Lễ hội quân trên sông Lục Đầu không chỉ là một nghi thức thờ cúng thông thường mà là một cuộc diễn xướng lịch sử được chuẩn bị công phu nhằm mục đích bồi đắp tinh thần yêu nước và giáo dục về bản sắc văn hóa dân tộc. Đây là nghi lễ quan trọng và đặc trưng nhất trong hệ thống các hoạt động tưởng niệm Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn tại đền Kiếp Bạc.
Nghi lễ này là hình bóng thu nhỏ, sống động của các cuộc hội quân, duyệt binh oai hùng của quân đội nhà Trần xưa kia, thể hiện sức mạnh và ý chí quật cường của Hào khí Đông A. Quy mô năm nay tiếp tục được chú trọng với sự tham gia của khoảng 5.000 người, bao gồm nhân dân địa phương, cư dân vùng sông nước Vân Giang, Đông Triều (tỉnh Quảng Ninh) và Kiến An (tỉnh Hải Phòng) cùng với lực lượng nghệ thuật chuyên nghiệp.
Trên bờ, các tiết mục trình diễn khắc họa không khí ngày hội quân và ra trận. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Hình tượng Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn được tái hiện trong nghi thức xuất binh. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Trên bờ, các tiết mục trình diễn khắc họa không khí ngày hội quân và ra trận. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Toàn bộ màn trình diễn trên sông được chia thành ba phân đoạn gắn liền với ba chủ đề cốt lõi, mỗi chủ đề đều được minh họa bằng các hoạt động trên bờ và dưới nước. Phần 1 có chủ đề là "Hào khí Đông A" tái hiện không khí chuẩn bị kháng chiến, biểu dương lực lượng hùng hậu của quân dân nhà Trần. Dưới sông, các đoàn thuyền được trang hoàng rực rỡ với những người tham gia hóa trang thành thủy binh nhà Trần, băng băng lướt sóng. Trên bờ, các đội múa lân, múa rồng và đặc biệt là các màn võ cổ truyền dân tộc do các võ sinh thể hiện, gợi nhớ đến tinh thần rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ non sông.
Phần 2 có chủ đề "Hùng khí Lục Đầu giang”. Chủ đề này gợi nhớ đến các chiến dịch thủy chiến lẫy lừng trên dòng sông Lục Đầu và các chiến thắng vang dội chống quân Nguyên Mông. Sự giao nhau của các đoàn thuyền trên quãng sông chính giữa lễ đài, kết hợp với tiếng trống hội thôi thúc tạo nên không khí căng thẳng nhưng đầy khí phách của trận mạc.
Rước cờ trang trọng trong ngày hội quân. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Đoàn thuyền trang hoàng cờ hoa diễu hành uy nghi trên sông. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Mọi người hô vang theo nhịp trống, tái hiện khí thế ra trận. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Phần 3 có chủ đề "Ca khúc khải hoàn" có ý nghĩa ca ngợi công lao to lớn của Quốc Công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn - Người được tôn vinh là thủy tổ Hải quân Việt Nam. Màn trình diễn kết thúc bằng không khí tưng bừng của ngày đại thắng, làm sống dậy những chiến công hiển hách, khích lệ tinh thần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.
Để đảm bảo tính trang nghiêm và chính xác lịch sử, công tác chuẩn bị cho lễ hội quân đã được đầu tư kỹ lưỡng. Từ năm 2006, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo phục dựng nghi lễ này trên quy mô lớn, vận dụng một cách khoa học các thư tịch cổ và tư liệu điền dã để xây dựng kịch bản. Trên 50 thuyền rước được trang trí lộng lẫy bằng cờ, hoa, đèn, phướn rực rỡ với hai đoàn thuyền chính mang biển hiệu Thanh Long và Bạch Hổ. 400 võ sinh Võ phái Nhất Nam và 100 tiêu binh phường Trần Hưng Đạo tham gia các màn trình diễn võ thuật và nghi thức quân sự.
Thuyền đi qua lễ đài trong nghi lễ trang trọng của ngày hội. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Người phụ nữ trên thuyền thể hiện niềm vui thắng trận một cách trang nhã. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Không khí hân hoan khi đoàn thuyền cập bến trong ngày hội quân. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Đứng trên bờ đê ngắm nhìn cảnh diễn xướng, nhiều người dân và du khách đều bày tỏ sự xúc động. Các cựu chiến binh tham dự lễ hội chia sẻ rằng, khi xem tái hiện cảnh duyệt binh và tập luyện võ thuật, họ như thấy lại hình ảnh oai hùng của quân dân nhà Trần, tiếp thêm ngọn lửa nhiệt huyết cho công cuộc bảo vệ đất nước hôm nay.
Đoàn thuyền rực rỡ và uy nghi trên sông Lục Đầu. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Chiến thuyền được trang hoàng cờ hoa trang trọng, nổi bật. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Mọi người thắp hương tưởng niệm, tri ân vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo. Ảnh: Việt Cường/Báo ảnh Việt Nam
Lễ hội quân không chỉ là sự tưởng nhớ quá khứ vàng son mà còn là lời nhắc nhở về tinh thần đoàn kết, kiên cường và sự sáng tạo trong chiến thuật quân sự dưới sự lãnh đạo thiên tài của Trần Hưng Đạo. Lễ hội góp phần khẳng định tầm quan trọng của văn hóa truyền thống trong việc hình thành ý thức bảo vệ và xây dựng đất nước qua các thời kỳ./.
Hào khí Đông A là biểu tượng tinh thần chiến đấu anh dũng, quật cường của dân tộc dưới thời nhà Trần (1225 - 1400) trong ba lần kháng chiến chống quân Nguyên - Mông.
Thực hiện: Việt Cường