Từ bao đời nay, bánh đa nem là sản phẩm không thể thiếu để làm lên món nem nổi tiếng ẩm thực Việt Nam. Làng nghề với sức sống bền bỉ đã bao đời làm ra những chiếc bánh đa nem nức lòng muôn nơi chính là làng bánh đa nem Trung Hà xã Tiến Thịnh, huyện Mê Linh, Hà Nội.

Anh Đỗ Xuân Tuấn, hộ gia đình của làng Bánh đa nem, Thôn Trung Hà đã gắn bó nhiều năm với nghề làm bánh đa nem.

Thôn Trung Hà, xã Tiến Thịnh, huyện Mê Linh, Hà Nội nằm êm đềm bên triền đê của đồng bằng sông Hồng. Nghề làm bánh đa nem truyền thống của làng đã có lịch sử hơn 30 năm. Trước kia người dân nơi đây chủ yếu là làm nông nghiệp, trồng lúa, trồng rau màu. Sẵn có tiềm năng là nguồn lúa gạo dồi dào của quê mình. Bà con đã sáng tạo ra sản phẩm bánh đa nem. Với cách hiểu đơn giản: Bánh đa nem là cái vỏ bên ngoài được làm từ gạo để gói nem. Cả làng có đến 90% hộ gia đình làm bánh đa nem. Họ bán ở các chợ quê và phân phối đến các vùng lân cận của Hà Nội. Khi kinh tế thị trường ngày một phát triển, món nem truyền thống của Việt Nam trở thành một đặc sản được thế giới công nhận thì bánh đa nem càng vì thế phát triển mạnh mẽ hơn và trở thành sản phẩm thiết yếu gắn liền với đời sống mỗi gia đình.

Anh Đàm Mạnh Trường, Bí thư Đảng ủy xã Tiến Thịnh cho biết: Làng bánh đa nem thôn Trung Hà đã có từ rất lâu đời, khi anh lớn lên thì đã rất quen thuộc với hình ảnh các bà, các mẹ ngày ngày ngâm gạo, tráng bánh đa phơi dọc các bờ đê. Bánh đa nem đã gắn liền với tuổi thơ của anh, của nhiều thế hệ thanh niên trong làng nên sau này mỗi người dù có thành công trong sự nghiệp của mình thì vẫn cứ nhớ mãi ký ức về bánh đa nem của gia đình mình đã và đang làm. Năm 2017, Theo quyết định số 88/86/25/12/2017 Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội công nhận làng nghề Bánh đa nem thôn Trung Hà. Đây là một dấu mốc mà xã Tiến Thịnh rất tự hào. Bản thân anh và những người dân trong làng đều có chung một khát vọng làm sao tạo dựng một cộng đồng làng quê vững mạnh cùng chung tay làm nghề truyền thống để đưa sản phẩm bánh đa nem Trung Hà trở thành thế mạnh của làng quê, giúp người dân có kinh tế phát triển và tự hào với sản phẩm quê mình.

Mới đây, Hợp tác xã Bánh đa nem thôn Trung Hà cũng được thành lập ngày 17/5/2022 quy tụ 27/100 hộ dân trong làng tham gia cùng tạo dựng thương hiệu sản phẩm bánh đa nem và hướng đến đưa bánh đa nem chinh phục thị trường nội địa một cách rộng khắp Việt Nam đồng thời tiến đến xuất khẩu trong tương lai. 

Ông Lê Ngọc Thanh, giám đốc HTX bánh đa nem Trung Hà cho biết: HTX và địa phương rất quan tâm đến chiến lược phát triển làng nghề bánh đa nem. Đây cũng là tiềm năng kinh tế của địa phương giúp thay đổi bộ mặt nông thôn và đưa bánh Đa nem thôn Trung Hà thành chỉ dẫn địa lý của du lịch làng nghề Hà Nội. Gia đình ông Thanh cũng nhiều thế hệ làm bánh đa nem, ngoài làm công tác địa phương thì ông Thanh cũng là một “thợ” làm bánh đa nem nhiều kinh nghiệm và rất tâm huyết phát triển sản phẩm bánh đa nem Trung Hà hướng đến tham gia chương trình OCOP của Hà Nội và có hệ thống truy xuất nguồn gốc, mã QR gắn thương hiệu chuyên nghiệp.

