“Mo khoăn khoai” là một nghi lễ tâm linh của đồng bào Lự ở tỉnh Lai Châu, nhằm tỏ lòng biết ơn tới những "ông trâu" - loài vật gần gũi với bà con nông dân.
Lễ cúng vía trâu của người Lự ở xã Bản Hon, huyện Tam Đường thường được tổ chức sau khi kết thúc mùa màng, nhằm tạ ơn loài vật này đã nỗ lực đồng hành, cùng người dân lao động sản xuất để mang lại vụ mùa bội thu cho bản làng. Lễ này thường được tổ chức tại một khu bãi ruộng rộng, với sự tham gia của tất cả các hộ dân trong bản.
Để thực hiện lễ “Mo khoăn khoai”, đồng bào Lự mời 5 thầy cúng (1 thầy cúng chính và 4 thầy cúng phụ). Các thầy cúng được chọn là những người có uy tín trong cộng đồng, có cuộc sống gia đình hòa thuận, hạnh phúc.
Cộng đồng người Lự ở xã Bản Hon, huyện Tam Đường thường chọn thửa ruộng bậc thang bằng phẳng, có diện tích lớn để tiến hành nghi lễ cúng vía trâu.
Mâm lễ vật cúng vía trâu gồm có gà luộc, thịt lợn luộc, xôi, rượu, gạo, thóc...
Nghi lễ cúng vía trâu do thầy cúng Tao Văn Phòng (chủ lễ) tiến hành.
Nghi lễ mời vía trâu uống rượu.
Thầy cúng Tao Văn Phòng đọc các bài khấn xin các thánh thần xua đuổi những cái xấu, cái không may mắn, cái ốm đau và đem lại những điều tốt lành, sức khỏe cho trâu. Cúng xong mời trâu ăn xôi, uống nước sạch để tỏ lòng biết ơn trâu đã giúp gia chủ làm lụng vất vả và vụ tới mùa màng sẽ tốt tươi bội thu.
Cúng xong, trâu được thả ra đồng ăn cỏ, còn gia chủ mời anh em họ hàng, làng xóm láng giềng cùng chúc mừng ăn uống, mừng cho trâu khẻo mạnh,
không bị ốm, bệnh tật.
Lễ cúng vía trâu của đồng bào dân tộc Lự mang đậm dấu ấn văn hóa của một nền văn minh lúa nước, đậm đà bản sắc dân tộc. Phong tục này không chỉ thể hiện sự coi trọng công sức của trâu đã vất vả nhọc nhằn giúp người có được thực phẩm quý hơn cả vàng ngọc, mà còn có ý nghĩa tôn vinh công sức lao động nói chung, chuyên chở những ý nghĩa nhân sinh cao đẹp. |
Các đồ vật dâng tại lễ cúng thường là những sản vật do người dân tự làm ra và những lễ vật này được bà con chuẩn bị từ trước, có sự giúp sức của hầu hết phụ nữ trong bản.
Cúng vía trâu là một nghi lễ văn hóa đặc sắc trong đồng bào Lự ở Lai Châu và cũng là dịp để bà con dân bản thắt chặt tình đoàn kết dân tộc, chia sẻ kinh nghiệm trong chăn nuôi, sản xuất./.
Thực hiện: Khắc Kiên – Ngọc Thắng
https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/tin-tuc/nguoi-lu-cung-via-trau-205474.html