồng thủy sản và du lịch. Cả hai lĩnh vực này đều gắn bó mật thiết với đại dương, và trên thực tế đều hướng đến xuất khẩu. Vì vậy, điều đầu tiên mà tôi tin tưởng, đó là cần phải bảo vệ đại dương, bằng cách thiết lập các khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt. Nhờ đó, chúng ta có thể phát triển nghề cá hơn nữa, đặc biệt là nghề cá bền vững, đồng thời cho phép ngành du lịch phát triển tốt hơn, thông qua việc nâng cao chất lượng các hoạt động, tạo điều kiện cho người dân được tận hưởng bãi biển một cách an toàn và có thể tiếp xúc với các sinh vật biển xung quanh một cách tôn trọng. Điều này là rất quan trọng.
Điểm thứ hai là nuôi trồng thủy sản. Đây là thực tế và chúng ta đã học hỏi được rất nhiều trong lĩnh vực này. Ở Việt Nam, nuôi trồng thủy sản rất phát triển, và các hoạt động liên quan có thể được cải thiện hơn nữa, chẳng hạn như cần giảm việc sử dụng kháng sinh, giảm gây ô nhiễm và lượng chất thải đổ ra biển - bao gồm cả chất thải từ nguồn nước, như vi hạt nhựa và các chất gây ô nhiễm khác. Hiện nay, có nhiều công nghệ mới có thể được ứng dụng, ví dụ như các loại cảm biến giúp đảm bảo phúc lợi cho các sinh vật được nuôi, đồng thời bảo vệ tốt môi trường nơi hoạt động nuôi trồng thủy sản diễn ra".
Cùng chia sẻ quan điểm về hướng phát triển kinh tế biển bền vững cho Việt Nam, ông Hứa Minh Tâm - Trưởng dự án đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế thuộc Ban Thư ký phụ trách Biển và Đa dạng sinh học của Chính phủ Pháp, người đã tham gia và điều hành các phiên thảo luận chuyên gia tại Cung Cá voi của Hội nghị UNOC 3, lại có góc nhìn khác: "Tôi chọn con đường thử nghiệm, quan tâm đến các doanh nghiệp nhỏ mang tính sáng tạo và đổi mới. Nói chung, chính những tổ chức nhỏ, các phòng thí nghiệm nghiên cứu và viện khoa học là nơi khởi nguồn của những ý tưởng và khái niệm mới mẻ. Những ý tưởng đó giúp phát triển các công nghệ đổi mới, dù là trong lĩnh vực ẩm thực hay hệ sinh thái. Chúng cũng góp phần tạo ra những cách tiếp cận mới. Trong hệ sinh thái này, các trường đại học, trung tâm nghiên cứu và các công ty khởi nghiệp (start-up) đóng vai trò then chốt. Đây là những đối tượng cần được hỗ trợ và khuyến khích đưa ra các giải pháp mới nhằm thúc đẩy đổi mới công nghệ".
Nói về những định hướng của Việt Nam trong phát triển kinh tế biển thời gian tới, trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN, ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo, thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam - người tham gia trực tiếp trong đoàn chuyên gia của Việt Nam tại Hội nghị UNOC 3 cho biết: "Thế kỷ 21 là thế kỷ của đại dương, Việt Nam xác định kinh tế biển là động lực quan trọng cho phát triển trong những năm tới. Chính vì vậy, với mục tiêu “Đưa Việt Nam trở thành quốc gia biển mạnh”, Việt Nam sẽ tập trung phát triển kinh tế biển xanh theo chủ trương sau: Một là, thúc đẩy đầu tư xây dựng năng lượng tái tái tạo (điện gió ngoài khơi, điện mặt trời và các dạng năng lượng tái tạo khác). Phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo, tiến tới làm chủ một số công nghệ, thiết kế, chế tạo và sản xuất thiết bị. Hai là, đẩy mạnh phát triển kinh tế thủy sản theo hướng xanh, tuần hoàn, carbon thấp, có khả năng chống chịu cao, ưu tiên phát triển nuôi biển và đánh bắt xa bờ, gắn với bảo tồn biển và văn hóa biển. Ba là, tập trung xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng và dịch vụ logistics gắn với phát triển ngành công nghiệp tàu thủy và vận tải biển, kết cấu hạ tầng ven biển, hải đảo đa mục tiêu, lưỡng dụng, đồng bộ, hiện đại. Bốn là, phát triển du lịch biển, đảo bền vững, có trách nhiệm, sáng tạo gắn với phát triển đô thị đảo xanh, thông minh”.
Với sự chỉ đạo sáng suốt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và quyết tâm của cả hệ thống chính trị, cùng với sự ủng hộ, hỗ trợ của bạn bè quốc tế, thời gian tới, kinh tế biển xanh của Việt Nam được kỳ vọng sẽ có những khởi sắc rõ nét, vừa giúp nâng cao tỷ trọng đóng góp cho GDP quốc gia và cải thiện sinh kế của các cộng đồng cư dân ven biển, vừa góp phần vào công tác bảo vệ môi trường biển bền vững./.
https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/tin-van/phat-trien-kinh-te-bien-xanh-cho-viet-nam-loi-khuyen-tu-chuyen-gia-tai-hoi-nghi-cap-cao-lan-thu-3-cua-lhq-ve-dai-duong-unoc-3-399846.html