Trước kia Bánh đa nem được làm rất thủ công, đa số các hộ dân đều dùng than, củi để nấu gạo, tráng bánh nhưng hiện nay người dân đã cải tiến cách làm, họ đã sáng chế ra hệ thống dây chuyền nấu gạo, hấp bánh sử dụng điện nên đảm bảo môi trường sạch, tăng năng suất làm bánh với số lượng lớn.

Đến thăm xưởng sản xuất bánh đa nem của hộ gia đình anh Đỗ Xuân Tuấn, chúng tôi thấy các dây bánh đa nem được kẹp trên từng nong gỗ đang phơi khô để chờ bóc bánh, cắt bánh và đóng gói sản phẩm. Từ đó chúng tôi cũng cảm nhận được nhịp sống hối hả và công việc của những lao động làng nghề. Thường thường để làm ra một sản phẩm bánh đa nem, người dân phải trải qua các công đoạn làm như: Ngâm gạo, nấu gạo, tráng bánh, hấp chín, phơi bánh, sấy, bóc bánh, cắt bánh và đóng gói sản phẩm. Xưởng bánh đa nem của anh Đỗ Xuân Tuấn mỗi ngày làm 2 tạ gạo, sản phẩm bánh đa làm đến đâu cung ứng đến đó cho thị trường nên bánh đa nem của cơ sở anh rất đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, bánh dẻo, dai và hoàn toàn tự nhiên. Hộ sản xuất của anh Đỗ Xuân Tuấn đã nhiều năm liền nhận được bằng khen của địa phương là hộ gia đình kinh doanh giỏi đóng góp vào phong trào thi đua yêu nước của làng quê.

Điều ngạc nhiên, chúng tôi nhận thấy ở các gia đình trong thôn Trung Hà là bánh đa nem đã gắn kết nhiều thế hệ người làm nghề, các cụ bà 80 tuổi sức khỏe vẫn tốt, tay vẫn dẻo, các cụ thoăn thoắt bóc bánh, đóng túi bánh. Các em nhỏ ngoài giờ đi học cũng phụ giúp gia đình bóc bánh hàng ngày và từ đó tạo ra không khí lao động rất chan hòa, vui tươi của làng quê. Ví dụ như cụ Trần Thị Kiến năm nay 82 tuổi nhưng cụ vẫn dậy từ 4h sáng để làm bánh và phơi bánh. Mỗi ngày một gia đình của làng bánh đa thôn Trung Hà xuất ra thị trường khoảng 200 kg bánh đa, thu nhập từ 8 đến 10 triệu một tháng /1 lao động.

Anh Phan Văn Ba, Thành viên của HTX bánh đa nem Thôn Trung Hà cho biết: Công việc của người bánh đa nem là làm sao gạo ngâm kỹ, dẻo lâu, gạo càng ngon thì bánh đa càng dẻo. Những chiếc bánh đa gói nem dẻo dai như sức sống bền bỉ với nghề của người làm bánh đa nem. Hiện nay ngoài bánh đa nem gói nem thông thường, người dân cũng có thêm những loại bánh đa dùng cuộn khi ăn gỏi, bánh đa xù màu vàng... Từ đó tạo ra nhiều loại nem, gỏi cuốn ngon và thơm làm đa dạng bữa ăn hàng ngày của người dân Việt Nam.

Nghề làm bánh đa nem không phải không có những khó khăn vì cách làm thủ công vẫn cần đến ánh nắng mặt trời tự nhiên để phơi khô sản phẩm. Tuy nhiên người làm nghề đều tìm cách khắc phục được và luôn hướng đến tích cực mở rộng thị trường để lan tỏa sản phẩm đến với người tiêu dùng nhiều hơn. Làng nghề Bánh đa nem Thôn Trung Hà đã và đang đi những bước dài nỗ lực để tiến đến đưa sản phẩm bánh đa nem thành thương hiệu quốc gia và phát triển thị trường trong nước cũng như mở rộng sang thị trường quốc tế./.

Trong các bữa cơm gia đình, món nem rán (vỏ bánh đa nem bọc ngoài) là một món ăn ẩm thực nổi tiếng của Việt Nam được mọi người yêu thích.

 Bài: Bích Vân, ảnh: Thanh Giang

https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/long-form/lang-nghe-banh-da-nem-trung-ha-312800.html